Secularisering

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Secularisering

de invloed van de kerk op het openbare leven neemt af.

Religie wordt een privé-zaak

Secularisering

Secularisering is de beschrijvende term voor de ontwikkeling dat religie minder een rol speelt. 

(Secularisme is de doctrine. )

Privé-sfeer versus publieke sfeer

 

José Casanova

Drie  vormen van secularisering:

1. Ontkerkelijking (dit geldt voornamelijk voor West-Europa)

2. Maatschappelijke differentiatie. 

3. Privatisering van religieus geloof.

Emile Durkheim & Max Weber

• Het ontstaan van secularisering en sociologie vallen samen. 
• D&W: in moderniserende wereld treedt de rol van religie steeds meer op de achtergrond
• Afname maatschappelijke belang is resultaat van ontwikkelingen tussen 16e en 18e eeuw 
• Durkheim: Er is sprake van anomie: samenhang, zingeving en heiliging van het dagelijks leven verdwijnen. 
• Weber: de onttovering van het alledaagse leven
• D&W: gematigd modernistisch. Religie is gedoemd te verdwijnen, maar beiden zien dat in het moderniseringsproces iets waardevols verloren is gegaan. 

Secularisme

• Secularisme: normatieve opvatting dat religie niet in de publieke sfeer hoort. 
• Liberale positie: religieuze opvattingen en praktijken worden getolereerd zolang ze geen geweld tegen andere individuen en de staat aanmoedigen. 
• Toch zorgt dit ook voor problemen. 

Jürgen Habermas 

• Eens met Durkheim en Weber: secularisering is een verlies. We leven in een post-seculiere samenleving.
  
• Religieuze gemeenschappen mogen in het openbaar zijn als ze afzien van geweld, individuele gewetensvrijheid accepteren, de grondwet en het gezag van de wetenschap aanvaarden. 
• Liberale staat dwingt gelovige burgers hun identiteit te splitsen in een publiek en een privé gedeelte. 
• Communicatieve rationaliteit: religieus gefundeerde uitspraken moeten in de openbare ruimte in seculiere taal gezet worden. 

Hij pleit voor een democratisch verlicht gezond verstand.
-> hiermee bewaar je gepaste afstand tot religie, maar sluit je je niet af voor diens perspectieven. 

Bezwaren:

• Richt zich te veel op de Europese ontwikkelingen. 
• Overschat het menselijke vermogen tot redelijke oplossingen te komen. 
• Veronderstelt de moderne liberale staat als neutraal. 

Het onderscheid tussen privé en publiek is dus niet altijd duidelijk.