reumatoide artritis en jicht

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Reumatische aandoeningen

Wat is reuma?

"Reuma is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen aan het bewegingsapparaat (de botten, gewrichten, spieren, pezen en zenuwen). De definitie van reuma is: alle klachten aan spieren en gewrichten die niet komen door iets van buiten zoals een ongeluk."

leeftijd maakt niet uit

reumatoïde artritis en jicht

Verschillende soorten reuma

• Artrose
• Ontstekingsreuma/ reumatoide artritis
• Jicht
• Osteoporose
• Wekedelen-reuma

Reuma = verzamelnaam

Reuma is een paraplubegrip voor meer dan 100 aandoeningen die iets gemeen hebben:

Ze veroorzaken pijn, stijfheid of ontsteking aan gewrichten, spieren, pezen of botten.

👉 Dus: het zegt niet wat de oorzaak is, alleen waar het zit — namelijk in het bewegingsapparaat.

Daarbinnen onderscheiden we verschillende groepen reumatische aandoeningen.

REUMATOIDE ARTRITIS

• Chronische ontsteking in de gewrichten, pezen, spieren en organen
• Antistoffen tegen kraakbeen
• Niet erfelijk
• Niet te genezen

Bij ontstekingsreuma zijn er, zoals de naam al aangeeft, ontstekingen aanwezig. Bij reumatoïde artritis zitten deze ontstekingen in verschillende gewrichten. Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte. Dat wil zeggen dat het lichaam afweerstoffen maakt tegen lichaamseigen weefsel. Die afweerstoffen geven dan ontstekingsreacties in de gewrichten. De oorzaak van deze auto-immuunreactie is onbekend.

Wat zie je?

roodheid verdikking door de ontsteking

Wat zie je?

knokkels

knobbels bij reumatoïde artritis (RA)

Deze heten reumatoïde noduli (of reumaknobbels).

🧠 Wat zijn het?

Ontstekingsbultjes onder de huid, meestal vlak bij een gewricht of aan een peesaanhechting.

Ze bestaan uit bindweefsel met daarin ontstekingscellen (geen bot).

Komt door chronische ontstekingsactiviteit in het lichaam

Ontsteking van het gewricht (synovitis)

Bij RA wordt het synovium (het slijmvlies dat de binnenkant van het gewricht bekleedt) ontstoken.

Dit veroorzaakt zwelling, pijn en warmte in de gewrichten.

Chronische ontsteking kan leiden tot verdikking van het synovium, wat bijdraagt aan de vorming van knokkels.

Wat zie je?

Schade aan kraakbeen en bot

De ontsteking veroorzaakt de aanmaak van enzymen die kraakbeen en bot afbreken.

Na verloop van tijd leidt dit tot blijvende gewrichtsschade, zoals erosies in het bot en verlies van kraakbeen.

Door deze schade kunnen gewrichten vervormen en zichtbaar verdikken.

3. Vorming van pannus

Het ontstoken synovium kan uitgroeien tot een pannus, een abnormale laag weefsel die kraakbeen en bot verder aantast.

Deze groei draagt bij aan de vervorming en vergroting van het gewricht

Symptomen bij RA

• Voornamelijk aantasting van handen en voeten
• Pijn
• Zwelling
• Stijfheid
• Kan warm aanvoelen
• Beweeglijkheid kan afnemen

stijfheid:

ontstaat door een combinatie van ontsteking, schade aan gewrichten, en veranderingen in de omliggende structuren.

Oorzaken bij RA

• Onbekend wat de precieze oorzaak is
• Auto-immuun aandoening
• Genetische componenten
• Omgevingsfactoren kunnen een rol spelen (zoals roken)

auto immuun:

Reumatoïde artritis (RA) wordt beschouwd als een auto-immuunziekte omdat het immuunsysteem in deze aandoening het eigen lichaam aanvalt, in plaats van infecties of vreemde stoffen zoals bacteriën of virussen

roken stimuleert de ontstekingsreacties

De pathofysiologie bij RA

• Er ontstaat een ontsteking van een synoviale membraan 
• Gevolg: oedeem en hyperplasie

Het synovium ondergaat abnormale verdikking door een overmatige groei van cellen, wat een kenmerkend verschijnsel is bij RA.

