§2.2 Europese wereldrijken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

§2 Europese Wereldrijken

Wat gaan we doen vandaag?

- Welkom! + mededelingen

- Teams -> aantekening/samenvatting § 1 en 2

- Planning

- Uitleg §2.2 afmaken

- Klokhuis 

- Oefentoets 

- Afsluiting

§2.2

Europese wereldrijken

A

Van handelspost naar wereldrijk

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven dat er in de 19e eeuw Europese wereldrijken kwamen

Begrippen:

• modern imperialisme
• verdeel-en-heerspolitiek

B

Nederlands Indië

Leerdoel:

• Je kunt de Nederlandse koloniën noemen en uitleg hoe Nederlands-Indië ontstond

Begrippen:

• Nederlands-Indië

C

Oorzaken van het modern imperialisme

Leerdoel:

• Je kunt drie oorzaken van het modern imperialisme noemen.

Begrippen:

• afzetgebieden
• racisme

Wat weet jij al van het
Nederlandse koloniale rijk?

§2.2

Europese wereldrijken

A

Van handelspost naar wereldrijk

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven dat er in de 19e eeuw Europese wereldrijken kwamen

Begrippen:

• modern imperialisme

Vanaf 1500:

Europese landen halen grondstoffen en producten uit Afrika, Amerika, Azië. 

Deze gebieden noem je koloniën. In Amerika werkten Afrikanen als slaaf.

Langs Afrikaanse en Aziatische kust bouwden Europeanen handelsposten. 

Azië: specerijen. Afrika: slaven

Leerdoel

• Je kunt beschrijven dat er in de 19e eeuw Europese wereldrijken ontstonden.
• Je kunt de Nederlandse koloniën noemen en uitleggen hoe Nederlands-Indië ontstond.
• Je kunt vier oorzaken van het modern imperialisme noemen en beschrijven welke rol racisme daarbij speelde.

§2.2

Europese wereldrijken

B

Nederlands-Indië

Leerdoel:

• Je kunt de Nederlandse koloniën noemen en uitleg hoe Nederlands-Indië ontstond

Begrippen:

• Nederlands-Indië

1600: VOC en WIC opgericht voor handel specerijen en slaven

1800: VOC failliet. Gebieden en handelsposten overgenomen door regering.

Zo ontstonden de Nederlandse koloniën

Nederlands-Indië

De Antillen

Suriname

Het Britse Rijk

Vrouwe Brittannia zit op de wereldbol en houdt een drietand vast.

Het Britse Rijk in kaart

Groot-Brittannië ligt precies in het midden van de kaart. Alle gekleurde gebieden waren door Groot-Brittanië veroverd en vielen onder Brits bestuur.

Kijkvraag

Groot-Brittannië werd in de 19e eeuw een bijzonder machtig land. Daar waren de Britten zelf ook trots op. Hoe lieten de Britten met deze bron zien dat ze veel macht hadden?

Wereldrijk

Bovenaan de kaart staan de woorden 'vrijheid', 'broederschap' en 'federatie'. Dat zijn volgens de Britten belangrijke waarden die gelden in hun rijk.

Noord-Amerika

De Britten heersten over een deel van Noord-Amerika. Britse kolonisten hadden zich daar gevestigd op grond die eerst van de inheemse bevolking was, hier afgebeeld met verentooi, pijl en boog. De kolonist draagt een geweer en sneeuwschoenen. Naast hem staat een eland.

India

Deze figuren staan symbool voor India. Een man sjouwt een zwaar pakket, mogelijk met thee. Je ziet ook een olifant en een tijger.

Britten in India

Een Britse familie viert kerst in India, 1881. In deze tijd werd India bestuurd door Groot-Brittannië. Deze familie woonde in India omdat de vader van het gezin werkte in het koloniale bestuur.

Symbool voor rijkdom

De liggende vrouw heeft een 'hoorn des overvloeds' vast. Dit was een symbool voor rijkdom.

Australië

In 1788 werd Australië onderdeel van het Britse Rijk. Deze vrouw met een boemerang, een kangoeroe en een schaap, verwijst naar het gebied.

Rijkdom en Welvaart

Deze vrouw heeft in haar ene hand een kruik en in de andere een zeis om graan te oogsten. Zij stelt de Griekse godin Demeter voor, de godin van de landbouw en de oogst, het symbool van rijkdom en welvaart.

