VCA - H4 - Gevaarlijke stoffen

• Keuzedelen
• MBO
• Studiejaar 1

VCA - H3

Ongevallen en noodsituaties

TERUGBLIK

Aan de slag! Bespreken:

Maken Examenvoorbereiding Hoofdstuk 3,

(blauwe hoedjes en strepen) Opdrachten: 

1, 2, 3, 4, 11, 12, 13, 18, 22

Wetgevingen, waarvoor ook alweer? 

V&G-wetgeving

Arbeidstijdenwet

Milieuwetgeving

CE-markering

Veiligheid & gezondheid (met o.a. arbo wetgeving) 

Wat voor bord is wat?

Weten we het nog?

Incidenten -> wat zijn dat?

Wat te doen in een noodsituatie?

Bedrijfsnoodplan: fases?

Incidenten -> ongewenste gebeurtenis, met of zonder letsel. Ongeval en Bijna ongeval

Noodsituatie:

Stop onmiddellijk met werken

Gebruik geen telefoon en schakel apparatuur uit

Volg instructies van de opdrachtgever op

Ga naar de verzamelplaats

Gebruik geen lift en vlucht weg van de bron

Meld je aanwezigheid als je op de verzamelplaats aankomt

BEDRIJFSNOODPLAN

Fase 1: De eerste melding

Iedereen moet weten op welke manier je de eerste melding krijgt en welke informatie je krijgt

Fase 2: Handelen en maatregelen

Afhankelijk van de ernst:

Evacuatie

Interventie (blussen, beveiligen, opruimen)

Reddingsoperaties

Hulpverlening

Fase 3: Beëindiging

Alle medewerkers/ hulpdiensten moeten geïnformeerd worden als de noodsituatie onder controle/ beëindigd is. 

VCA - H4

Gevaarlijke stoffen

Schadelijke stoffen

Vormen een gevaar voor de gezondheid, veiligheid of het milieu. In de volgende categorieën: 

Opname van gevaarlijke stoffen

Kunnen op 4 manieren opgenomen worden door je lichaam: 

Via de ademhalingsorganen: inademen van stof, gas, nevel, damp

Via de huid: door contact met oplosmiddelen (in een product) 

Via de mond: bijvoorbeeld door te eten met vuile handen

Directe opname in je bloed: bijvoorbeeld een open wond

Hoe kan je opname van gevaarlijke stoffen voorkomen?

- eten en drinken in daarvoor bestemde ruimte

- vuile werkkleding uittrekken voordat je naar kantine gaat

- Je handen en gezicht goed schoonmaken voordat je gaat eten en drinken

- een wond zo snel mogelijk schoon (laten) maken, verzorgen en afdekken

- Juiste pbm's gebruiken

Grenswaarde

Vroeger -> MAC-waarde (Maximaal Aanvaarde Concentratie)

Grenswaarde is de maximale concentraties van een gevaarlijke stof als tijdgewogen gemiddelde over een referentieperiode, waaraan een werknemer blootgesteld mag worden. 

Wordt gemeten in PPM (Parts Per Million = aantal deeltjes per miljoen) of mg/m3. 

Bij het bepalen wordt ervan uitgegaan dat je: 

- volwassen en gezond bent

- een normale werkdag werkt (max. 8u p.d. en 40u p.w.) 

- werk normale inspanning vergt

- onder normale omstandigheden werkt

Concentratie van giftige stoffen meten

Omdat: 

- Veel gevaarlijke dampen/ gassen 

geen geur hebben

- De reukgrens boven de toegelaten 

grenswaarde kan liggen

- De geur niet opvalt omdat iets 

anders harder stinkt

- Het van je reukvermogen afhangt 

hoe goed je iets ruikt

Persoonlijke monitor: 

- draag op borsthoogte, boven op je kleding

- test/ controleer het apparaat voor gebruik

- weet wat je moet doen als het alarm afgaat

Lekken

Kunnen ontstaan door: slecht onderhoud, slecht gemonteerde flenzen, morsen en verdampen bij overgieten of aftappen van vloeistof, beschadiging van installaties (na een aanrijding met vorkheftruck bijvoorbeeld) 

Risico's: milieuverontreiniging, risico van uitglijden, risico van brand/ explosie, verspreiding dat lekt in de ademlucht

Ontdek je lekkage, meldt dit bij je leidinggevende, zodat: 

- opgeleid personeel de lekkage kan repareren

- het gelekte product verwijderd kan worden

Veel voorkomende gevaarlijke stoffen

Asbest

Organische oplosmiddelen

Cyclische verbindingen

Zware metalen

Koolmonoxide

Huishoudmiddelen

Biologische stoffen

Cement 

Kwartsstof

Asbest

Kleine vezels die diep in de longen kunnen doordringen

Kortademig worden

Longkanker

Bij vermoeden asbest: 

- Werk stilleggen

- Leidinggevenden en opdrachtgever waarschuwen

-> risico wordt bepaald a.d.h.v. asbestinventarisatie

Organische oplosmiddelen

Deze middelen verdampen bij gebruik

De damp adem je in

Hoofdpijn (kortdurende blootstelling) 

Aantasting hersenen/ Schildersziekte/ OPS (langdurige blootstelling)

Cyclische verbindingen

Zoals Benzeen, Fenol, Tolueen en Xyleen 

Wordt bijvoorbeeld gebruikt bij het maken van kleurstoffen en kunststoffen. 