Diagnose stellen

• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Bloedonderzoek
• Beeldvorming, foto, echo, MRI
• De diagnose berust vooral op het combineren van de   gevonden gegevens

bloedonderzoek:

Ontstekingsmarkers

BSE: 

Verhoogd bij actieve ontsteking.

CRP: 

Verhoogd bij ontsteking.

Geeft een indicatie van de mate van actieve ontsteking in het lichaam.

CRP kan fluctueren afhankelijk van de ziekteactiviteit en wordt vaak gebruikt om de effectiviteit van de behandeling te monitoren.

volledig bloedbeeld, dus hbht, er kan anemie zijn 

leucocyten: kunnen verhoogd zijn

trombocyten verhoogd bij een ontsteking

Leukocyten: Verhoogd door activatie van het immuunsysteem om infecties en ontstekingen te bestrijden.

Trombocyten: Verhoogd om weefselschade te helpen herstellen en bij te dragen aan de immuunrespons.

bij echo:

Ontsteking van het synovium, zichtbaar als verdikte en hypervasculaire (rijk aan bloedvaten) synoviale weefsels.

Ophoping van vocht in de gewrichtsholte.

MRI:

MRI is zeer gevoelig voor vroege ontsteking en subtiele schade aan zacht weefsel en bot, zelfs voordat röntgenfoto's veranderingen laten zien.

De diagnose berust vooral op het combineren van de gevonden gegevens uit de voorgeschiedenis, het lichamelijk onderzoek en het aanvullend bloedonderzoek, en röntgenfoto's van de gewrichten (gewrichtsbeschadiging). Bij bloedonderzoek kijk je naar de BSE-waarde (bloedbezinkingssnelheid erytrocyten) en de CRP-waarde (C-reactief proteïne). Verder gaat het om de aanwezigheid van afweergerelateerde eiwitten in het bloed, de zogenoemde reumafactoren. Met de anti-CCP-test kan deze aangetoond worden

rontgenfoto

Behandeling van RA

• Medicatie :

-Diverse soorten ontstekingsremmers 

-Pijnbestrijding 

-DMARDS

• Fysiotherapie, ergotherapie
• Bestrijden van complicaties zoals: osteoporose, peesruptuur
• Soms wordt een gewricht vastgezet: artrodese

medicatie zoals paracetamol tegen de pijn

NSAID's tegen de ontstekingen, zoals: 

diclofenac

naproxen

ibuprofen

DMARDS

klassieke reumaremmers zoals

sulfazalazine, methotrexaat, azathioprine  

  Jicht

Oorzaak

• Ontstaat door de afbraak van purines uit voeding of eigen cellen, hierdoor teveel urinezuur in het bloed
• Wordt onvoldoende uitgescheiden door de nieren
• Natriumuraatkristallen slaan neer in het gewricht
• Ontstekingsreactie -> pijn

Wanneer het urinezuurgehalte in het bloed te hoog wordt (hyperurikemie), kan urinezuur zich ophopen in de vorm van urinezuurkristallen (mononatriumuraatkristallen).

Deze kristallen neerslaan in de gewrichten, meestal in het gewricht van de grote teen, maar ook in andere gewrichten zoals enkels, knieën, en vingers.

Jicht

• Jicht is een vorm van artritis (gewrichtontsteking) die ontstaat door een te hoog urinezuurgehalte in het bloed. Dit kan leiden tot het afzetten van uriciumkristallen in de gewrichten, waardoor pijn, zwelling en roodheid optreden.
• Meestal in het gewricht van de grote teen maar ook wel eens enkel, knie of pols
• Acuut of chronisch

Ontsteking

Te herkennen aan:

Roodheid

Pijn

Warmte

Zwelling

Verschijnselen

• Zeer pijnlijke gewrichten
• Veelal in de grote teen (middenvoet, enkel, knie of pols)
• Rood, warm en erg pijnlijk bij rust en beweging
• 4 keer vaker bij mannen (40+jaar)
• Bij ouderen vaak meerdere gewrichten aangedaan
• Kan blijvende schade geven aan het gewricht 

Acute jicht

• Geneest meestal binnen 1 tot 3 weken
• Aanval komt bij 75% van de mensen terug binnen een jaar
• Behandeling gericht op pijnbestrijding en urinezuur verdrijven

