OK 1, b3, 2; Toetsing en leerlingvolgsysteem

Onderwijskunde 1, blok 3, les 2

Toetsing en leerlingvolgsystemen

1 / 31

Slide 1: Slide

OnderwijskundeHBOStudiejaar 1

This lesson contains 31 slides, with text slides and 1 video.

Items in this lesson

Onderwijskunde 1, blok 3, les 2

Toetsing en leerlingvolgsystemen

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Wat gaan we doen vandaag?

Lesdoel

Portfolio

Toetsen

Leerlingvolgsystemen

Summatief vs. Formatief toetsen; feedback

Bekwaamheidseisen

Bronnen

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Koppeling opdracht

Na deze les kun je werken aan opdracht 2 A&B.

A. Beschrijf of er op jouw stageschool (vooral) gebruik wordt gemaakt van summatief of formatief toetsen en illustreer dit met minimaal één voorbeeld.

B. Beschrijf op welke manier het leerlingvolgsysteem op jouw stageschool ingezet wordt.

Portfolio blok 3 inleveren: maandag 5 juli

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

Lesdoel

*Je kan verwoorden wat het verschil is tussen formatief en summatief toetsen;

*Je kan de manier van toetsen en de rol van het leerlingvolgsysteem dat op de werkplek gebruikt wordt omschrijven.

Slide 4 - Slide

This item has no instructions

Toetsen

Slide 5 - Slide

This item has no instructions

Twee visies

Brandpunt: kritisch over toetsen (12:46 min)

Cito: Waarom leerlingen toetsen? (1:14 min)

LVS = Leerlingvolgsysteem

Kijkvraag:

Hoe verklaar jij het verschil tussen de kritiek op veelvuldig (Cito-)toetsen en de meerwaarde die Cito zelf aan het toetsen toeschrijft?

Slide 6 - Slide

https://www.youtube.com/watch?v=Fsnz499PECw

https://www.youtube.com/watch?v=YQ8d-2c51PQ

Kijkvraag

Hoe verklaar jij het verschil tussen de kritiek op veelvuldig (Cito-)toetsen en de meerwaarde die Cito zelf aan het toetsen toeschrijft?

Rol inspectie

Objectiviteit

Afrekencultuur

Maakbaarheidsgedachte

Belangen Cito

Stempel zwakke scholen

Geen willekeur

Aan de haal gaan met scores

Teveel nadruk op cijfers

Slide 7 - Slide

https://www.youtube.com/watch?v=Fsnz499PECw

https://www.youtube.com/watch?v=YQ8d-2c51PQ

Wat zegt de onderwijsinspectie?

Eisen onderwijsinspectie

Sinds het schooljaar 2014/2015 zijn scholen verplicht om met een leerlingvolgsysteem (LVS) te werken voor taal en rekenen/ wiskunde en een eindtoets af te nemen.

Vanaf schooljaar 2021/2022 moet de ontwikkeling van kleuters gevolgd worden met een observatie-instrument (goedgekeurd door de Expertgroep)

Geen toetsen meer met ’pen en papier’

Slide 8 - Slide

This item has no instructions

LVS (Leerlingvolgsystemen)

Slide 9 - Slide

This item has no instructions

LVS (Leerlingvolgsystemen)

Een leerlingvolgsysteem is een programma dat de leerkrachten inzicht geeft in de ontwikkeling van de leerlingen.

*Op individueel en groepsniveau

*Cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling

Voorbeelden: Cito, Parnassys, Iep, Bosos, Kijk

> scholen kiezen een LVS dat past bij de visie/school

Welk LVS wordt op jullie werkplek gebruikt en hoe wordt die ingezet?

Zorgt het LVS voor een toetscultuur?

Slide 10 - Slide

https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiWjaWD6LHtAhWR66QKHUbqArMQFjADegQIBBAC&url=https%3A%2F%2Fwww.cps.nl%2Fl%2Flibrary%2Fdownload%2Furn%3Auuid%3A460f4625-48af-49ac-b636-a635822794e0%2Fwerkwijze%2Bouderbetrokkenheid.pdf%3Fformat%3Dsave_to_disk%26ext%3D.pdf&usg=AOvVaw2vJc1oOmxC4_nAy8Jt4ynF

Formatief vs. summatief

Slide 11 - Slide

https://www.youtube.com/watch?v=6GFO2nm2m_4&t=108s

Maar eerst ...