Van handelspost naar wereldrijk

• Vanaf 1500 haalt Europa producten uit Amerika, Afrika en Azië
• Koloniën met plantages; vooral suiker en katoen. Hier werkten tot slaaf gemaakte Afrikanen
• Afrika en Azië; handelsposten
• Uit Azië: specerijen en thee               Uit Afrika: slaven

Van handelspost naar wereldrijk

• Vanaf 1800 zoveel mogelijk land
• Dus; trekken ook inland
• Het veroveren en besturen van zoveel mogelijk gebied door Europese landen in de 19e eeuw heet modern imperialisme
• => Grote wereldrijken

• Afrika en Azië vooral Engelsen en Fransen
• Nederland, België, Duitsland, Italië, Spanje en Portugal bezaten er ook koloniën
• Opstanden snel neergeslagen
• Ze gaven het ene volk voordelen in ruil voor militaire steun tegen een ander volk. verdeel-en-heerspolitiek

§2.2

Europese wereldrijken

B

Nederlands-Indië

1800:

Nederlands Indië bestaat uit meerdere eilanden groepen met een eigen koning of vorst.

Bevolking noemen we 'inheems'

Na 1800: meerdere volken in 1 kolonie, Nederland is daar de baas

§2.2

Europese wereldrijken

B

Nederlands-Indië

Uitbreiding Nederlands gebied om 2 redenen:

• NL was bang dat andere Europese landen hen voor waren
  
  
• Ze wilden de grondstoffen bezitten zoals aardolie
  
• Fabrikanten in Europa hadden behoefte  gebieden waar ze hun producten konden verkopen

Begrippen:

• afzetgebied

Bij modern imperialisme...

1. Houden mensen van hun land
2. Willen mensen graag vechten
3. Lopen alle mensen in een uniform
4. Willen landen graag koloniën hebben

Wat is modern imperialisme?

1. De Europese inspanningen om ervoor te zorgen dat de bevolking van de koloniën welvarend zou worden.
2. De Europese machtsuitbreiding in Azië en Afrika na 1870, waardoor grote koloniale rijken ontstonden.
3. De Europese ontdekkingsreizen in de zeventiende eeuw, met als doel de relatie tussen Europa en Azië te verbeteren.
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist.

Welke uitspraak over modern imperialisme is niet waar? Modern imperialisme..

1. ..draaide uit op meer Europese samenwerking.
2. ..was het streven van Europese (groot)machten naar een wereldrijk.
3. ..leidde tot het stichten van koloniën in vooral Afrika en Azië.
4. ..zorgde voor spanningen in Europa.

Azië en Afrika

economisch

GB en Frankrijk

veel invloed

koloniaal

nationalisme

onderdeel van Engeland

modern imperialisme

superioriteitsgevoel

kolonisatie 

Imperialisme 

handelspost

slavernij

Kustgebieden

macht en aanzien

nationalisme 

superioriteits

gevoel

Nederlandse koloniale rijk

• 1600 - VOC opgericht - handel in Azië                  WIC opgericht - handel in Afrika                                               en Amerika
• Rond 1800 opgeheven en eigendom van de Nederlandse staat geworden
• Koloniën: Suriname, de Antillen en Nederlands-Indië

Nederlands-Indië

• In 1800 eigenlijk alleen Java
• Veel verschillende volken en rijken met een eigen vorst (heerser)
• De mensen die er woonden voor de Nederlanders kwamen; inheemsen
• Nederland betere wapens
• Veel burgers gedood, terwijl weinig Nederlandse soldaten sneuvelden
• Uiteindelijk één kolonie onder Nederland

• Uitbreiding Nederlands gebied om 2 redenen:
  

1. NL was bang dat andere Europese landen hen voor waren
   
2. Ze wilden de grondstoffen bezitten zoals aardolie. Fabrikanten in Europa hadden behoefte gebieden waar ze hun producten konden verkopen (afzetgebieden)

§2.2

Europese wereldrijken

C

Oorzaken van het modern imperialisme

Leerdoel:

• Je kunt drie oorzaken noemen van het modern imperialisme

Begrippen:

• racisme

Oorzaken modern imperialisme:

• Europese fabrieken hadden grondstoffen nodig
• Europese fabrieken hadden gebieden nodig om producten aan te verkopen
• Het bezit van koloniën gaf een land trots en aanzien 

Gevolg modern imperialisme: racisme

De Industriële revolutie heeft Modern-Imperialisme veroorzaakt

- Vul het oorzaak-gevolg schema in.

industriële revolutie 

Massaproductie

Grondstoffen nodig

Modern-Imperialisme

Koloniseren Afrika/ Azië

Grotere afzetmarkt + Grondstoffen

Veel producten

Groter grondgebied

 superioriteitsgevoel

Afzetmarkt

Europese landen concurreren met elkaar om wie de meeste macht heeft 

Door de industriële revolutie zijn er veel grondstoffen nodig om de machines draaiende te houden 

Economische oorzaak

modern imperialisme 

Politieke oorzaak

modern imperialisme 

Culturele oorzaak

modern imperialisme 

Huiswerk

Zelfstandig werken

§2 opdracht 1, 3, 4, 5bce, 6, 7ad, 8, 9 (11 alleen H)

+ Schriftelijk leren

Controleren Huiswerk

§1 opdracht 1, 2, 5 t/m 10 (11 alleen H)

+ Schriftelijk leren

Discriminatie 

Racisme 

Vooroordelen