Thema 7 basisstof 3 en 4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Thema 7 BS 3 en BS4

Leerdoelen

7.3.1 Je kunt de kenmerken van bestrijdingsmiddelen en biologische bestrijding noemen.

7.3.2 Je kunt vormen van landbouw beschrijven waarbij minder stoffen aan het milieu worden onttrokken of toegevoegd.

7.4.1 Je kunt de belangrijkste energiebronnen noemen met hun voor- en nadelen.

• pesticiden
• selectief / niet-selectief
• resistentie
• (bio)accumulatie

Begrippen die je moet kunnen toelichten:

Begrippen die je moet kunnen toelichten:

• vruchtwisseling
• biologische bestrijding
• biologische landbouw
• kringlooplandbouw
• precisielandbouw
• verticale landbouw

Gangbare landbouw

= intensief

=bio-industrie

veel voor weinig! 

Grote kans op ziektes en plagen

Bestrijding ziekten & plagen

Ziekte: bacterie, virus of schimmel

Plaag: insect of ander dier (ook konijnen, ganzen, etc.)

Bestrijdingsmiddelen: pesticiden

(niet selectief)

Problemen: resistentie, ophoping (bioaccumulatie) in voedselketen

Vruchtverwisseling

Een boer plant nooit twee jaar achter elkaar hetzelfde gewas op een bepaald stuk grond.

Ziekteverwekkers verdwijnen uit de grond door deze afwisseling

Natuurlijke bestrijding

in de natuur zoeken naar 'natuurlijke vijanden' van een plaag en die opkweken voor gebruik in de land- en tuinbouw

Biologische landbouw

voldoende voedsel produceren met oog voor milieu en dierenwelzijn

Akkerbouw: geen kunstmest, vruchtwisseling en kleinere oppervlaktes

-> minder ziekten en plagen 

Veeteelt: meer ruimte, geen preventieve antibiotica etc.

Kringslooplandbouw

Alle grondstoffen en eindproducten worden hergebruikt in een kringloop

In tegenstelling tot gangbare landbouw

minder tot geen kunstmest nodig

Precisielandbouw

Gebruik van speciale meetapparatuur

Per deel van de akker wordt bekeken wat de behoeft is.

Onnodig veel gebruik van bestrijdingsmiddel wordt voorkomen

Verticale landbouw

Gewassen worden verbouwt in grote gebouwen (in verschillende lagen)

geen bemesting of bestrijdingsmiddelen 

weinig transport

Europees

NL

Deze twee keurmerken garanderen dat producten voor 100% aan alle eisen voor biologische landbouw voldoen:

Energiebronnen (fossiele brandstoffen)

Uitputbare energiebronnen:

Aardgas
Aardolie
Steenkool

Kernenergie

Ontstaat door splitten van atoomkernen van uranium 

Hierbij komt warmte vrij die omgezet wordt naar elektriciteit 

Geen koolstofdioxide maar wel radioactief afval 

(tienduizenden jaren)

Energiebronnen (duurzaam)

Hernieuwbare energiebronnen:

Zonne-energie
Windenergie
Waterkracht
Warmte energie

Zonne-energie 

Wordt gevormd door het licht en de warmte van de zon

Geen koolstofdioxide

Nadeel: niet altijd beschikbaar

Windenergie

Electriciteit opgewekt met de kracht van de wind.

Nadeel: 

- de wind waait niet altijd

- Omwonende hebben last van bromtonen

Waterkracht

Vroeger: graan malen of hout zagen 

Getijdenenergie (eb en vloed)

Nadeel: voor stuwdammen is er een groot hoogte verschil nodig om veel elektriciteit te kunnen opwekken.

Warmte

Diep in de aardkorst is het warmer dan aan de oppervlakte. (IJsland)

Warmtepomp werkt een beetje als een koelkast maar dan andersom

Deze haalt warmte uit de omgeving en geeft deze in huis af.

Biomassa

Biomassa bestaat uit energierijke resten van planten en dieren, zoals hout, tuinafval en mest. 

Biomassa kun je verbranden, vergisten of vergassen. Bij verbranding komt energie vrij, door vergisten of vergassen ontstaat biogas. Dat gas kan als brandstof worden gebruikt.

Leerdoelen

7.3.1 Je kunt de kenmerken van bestrijdingsmiddelen en biologische bestrijding noemen.

7.3.2 Je kunt vormen van landbouw beschrijven waarbij minder stoffen aan het milieu worden onttrokken of toegevoegd.

7.4.1 Je kunt de belangrijkste energiebronnen noemen met hun voor- en nadelen.

Welke organismen hebben de meeste last van bestrijdingsmiddelen

1. producenten
2. consumenten van de 3e orde
3. organismen aan de top van de voedselpiramide
4. de mens

Gebruik van selectieve pesticiden zorgt ervoor dat alleen het plaagdier dood gaat

1. waar
2. niet waar

Als een ziekteverwekker resistent is...

1. is het moeilijker hem te bestrijden
2. is het makkelijker hem te bestrijden
3. gaan er minder planten dood
4. hoef je hem niet te bestrijden

Biologische bestrijding betekent...

1. werken met selectieve bestrijdingsmiddelen
2. werken met natuurlijke vijanden
3. werken zonder kunstmest
4. zorgen dat alle ziekteverwekkers dood gaan

Waarin verschilt de biologische landbouw van de gangbare landbouw?

1. De biologische landbouw is ouderwets.
2. De biologische landbouw is gericht op natuur- en landschapsbehoud.
3. In de biologische landbouw worden geen chemische middelen gebruikt.
4. In de biologische landbouw worden antibiotica en bestrijdingsmiddelen gebruikt

Resistentie treed op wanneer ...

1. een gewas gevoelig is voor schadelijke insecten.
2. schadelijk insecten ongevoelig zijn voor het bestrijdingsmiddelen.
3. een populatie schadelijke insecten ongevoelig is voor bestrijdingsmiddelen.
4. een populatie schadelijke insecten gevoelig is voor bestrijdingsmiddelen.

Bij bioaccumulatie hebben organismen aan het begin van een voedselketen het meeste last van de bestrijdingsmiddelen.

1. Waar
2. Niet waar

Welk type landbouw zie je hier?

1. Precisielandbouw
2. Kringloop landbouw
3. Biologische landbouw
4. Verticale landbouw

Welk type landbouw zie je hier?

1. Precisielandbouw
2. Kringloop landbouw
3. Biologische landbouw
4. Verticale landbouw

Welk type landbouw zie je hier?

1. Precisielandbouw
2. Kringloop landbouw
3. Biologische landbouw
4. Verticale landbouw