5.4 Veilig maar vies OOW

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Programma

• Terugblik
• Uitleg 5.4
• Aan de slag
• Wat heb je geleerd? 

Programma

• Terugblik
• Uitleg 5.4
• Film kijken

De vorige les heb je geleerd:

Van wie mensen leerden hoe ze goed moesten leven

Dat mensen geloofden dat rampen straffen van god waren

Waarom en hoe mensen kathedralen bouwden

5.4 Veilig maar vies

Deze les leer je:

• Waarom een stad vaak belegerd werd in plaats van aangevallen. 

• Hoe het leven in een middeleeuwse stad eruit zag.
  

• Wat de voor- en nadelen waren van het leven in een middeleeuwse stad.
  

Veilig achter dikke muren?

• Steden waren rijk en lagen strategisch

• Een stad was een interessant doelwit

• Steden bouwden dikke muren, torens en grachten

Veilig achter dikke muren?

• De stad zomaar aanvallen was vaak kansloos

• De vijand ging de stad daarom belegeren

•                                               Met een leger omsingelen

• Als de stad werd ingenomen of zich overgaf, werd de stad geplunderd

•                 Met geweld leegroven

In de stad

• Het leven in de stad was druk en krap:

• Markten, winkels, werkplaatsen                    smalle straatjes

Voordelen

• er is genoeg werk
• gezellig
• veilig

Nadelen

• kleine huisjes
• vies
• brand en ziektes verspreiden zich snel

Hoe kon een middeleeuwse stad stadsrechten krijgen?

1. Bij een bepaald aantal inwoners gebeurde dit automatisch
2. Door een dikke stadsmuur te bouwen
3. Die konden ze kopen van hun heer
4. Door belasting te betalen aan de koning

Hoe worden inwoners van een Middeleeuwse stad genoemd?

1. Horigen
2. Edelen
3. Ambachtslieden
4. Burgers

Hoe noem je de kerk in de stad waar de bisschop woonde?

1. Grote Kerk
2. Kathedraal
3. Pinakels
4. Gotiek

Wanneer mag iemand zelf een bedrijfje starten in een stad?

1. Als diegene van adel is.
2. Als deze lid is van de gilde in de stad.
3. Alleen de burgermeester mag een bedrijf beginnen.
4. Als er genoeg handel is in de stad.

Een stad omsingelen en uithongeren noem je...

1. Aanvallen
2. Plunderen
3. Belegeren
4. Ondermijnen

Voordeel

Nadeel

Verveling

tijdsduur

soms niet eens echt hoeven vechten

handel van de stad blokkeren

kosten

de stad uithongeren

plunderen

dikke stadsmuren

Voordeel

Nadeel

de hoeveelheid werk

de grootte van huizen

dieren op straat

de hoogte van straffen 

Markten

Hygiëne

sfeer

Veiligheid

dikke stadsmuren

bevolkingsdichtheid

Aan de slag

• Maken 5.4              vraag 1 t/m 5

bladzijde 122 + 123

Dit heb je geleerd:

• Waarom een stad vaak belegerd werd in plaats van aangevallen. 

• Hoe het leven in een middeleeuwse stad eruit zag.
  

• Wat de voor- en nadelen waren van het leven in een middeleeuwse stad.
  

Programma

• Terugblik
• Uitleg 5.4
• Aan de slag
• Wat heb je geleerd? 

Dit heb je geleerd:

• Waarom een stad vaak belegerd werd in plaats van aangevallen. 

• Hoe het leven in een middeleeuwse stad eruit zag.
  

• Wat de voor- en nadelen waren van het leven in een middeleeuwse stad.
  

Veilig achter dikke muren?

• Steden waren rijk en lagen strategisch

• Een stad was een interessant doelwit

• Steden bouwden dikke muren, torens en grachten

Veilig achter dikke muren?

• De stad zomaar aanvallen was vaak kansloos

• De vijand ging de stad daarom belegeren

•                                               Met een leger omsingelen

• Als de stad werd ingenomen of zich overgaf, werd de stad geplunderd

•                 Met geweld leegroven

In de stad

• Het leven in de stad was druk en krap:

• Markten, winkels, werkplaatsen                    smalle straatjes

Voordelen

• er is genoeg werk
• gezellig
• veilig

Nadelen

• kleine huisjes
• vies
• brand en ziektes verspreiden zich snel

5.4 Veilig maar vies

Deze les leer je:

• Hoe en waarom buskruit de manier van oorlog voeren veranderde

• Hoe de pest zich zo snel verspreidde

• Welke gevolgen de pest had voor Europa

Uitvinding van buskruit

• Rond 1400 kwam het buskruit vanuit China naar Europa.

• Pijl en boog en katapulten werden ingeruild voor  geweren en kanonnen

• Stadsmuren en harnas boden geen bescherming meer!

De pest

• De pest was een dodelijke ziekte

• De pest werd vanuit China via handelsschepen verspreid

•                  door ratten met besmette vlooien!

De pest verspreidde zich snel door:

• drukte in de stad
• vluchtende mensen
• handelaren

Behandeling?

Als je ziek werd, dan kwam een pestdokter je bezoeken

• Een grote snavel met kruiden (tegen de geur van de dood)

• Aderlaten

• Niets hielp

Gevolgen

In Europa stierf bijna de helft van de mensen

Er kwam meer landbouwgrond vrij

er is meer voedsel: het leven wordt beter in Europa

R4. Vul de stipjes in

'Bewakers hielden de wacht bij de....

De stad was vol en vies. Er was vaak.........

en waren er veel.........

Aan de.........gingen veel mensen dood.

pest

stadspoort

ziektes

brand

Maak de goede combinaties

1. Markt

2. Ambacht

3. Pest

4. Aderlaten

5. Vlees en wijn

Zwarte dood

Timmerman

Manier om bloed te zuiveren.

Plein in het midden van de stad.

Rijke burgers 

Wat was het gevolg van de ontdekking van het buskruit?

1. Mensen wilden meteen een verbod op wapens.
2. Steden werden er schoner van.
3. Het geweer en het kanon werden uitgevonden.
4. Door vuurwerk brandden hele steden af.

Wat was een gevolg van het gebruik van kanonnen?

1. De stadsmuur werd belangrijker
2. Pijl en boog werden belangrijker
3. Legers waren niet meer nodig om de stad te verdedigen.
4. De stadsmuur werd minder belangrijk

Sleep de vijf zinnen over de Pest naar de juiste kolom:

Feiten

Verzinsels

Een snavelachtig masker met daarin kruiden helpt de Pest te bestrijden.

Heksen hebben waterbronnen vergiftigd, waardoor de Pest zich makkelijk verspreid.

Antisemitisme komt nog steeds voor.

De Pest is een straf van God.

In de Middeleeuwen sterft ruim 30% van de mensen in Europa aan de Pest.

Sleep de zes blauwe zinnen naar de juiste gele kolom:

Oorzaken van de Pest:

Gevolgen van de Pest:

Een vlo zuigt het bloed op van een besmette rat.

Jodenhaat wordt steeds extremer.

Je krijgt zwartgekleurde builen, koorts, spierpijn en hoofdpijn. 

Heksen worden vervolgd.

Pestdokters dragen snavelachtige maskers.

Steden hadden geen rioleringen

De pest

Corona

Aan de slag

• Maken 5.4              vraag 6 t/m 9

bladzijde 124 + 125

Deze les leer je:

• Hoe en waarom buskruit de manier van oorlog voeren veranderde

• Hoe de pest zich zo snel verspreidde

• Welke gevolgen de pest had voor Europa