Gecompliceerde jicht

• Meer dan 3 aanvallen van acute jicht per jaar
• Behandeling gericht op voorkomen van ophoping urinezuur

medicatie als oorzaak

• Sommige medicijnen kunnen Jicht uitlokken; plastabletten
• Houden urinezuur vast, verminderde uitscheiding

Uitlokkende factoren

• Overmatig alcoholgebruik (>urinezuurproductie) met name bier
• Overconsumptie van eiwitrijk voedsel
• Een purinerijke voeding -> ansjovis, orgaanvlees, sardines, mosselen, kreeft, gevogelte, wild en peulvruchten
• Urinezuur komt vrij bij de afbraak van Purine

purines zijn:

Purines zijn natuurlijke stoffen die in veel voedingsmiddelen voorkomen. Ze maken deel uit van het DNA en RNA van cellen. Wanneer je lichaam purines afbreekt, ontstaat urinezuur.

DNA = Bevat de genetische code (erfelijke informatie) van een organisme.

RNA = RNA helpt de informatie uit DNA te gebruiken. Zet DNA-informatie om in eiwitten

onderzoeken

anamnese

bloedonderzoek

beeldvorming, zoals, rontgenfoto, MRI< echo

uraat/ urinezuur is hoog, is afwijkend, direct geralteerd aan jicht.

soms is de uitslag normaal, dan kun je de jichtperiode niet uitsluiten, ondanks de normale waarde

CRP/BSE is hoog, is afwijkend, wijst op ontsteking

leukocyten is hoog, is afwijkend, past bij ontsteking in aanval

nierfunctie zoals creatinine /e GFR sosm afwijkend, alleen afwijkend bij nierproblemen, is belangrijk voor de behandeling

rontgenfoto alleen bij langdurige jicht, want dan kun je botafwijkingen zien

echo hiermee kun je extra laagje van de neergeslagen uraatkristallen  oh het kraakbeen oppervlak zien, of een verdikte massa 

diagnose

De diagnose jicht wordt niet alleen met bloedonderzoek gesteld.

De meest zekere diagnose wordt gesteld door:

Aantonen van uraatkristallen in gewrichtsvloeistof , met behulp van een punctie

Een klassiek klinisch beeld (bijv. rood, heet, dik MTP1-gewricht → "jichtteen").

behandeling acute jicht

pijn en ontsteking snel verminderen

NSAIDS, corticosteroiden ( bijv prednison, hydrocortison )in een kuur van 5 - 10 dagen

koelen en gewricht ontzien

behandeling chronische jicht

urinezuur verlagen om aanvallen te voorkomen

medicatie zoals bijv. allopurinol

leefstijl aanpassingen zoals: afvallen, alchol beperken, voeding met weinig purines, voldoende vocht.

vragen

Opdrachtomschrijving:

Onderzoek de relatie tussen voeding en jicht. Welke voedingsmiddelen kunnen jichtaanvallen uitlokken (zoals purinerijke voedingsmiddelen) en hoe kunnen patiënten met jicht hun dieet aanpassen om aanvallen te voorkomen?

Onderzoek het effect van voeding op reumatoïde artritis. Zijn er bepaalde voedingsmiddelen die ontstekingen kunnen verminderen of verergeren? Wat zegt het wetenschappelijk onderzoek over de rol van voeding bij RA?

Analyseer de rol van lichaamsbeweging bij zowel reumatoïde artritis als jicht. Welke vormen van beweging kunnen helpen bij het verbeteren van mobiliteit en het verminderen van pijn? Wat zijn de voordelen van specifieke oefeningen voor mensen met deze aandoeningen?

Stel een uitgebalanceerd dieet- en bewegingsplan voor voor iemand met zowel reumatoïde artritis als jicht. Hoe zorg je ervoor dat het dieet zowel ontstekingsremmend is als jichtaanvallen voorkomt?

apart word document met de opdracht erop

richtingen

craniaal

caudaal

ventraal

dorsaal

dextra

sinistra

proximaal

distaal

lateraal 

mediaal

superior

inferior

posterior

ventraal

zelf opzoeken

Agonist Antagonist

De agonist wordt aangespannen en dus korter en dikker.

de antagonist is de spier die een tegengestelde beweging maakt, en dus langer en dunner wordt.

Samenwerkende spieren.......coördinatie