Je doet mee aan het programma Masterchef.

Beeld je in ...
Je staat in de keuken, schort voor, pannen op het fornuis, messen in de aanslag en een recept voor overheerlijke soep in je hoofd.

Het is een lastig recept met veel ingrediënten. Dit vraagt om nieuwe kookmethodes en nieuwe dingen die je nog nooit eerder hebt gedaan.

Als je het goed doet mag je blijven. Als je faalt, moet je de afwas doen… voor iedereen!

Slide 12 - Slide

This item has no instructions

Ondertussen in de keuken

We zijn begonnen!

Je rent om in de voorraadkast alle ingrediënten te pakken.

Je rent terug naar je station en begint met koken.

Na een half uur, besluit je om de soep te proeven

En ...

Het is slecht, het lijkt nergens op. De zout ontbreekt en je bent de uien vergeten.

*dit moment wordt formatief assessment genoemd.

Slide 13 - Slide

This item has no instructions

Op naar de jury …

Je weet nu wat je te doen staat.

Je voegt zout toe, snijdt de uien, roert en hoopt maar dat de jury straks tevreden zal zijn. Je gaat door met de rest van het recept.

Dan begint de jury af te tellen. De tijd is om.

Je dient de soep op en brengt het naar de juryleden.

De jury proeft jouw soep, en hij geeft je een duim …

*dit moment wordt summatief assessment genoemd.

Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Formatief toetsen in plaats van summatief toetsen

Summatieve toetsen worden gebruikt als afsluiting of als conclusie van het leren.

Formatieve toetsen worden gebruikt om informatie te verkrijgen over het onderwijsleerproces om hier sturing aan te geven.

Formatief = resultaten verzamelen, interpreteren en gebruiken om een beslissing te nemen over wat een goede, volgende stap is (als leraren, leerlingen of hun medeleerlingen). Voor, tijdens, of na de les. Leekracht: Waar staat de lln? Lln: Waar sta ik?

Bepalen waar leerlingen zich bevinden in het leerproces;

Bepalen waar leerlingen naartoe moeten;

Bepalen hoe ze daar komen.

Feedback geven is essentieel. Twee belangrijke vragen:

Waar staat de leerling ten opzichte van het (leer)doel? Feedup en feedback.

Wat heeft de leerling nodig om richting het te bereiken (leer)doel te komen? Feedforward.

Slide 15 - Slide

This item has no instructions

Formatief > feedback!

Feedback: geven van aanwijzingen, gericht op de taak, overzichtelijk, specifiek, eenvoudig, objectief en afgestemd op bereiken leerdoelen.

Verschillende vormen: opbrengstgericht werken, diagnostisch toetsen, self-assessment, peer-assessment.

Feedup: waar werkt de leerling naar toe? Leerdoelen en succescriteria duidelijk maken, delen en begrijpen.

Feedback: waar is de de leerling nu? Realiseren van effectieve activiteiten.

Feedforward: hoe komt de leerling naar de gewenste situatie? Feedback geven gericht op verder leren.

--> Een proces dat inzicht geeft in een eventuele kloof tussen de geleverde prestatie en de verwachte prestatie met als doel de prestaties te verbeteren.

Slide 16 - Slide

This item has no instructions

Slide 17 - Video

This item has no instructions

Voorbeeld: rekenen in groep 6

Leerlingen moeten alle vermenigvuldigingen uit de tafels van 1 t/m 10 uit het hoofd kennen. Na een tempotoets blijkt dat veel leerlingen de tafelsommen nog niet uit hun hoofd kennen.

Hoe kan er formatief gehandeld worden na deze toets? of Hoe krijg je antwoorden op de twee vragen:

Waar staat de leerling ten opzichte van het (leer)doel?
Wat heeft de leerling nodig om richting het te bereiken (leer)doel te komen?

Slide 18 - Slide

https://www.vernieuwenderwijs.nl/5-misvattingen-over-formatief-toetsen/

Voorbeeld: rekenen in groep 6

1. Waar staat de leerling ten opzichte van het (leer)doel? feedup en feedback

Leerlingen terug laten kijken op en na laten denken over hun (toets)werk.

