§2.4 Slaven worden vrij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

2.4 Slaven worden vrij

Europa verovert de wereld

...drie argumenten noemen waarmee slavernij
in de 19e eeuw werd verdedigd

...twee argumenten noemen waarmee abolitionisten
slavenhandel en slavernij verwierpen,
en uitleggen hoe zij anderen probeerden te overtuigen

...beschrijven wanneer en hoe in de Nederlandse koloniën de slavenhandel en slavernij werden afgeschaft

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Terug kijken

Voorkennis activeren

Klassikale uitleg

Zelfstandig werken

Afsluiten

DOEN

§2.1 Nationalisme

§2.2 Europese wereldrijken

§2.3 Leven in de koloniën

Repetitie hoofdstuk 2

§2.4 Slaven worden vrij

Herhaling

TERUG KIJKEN

Vanaf 1850: vooruitgang in Europa

• Uitvinding batterij en fototoestel
• Aanleg spoorwegen, kanalen
• Aanleg Suezkanaal om reistijd naar koloniën korter te maken

Bevolkingsgroei:

• Betere hygiëne zorgt voor minder sterfte
• Ergste armoede verdween, kinderen naar school
  
  

Nieuwe communictiemiddelen:

• 1850: Telegraaf
• 1900: Telefoon
• 1920: Radio
• Snelle postschepen

§2.1

Nationalisme

A

Een moderne samenleving

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat twee gevolgen waren van nieuwe transport- en communicatiemiddelen

§2.1

Nationalisme

B

Liefde voor volk en vaderland

Leerdoel:

• Je kunt met een voorbeeld uitleggen wat nationalisme is
  
• Je kunt een gevolg van nationalisme noemen

Begrippen:

• nationalisme

Nationalisme: voorliefde voor eigen volk, taal, geschiedenis en cultuur

• Standbeelden
• Schilderijen
• Verhalen
• Geschiedenisonderwijs

Gevolgen van nationalisme:

• Je beter voelen dan andere volken
• Een eigen land voor hun volk: Duitsland 1871
  
  Maar ook andersom:
  Koninkrijk der Nederlanden. België wordt een apart land in 1831

§2.2

Europese wereldrijken

A

Van handelspost naar wereldrijk

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven dat er in de 19e eeuw Europese wereldrijken ontstonden

Begrippen:

• modern imperialisme

Vanaf 1500:

• Europese landen halen grondstoffen en producten uit Afrika, Amerika, Azië
• Kolonie: plantages waar slaven werken

Vanaf 1800:

• Europese landen willen zoveel mogelijk land bezitten en besturen
• Zij veroveren binnenlanden van Afrika en Azië
• Modern imperialisme: Het willen veroveren en besturen van zoveel mogelijk gebied
• Gevolg: grote Europese wereldrijken

§2.2

Europese wereldrijken

B

Nederlands-Indië

Leerdoel:

• Je kunt de Nederlandse koloniën noemen en uitleggen hoe Nederlands-Indië ontstond

Begrippen:

• Nederlands-Indië

Vanaf 1600:

• VOC handelt met Azië
• Nederland verdient veel geld met handel in specerijen

Vanaf 1800:

• VOC wordt opgeheven
• Gebieden en handelsposten worden bestuurd door Nederlandse regering
• Nederlandse regering breidt haar gebied uit 
• Naam: Nederlands-Indië

2 oorzaken:

• Ze wilden andere landen voor zijn
• Er waren veel grondstoffen te vinden

§2.2

Europese wereldrijken

C

Modern Imperialisme

Leerdoel:

• Je kunt drie oorzaken van het modern imperialisme noemen

Begrippen:

• racisme

Oorzaken modern imperialisme:

• Europese fabrieken hadden grondstof nodig
• Fabrikanten wilden meer gebied om producten te verkopen
• Een land met veel koloniën gaf aanzien en macht

In 19e eeuw ontstond racisme:

Europeanen geloofden dat het witte 'ras' beter was dan een ander 'ras'.

• Huidskleur
• Eigenschappen

§2.3

Leven in de koloniën

BASIS

A

Veranderingen in het bestuur

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe Europeanen hun koloniën bestuurden en welke gevolgen dit had voor de mensen in de koloniën

Nederland voerde een nieuw bestuur in, in zijn kolonie: indirect bestuur.

Nederlandse bestuurders

Inheemse bestuurders

Inheemse bevolking

13.000.000

Eiland Java: 175

Er werden nieuwe grenzen getrokken

§2.3

Leven in de koloniën

BASIS

B

Veranderingen in de economie

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat Europeanen in de economie veranderden en welke gevolgen dit had voor de mensen in de koloniën

• Kolonie moest winstgevend zijn
• Bevolking slecht betaald
• Winst ging naar Europese moederland

• Boeren moesten verbouwen wat veel geld op zou leveren: thee, koffie, rubber, tabak, suiker, cacao.

