Strijden en sporten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

3. De Grieken

3.4 Strijden of sporten

Tijd van Grieken en Romeinen

3000 v.Chr - 500 na Chr.

* de oudheid

Leerdoelen:

Lesdoel: 

• Aan het eind van deze les kun je uitleggen waarom de Grieken soms samen moesten werken in tijden van oorlog.
• waarom Sparta en Athene met elkaar in   oorlog raken.
• Wat sport betekende voor de Grieken.
• Hoe Alexander de Grote de Griekse cultuur verspreidde.

De Grieken deden veel samen:

samen vechten (tegen elkaar!!!)

samen oorlog voeren tegen het buitenland (Perzen)

samen sporten (als offer en voorbereiding op de oorlog)

Perzisch rijk

 EERSTE PERZISCHE OORLOG (490 v. Chr.)

 Aanleiding: Athene steunt opstandige kolonies (499 v. Chr.)

Koning Darius heeft nu een motief om de Grieken aan te vallen 

Steekt met vloot over en landt op de vlakte bij Marathon 

Slag bij Marathon leidt tot de overwinning van de Grieken.

De Eerste Perzische Oorlog: aanleiding

• De Perzen nemen veel Griekse koloniën over.

• Ionië, voormalige Griekse kolonie, was ontevreden over de hoge belastingen en hindering van het Griekse zeehandel.

Falanx opstelling

TWEEDE PERZISCHE OORLOG (480 v. Chr.)

• Koning Xerxes wil zijn vader wreken
  
• Leger en vloot van mythische     proporties ( Groot)

Monument koning Leonidas

Athene was verwoest, maar de Perzen werden verslagen.

Themistocles - "houten muren' - trireem

Na de Perzische oorlogen kwam er een Griekse burgeroorlog

.

Strijden voor de stadstaat

GRIEKEN TEGEN DE GRIEKEN

Oprichting Attisch-Delische Zeebond

 Gericht tegen de Perzen

 Gunstig voor Athene

 Misbruik zeebond en arrogantie Athene (Eeuw van Athene

---> wederopbouw van de stad – Perikles)

 Verlies Athene (einde bloeiperiode!)

- Afbreken stadsmuren

- Inleveren vloot

- Afschaffen democratie

 Uiteindelijk zouden alle poleis (verzwakt door de oorlog) veroverd worden door de Macedoniërs 

Gymnasium: sportschool

Olympische Spelen

- vanaf 776 voor Chr.

- één keer in de 4 jaar, duurde 5 dagen

- ter ere van Zeus

- sporters uit de hele Griekse wereld 

- tijdens spelen wapenstilstand tussen de stadstaten

- niet alleen sporten (ook dans, muziek enz)

- wie? alleen Griekse burgers

Wie mochten meedoen aan de OS?

- Vrouwen? Nee, zij bleven thuis

- Niet-Grieken (barbaren)? Nee, je moest Grieks spreken

-Slaven? Nee, slaven hadden geen rechten

- Vrije Grieken ? Ja, alleen mannen dus....

• Olympische Spelen ter ere van Zeus

• Spelen belangrijker dan oorlogen

• Een gezonde geest in een gezond lichaam (mens sana in corpore sano)

• Naakt sporten (gymnos= naakt)

Meedoen en winnen

• Hoofdprijs een krans, maar wel eeuwige roem stadstaat    (luizenleventje erna)

• Alleen de eerste plaats telde!

Verboden door Romeinse keizer Theodosius in 393 na Chr. ( Meer dan 1100 jaar bestaan.)  In 1896 eerste moderne Olympische spelen gehouden in Athene.

Alexander de Grote (356 v.C - 323 v.C)

Verspreiding van Griekse cultuur

Alexander de Grote sticht steden met Griekste tempels en agora's.

Zo raakte de Griekse cultuur verspreid over het midden-oosten.

Wat betekent politiek?

1. Heeft te maken met het bestuur van een staat
2. Heeft te maken met sporten
3. Heeft te maken met het straffen van gevangen
4. heeft te maken met het olympische spelen

Wat betekent religie?

1. Politiek systeem
2. Geloof, godsdienst
3. Sporten
4. Straffen

Wie heeft de macht in een monarchie?

1. Een vorst
2. Een dictator
3. Het volk
4. De aristocratie

Hoe werd de Griekse cultuur verspreid in het Midden-Oosten?

1. Via de telefoon.
2. Via de veroveringen van Athene.
3. Via de veroveringen van Sparta.
4. Via Alexander de Grote en de stichting van nieuwe steden.

Wat is de juiste volgorde?
1. Tweede Perzische oorlog
2. Athene tegen Sparta
3. Alexander de Grote verovert Perzië
4. Eerste Perzische oorlog.

1. 3-4-1-2
2. 4-1-2-3
3. 3-4-2-1
4. 4-1-3-2

Wie mochten meedoen met de Griekse olympische spelen?

1. Iedereen
2. Alleen vrije Griekse mannen
3. Alle mannen in Griekenland
4. Alle vrije Griekse mannen en vrouwen