Wat was het doel? Wat werd er verwacht? Wat vind ik nog moeilijk?

Leerlingen activeren als leerbron voor elkaar.

Bespreken met andere leerlingen, hoe pakken zij het aan?

Leerkracht kijkt (samen met leerling) terug op de toets/het werk.

2. Wat heeft de leerling nodig om richting het te bereiken (leer)doel te komen? feedforward

Slide 19 - Slide

https://www.kennisrotonde.nl/formatief-toetsen-en-evalueren

Van het geven van feedback is in onderzoek wel overtuigend vastgesteld dat het positief bijdraagt aan het leren. Effectieve feedback richt zich op de leertaken, op het leerproces en op zelfregulering en richt zich niet op de leerling zelf.

Niveaus van feedback (en feedup en feedforward)

Taakniveau.

Gericht op het duidelijk krijgen of de opdracht begrepen is en kan worden uitgevoerd.

Deze vorm is effectief, omdat de leerling gerichte informatie krijgt over het uitvoeren van de taak.

'Je hebt verschillende alinea's geschreven. Waaraan kun je in een tekst zien dat het om verschillende alinea's gaat? Is dat bij jouw tekst ook zo?'

Procesniveau.

Gericht op het leerproces dat nodig is om de taak uit te voeren of te begrijpen. Het gaat hierbij om de aanpak, de strategie die de leerling gebruikt. De leerkracht kan in deze feedback bijvoorbeeld alternatieve oplossingen aandragen. Goede feedback op dit niveau leidt tot dieper leren en het toepassen van kennis en vaardigheden bij andere taken en in andere contexten.

‘Om achter de betekenis van het woord te komen, kun je de zin ervoor nog eens lezen' of ‘Ik zie je antwoord, maar kun je ook vertellen hoe je het hebt uitgerekend?’

Slide 20 - Slide

This item has no instructions

Niveaus van feedback

Zelfregulatieniveau.

Gericht op hoe leerlingen de taak aanpakken, evalueren en bijsturen. Ze leren te kijken naar wat ze hebben gedaan, wat ze goed gedaan hebben en wat nog beter kan. Ze leren nadenken over de fouten die ze gemaakt hebben en over de oorzaak daarvan. Deze feedback draagt bij aan zelfwerkzaamheid, autonomie en zelfstandig leren.

'Ik zie dat je deze opdrachten veel sneller maakt dan de vorige keer. Kun je zeggen hoe dat komt? Wat heb je geleerd?'

Persoonsniveau.

Gericht op de leerling zelf.

Deze feedback blijkt niet effectief als het gaat om formatief lesgeven, omdat het niet leidt tot verbeterde opbrengsten.

‘Wat ben jij toch een slim kind’ of ‘Jij bent echt een sloddervos’.

Slide 21 - Slide

This item has no instructions

Effectiviteit

Self-assessment verwijst naar de betrokkenheid van de leerlingen bij het beoordelen van eigen leerprestaties.

Peer-assessment verwijst naar het proces waarin leerlingen hun peers beoordelen.

Co-assessment wordt ook wel samenwerkingsbeoordeling of coöperatieve beoordeling genoemd en verwijst naar de rol die zowel de leerkracht als de leerling hebben in het beoordelingsproces.

Leerlingen presteren beter op een toets als zij tijdens het leerproces gebruikt hebben gemaakt van self-assessment.

Een derde van de leerlingen die self-assessment op een formatieve manier gebruikten, behaalden een hogere leerprestatie bij een volgend toets moment.

Uit onderzoeken naar peer-assessment blijkt dat dit een positief effect heeft op de inzet van de leerlingen en de onderlinge relaties tussen klasgenoten.

Slide 22 - Slide

Onderzoek Bennet (2011)  De algemene conclusie van dit artikel luidt dat er nog geen concrete definitie van formatieve toetsing is, waardoor conclusies over de effectiviteit, de professionele ontwikkeling en het meten moeilijk te maken zijn.

Review Dochy, Slegers & Sluijsmans (1999)  leerlingen presteren hoger op een toets als zij tijdens het leerproces gebruikt hebben gemaakt van self-assessment.