1830: invoering cultuurstelsel. 1870 afgeschaft

Begrippen:

• Cultuurstelsel

Koffie

Suiker

Tabal

§2.3

Leven in de koloniën

BASIS

C

Veranderingen in de samenleving en de cultuur

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen welke sociale en culturele gevolgen het modern imperialisme had

Grote ongelijkheid in de samenleving

• witte mannen: bestuurder, soldaat, eigenaar bedrijf
• witte vrouwen: getrouwd met de bestuurder
• kinderen van gemengd huwelijk: indo's. Huidskleur!
• inheemse bevolking

Gevolgen van het modern imperialisme

Bevolking bekeren tot christendom

Rond 1900: Wij moeten de kolonie beschaven

Scholen

Ziekenhuizen

Rijke inheemse jongens opleiding in Nederland

Maar! Geen invloed in het bestuur. Hier door ontstond Indonesisch nationalisme

IETS NIEUWS LEREN

VOORSPELLEN

VOORSPELLEN

Tijdens de periode van de slavernij werden veel Afrikanen als slaaf aan het werk gezet in Suriname. Zij waren geen vrije mensen meer.

Waarom zou men toch graag
de slavernij willen behouden?

§2.4

Slaven worden vrij

BASIS

A

Slavernij in de Nederlandse koloniën

Leerdoel:

• Je kunt drie argumenten noemen waarmee slavernij in de 19e eeuw werd verdedigd

B

Protesten tegen slavernij

Leerdoel:

• Je kunt twee argumenten noemen waarmee abolitionisten slavenhandel en slavernij verwierpen, en uitleggen hoe zij anderen probeerden te overtuigen

Begrippen:

• Abolitionisme

C

De afschaffing van de slavenhandel en de slavernij

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven wanneer en hoe in de Nederlandse koloniën de slavenhandel en slavernij werden afgeschaft

Begrippen:

• Keti Koti
• Contractarbeiders

§2.4

Slaven worden vrij

A

Slavernij in de Nederlandse koloniën

Leerdoel:

• Je kunt drie argumenten noemen waarmee slavernij in de 19e eeuw werd verdedigd

Vanaf 16e eeuw slavernij in de koloniën.

• Bezit van plantagehouder
• Gedwongen tot hard werken
• Mishandeling
• Seksueel misbruik.
  
  

Mijnen, havens, landbouw, katoen-, suiker-, tabaksplantages

Drie argumenten voor de slavernij:

• In de bijbel stond: donkere mensen zijn knechten
• Volgens Europeanen waren Afrikanen en Aziaten minderwaardig en konden ze niet omgaan met vrijheid. 
• Economie: slavernij was de enige manier om kolonie winstgevend te maken 

§2.4

Slaven worden vrij

B

Protesten tegen slavernij

Leerdoel:

• Je kunt twee argumenten noemen waarmee abolitionisten slavenhandel en slavernij verwierpen, en uitleggen hoe zij anderen probeerden te overtuigen

Abolitionisme: een beweging die was voor de afschaffing van de slavenhandel en slavernij. Dit was voornamelijk de gegoede burgerij

Anderen overtuigen:

• Tekeningen
• Verhalen

Twee argumenten tegen de slavernij:

• Slavernij ging in tegen het idee dat iedereen vrij en gelijk was
• Christendom zei: heb je naasten lief

Begrippen:

• Abolitionisme

§2.4

Slaven worden vrij

C

De afschaffing van de slavenhandel en de slavernij

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven wanneer en hoe in de Nederlandse koloniën de slavenhandel en slavernij werden afgeschaft

1807: GB verbiedt slavenhandel

1833: GB schaft slavernij af

1860: NL schaft slavernij in Nederlands-Indië af

1 juli 1863: NL schaft slavernij in Suriname en Antillen af

35.000 slaven komen vrij

Keti Koti: ketenen gebroken

Begrippen:

• Keti Koti
• Contractarbeiders

§2.4

Slaven worden vrij

C

De afschaffing van de slavenhandel en de slavernij

Twee redenen voor afschaffing:

• Rondom Suriname was slavernij al afgeschaft
• NL had rond 1860 genoeg geld om eigenaar slaven te compenseren.

En dan?

• Slaven moeten nog 10 jaar blijven werken, tegen betaling
• 1870: contractarbeiders uit Brits-Indië en Java

Contractarbeiders:

• 5 jaar lang werken
• Laag loon
• Contract mag niet verbroken worden
• Recht op terugreis of stukje grond en geldbedrag

"Ik begrijp het al"

"Herhaling is fijn"

Wil extra uitleg

Zelfstandig maken:
2 t/m 10

Maak de havo-vwo stof digitaal in de methode

Bekijk de instructievideo op geschiedeniskennisclips.nl

Zelfstandig maken:

2 t/m 10

Maak de havo-vwo stof digitaal in de methode

Volg samen met meneer Harmsen een verlengde instructie

Met meneer Harmsen maken:

3bc, 5, 7a, 8a, 10

Zelfstandig maken
de rest van §2.4

Klassikaal maken: opdracht 6

HEB JE HET GESNAPT?

...drie argumenten noemen waarmee slavernij
in de 19e eeuw werd verdedigd

...twee argumenten noemen waarmee abolitionisten
slavenhandel en slavernij verwierpen,
en uitleggen hoe zij anderen probeerden te overtuigen

...beschrijven wanneer en hoe in de Nederlandse koloniën de slavenhandel en slavernij werden afgeschaft

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Noem 1 argument voor de slavernij

Noem 1 argument tegen de slavernij

Geef je inzet tijdens deze les een cijfer

110