Benzeen en Fenol -> Giftig bij inademing

Benzeen -> kankerverwekkend

Zware metalen

Dampen die vrijkomen bij 

verbranding zijn heel giftig bij

inademing (ook als je soldeert)

Zoals lood, kwik en zink

Koolmonoxide

Komt vrij bij onvolledige verbranding

- Je kan het niet ruiken en zien

- Explosiegevaarlijk

Zeer giftig bij inademen, verhindert zuurstofopname

Huishoudmiddelen

Gebruik je thuis en op het werk

Denk aan: 

Verven en lakken, mogelijk met organische oplosmiddelen

Ontstoppingsmiddelen, zijn bijtend

Afwasproducten voor vaatwassers, irriterend voor huid en ogen

Biologische stoffen

Producten kunnen schimmels, bacteriën, ziekteverwekkers en/ of parasieten bevatten

Komt het vooral tegen bij de volgende sectoren: 

- Afvalverwerking en vervuilde grond

- Landbouw, veehouderij en dierfokkerij

- Voedingsindustrie

- Riolen en waterzuivering

- Farmaceutische industrie

- Biotechnologische industrie (= gebruiken 

van bijv. schimmels en bacteriën om nieuwe 

stoffen/ voeding/ medicijnen te ontwikkelen)

Kunnen infecties, ziekten en vergiftigingen veroorzaken

De nertsen en corona

Cement

Zowel nat als droog irriterend voor je huid, luchtwegen en ogen

Bij langdurig contact kans op brandwonden

Kwarts

Kwartsstof (niet tot nauwelijks te zien) kan diep in de longen terechtkomen. 

Langdurig inademen kan leiden tot stoflongen

Zuurstof

'Gewone' buitenlucht bevat ongeveer 21% zuurstof

Te hoog zuurstofgehalte (>21%)

- verhoogt brand- en explosiegevaar

- kan ontstaan door lekken van zuurstof uit leidingen of zuurstofflessen

- voorkomen voor slangbreukbeveiliging toepassen en zuurstofflessen in een besloten ruimte plaatsen

Te laag zuurstofgehalte (<19%) 

- Kan ontstaan door gebrek aan ventilatie, corrosie (roestvorming), zuurstof-verdringende gassen (zoals stikstof), bacteriologische/ biologische reacties waardoor zuurstof verbruikt wordt

- Ruimte mechanisch beluchten of onafhankelijke adembescherming gebruiken

Informatie over gevaren

Waarschuwingsborden     

Etiketten, er moet op vermeld staan: 

- de naam van de stof

- het gevarenpictogram

- de risico's en gevaren (H-zinnen, H = Hazard = gevaar)

- de preventiemaatregelen/ veiligheidsaanbevelingen (P-zinnen, P - Precaution = voorzorg)

- de gegevens van de leverancierof importeur

- Op oude etiketten (voor 2015) was P- & H-zinnen nog R- & S-zinnen (Risk & Safety)

Blootstelling voorkomen, maatregelen:

1. Maatregelen aan de bron

- Eliminatie -> je gebruikt de bron niet meer

- Vervanging -> je vervangt de stof voor minder gevaarlijke stof

- Aanpassing -> ge gebruikt bijvoorbeeld de grondstof in tabletvorm i.p.v. poedervorm

2. Ventilatie en plaatselijke afzuiging

- Zuigt vervuilde lucht naar buiten en brengt schone lucht naar binnen

- Afzuigen van gevaarlijke dampen, gassen of stofdeeltje in de lucht

3. Het scheiden van mens en bron

- fysieke scheiding (muur/ gesloten reactorvat/ zuurkast) tussen mens en gevaarlijke stof/ chemische proces

4. Het toepassen van extra PBM's

- Zoals filtermasker met speciale filters die beschermen tegen dampen

Periodiek medisch onderzoek

PMO -> werknemer laat zich onderzoeken op eventuele schadelijke effecten als gevolg van het werken met schadelijke stoffen. 

Vaak eenmaal per jaar voldoende

Aan de slag! 

Maken Examenvoorbereiding Hoofdstuk 4,

(blauwe hoedjes en strepen) Opdrachten: 

4, 5, 6, 8 t/m 13, 15 t/m 23, 26, 28

& vraag 1 als laatst