Uit onderzoeken naar peer-assessment blijkt dat dit een positief effect heeft op de inzet van de leerlingen en de onderlinge relaties tussen klasgenoten.

Desondanks kunnen dominante individuen of groepen een negatief effect veroorzaken op het leerproces.

Daarnaast lijken criteria voor evaluatie een succesfactor te zijn voor self- en peer-assessment.

Meta- analyse Sanchez, Atkinson, Koenka, Moshontz & Cooper (2017)

 De bevinding waarvoor het meest aantoonbare bewijs is gevonden in deze meta-analyse dat één derde van de leerlingen die self-assessment op een formatieve manier gebruikten, een hogere leerprestatie hadden bij een volgend toets moment.

Er kunnen enkel gegronde uitspraken worden gedaan over leerlingen van groep 5 tot en met groep 8 van de basisschool.

Toetsen en evalueren

Summatief toetsen

Formatief toetsen

Ná het leren

Tijdens het leren

Beoordelend karakter

Diagnostisch karakter

Beoordelen of de leerling de leerdoelen in voldoende mate heeft verworven

Inzicht krijgen/geven in ontwikkeling/voortgang van leerlingen

Resultaten/prestaties vergelijken met een norm

Resultaten/prestaties vergelijken met eerdere resultaten van de leerling

Voorbeelden?

Slide 23 - Slide

Review Dochy, Slegers & Sluijsmans (1999)  leerlingen presteren hoger op een toets als zij tijdens het leerproces gebruikt hebben gemaakt van self-assessment.

Uit onderzoeken naar peer-assessment blijkt dat dit een positief effect heeft op de inzet van de leerlingen en de onderlinge relaties tussen klasgenoten.

Desondanks kunnen dominante individuen of groepen een negatief effect veroorzaken op het leerproces.

Daarnaast lijken criteria voor evaluatie een succesfactor te zijn voor self- en peer-assessment.

Meta- analyse Sanchez, Atkinson, Koenka, Moshontz & Cooper (2017)

Er kunnen enkel gegronde uitspraken worden gedaan over leerlingen van groep 5 tot en met groep 8 van de basisschool.

Ingrediënten formatief assessment

Duidelijke leerdoelen;

Succescriteria die door de kinderen zijn opgesteld;

Growth mindset;

Heterogene groepen;

Goede voorbeelden analyseren en delen, voordat de kinderen hun eigen product maken;

Feedback geven.

Slide 24 - Slide

Review Dochy, Slegers & Sluijsmans (1999)  leerlingen presteren hoger op een toets als zij tijdens het leerproces gebruikt hebben gemaakt van self-assessment.

Uit onderzoeken naar peer-assessment blijkt dat dit een positief effect heeft op de inzet van de leerlingen en de onderlinge relaties tussen klasgenoten.

Desondanks kunnen dominante individuen of groepen een negatief effect veroorzaken op het leerproces.

Daarnaast lijken criteria voor evaluatie een succesfactor te zijn voor self- en peer-assessment.

Meta- analyse Sanchez, Atkinson, Koenka, Moshontz & Cooper (2017)

Er kunnen enkel gegronde uitspraken worden gedaan over leerlingen van groep 5 tot en met groep 8 van de basisschool.

Angst

Testangst wordt gedefinieerd als de sociaal-emotionele-, fysiologische- en gedragsresponsen die samengaan met de negatieve evaluatie van een toets of examen (Gregor, 2005).

Er wordt geschat dat tussen de 10% en 40% van alle leerlingen last hebben van verschillende niveaus van testangst.

Wat betekent dit voor jou als leerkracht?

Slide 25 - Slide

This item has no instructions

Aan de slag

Opdracht: teken een bloem

Maar eerst:
Wanneer is de bloem een succes?
Wat willen we terug zien op papier?

Een duidelijk leerdoel
Benoem succescriteria

Slide 26 - Slide

Review Dochy, Slegers & Sluijsmans (1999)  leerlingen presteren hoger op een toets als zij tijdens het leerproces gebruikt hebben gemaakt van self-assessment.

Uit onderzoeken naar peer-assessment blijkt dat dit een positief effect heeft op de inzet van de leerlingen en de onderlinge relaties tussen klasgenoten.

Desondanks kunnen dominante individuen of groepen een negatief effect veroorzaken op het leerproces.

Daarnaast lijken criteria voor evaluatie een succesfactor te zijn voor self- en peer-assessment.

Meta- analyse Sanchez, Atkinson, Koenka, Moshontz & Cooper (2017)

Er kunnen enkel gegronde uitspraken worden gedaan over leerlingen van groep 5 tot en met groep 8 van de basisschool.

Voorbeeld

Voorbeeld van verwachtingen verhelderen in de rekenles van groep 6

Leerdoel formuleren

Leerkracht Richard van groep 6 volgt grotendeels de rekenmethodelessen, maar merkt dat veel van zijn leerlingen de tafels niet goed kennen. Dit belemmert hen bij het leren vermenigvuldigen met grotere getallen. Hij bespreekt de noodzaak van tafelkennis met de leerlingen en komt – naast de doelen van de methode - tot het leerdoel: ‘Ik ken alle vermenigvuldigingen uit de tafels tot en met 10 uit mijn hoofd.’ Hij benoemt dat dit doel de komende tijd voor iedereen hetzelfde is, maar dat iedere leerling op eigen manier en tempo zal werken aan dit doel.

Succescriteria bedenken

Richard wil de leerlingen laten nadenken over de succescriteria. Zelf heeft hij wel bepaalde ideeën die hij voorlegt aan de klas: 'Wanneer kun je nu zeggen dat je alle vermenigvuldigingen uit de tafels uit het hoofd kent?'. Hij vraagt dit in groepjes te bespreken.

Slide 27 - Slide

Review Dochy, Slegers & Sluijsmans (1999)  leerlingen presteren hoger op een toets als zij tijdens het leerproces gebruikt hebben gemaakt van self-assessment.

Uit onderzoeken naar peer-assessment blijkt dat dit een positief effect heeft op de inzet van de leerlingen en de onderlinge relaties tussen klasgenoten.

Desondanks kunnen dominante individuen of groepen een negatief effect veroorzaken op het leerproces.

Daarnaast lijken criteria voor evaluatie een succesfactor te zijn voor self- en peer-assessment.

Meta- analyse Sanchez, Atkinson, Koenka, Moshontz & Cooper (2017)

Er kunnen enkel gegronde uitspraken worden gedaan over leerlingen van groep 5 tot en met groep 8 van de basisschool.

Voorbeeld

Hij vraagt hierbij vooral ook te bespreken wat 'uit je hoofd kennen' betekent. Hier en daar helpt hij de groepjes op weg. In de nabespreking vertellen de leerlingen:

- uit je hoofd kennen, dan mag je er niet meer dan twee tellen over doen. (Een leerling doet voor wat te lang is en wat kort genoeg is.)

- je moet de toets bijna goed maken. Sommigen vinden dat je alles moet weten.

- je moet makkelijke vragen kunnen maken zoals 2x3 en 1x8 maar ook moeilijke zoals 8x6 en 9x7.

De leerkracht vraagt nog verder door: moet je in een toets álle vermenigvuldigingen maken? Moet het met een tempodictee waarbij de sommen een voor een gegeven worden of met alle sommen onder elkaar op papier? En als je er wat langer over doet, maar je hebt wel het goede antwoord? Samen komen ze tot een aantal succescriteria waaraan je moet voldoen om te kunnen zeggen dat je álle vermenigvuldiging uit je hoofd kent.

Slide 28 - Slide

Review Dochy, Slegers & Sluijsmans (1999)  leerlingen presteren hoger op een toets als zij tijdens het leerproces gebruikt hebben gemaakt van self-assessment.

Uit onderzoeken naar peer-assessment blijkt dat dit een positief effect heeft op de inzet van de leerlingen en de onderlinge relaties tussen klasgenoten.

Desondanks kunnen dominante individuen of groepen een negatief effect veroorzaken op het leerproces.

Daarnaast lijken criteria voor evaluatie een succesfactor te zijn voor self- en peer-assessment.

Meta- analyse Sanchez, Atkinson, Koenka, Moshontz & Cooper (2017)

Er kunnen enkel gegronde uitspraken worden gedaan over leerlingen van groep 5 tot en met groep 8 van de basisschool.

BHE (Bekwaamheidseisen) = STAGE

Welke BHE past bij de lesinhoud van vandaag?