13. Vrijheid

• Mentorles
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vrijheid

Kiezen en weten wat je kiest

Wat gaan we doen vandaag?

Wat is vrijheid eigenlijk?
Vrij zijn is niet hetzelfde als alles mogen
Hannah Arendt en de drie manieren van leven
Vrijheid zonder richting = leegte
Verantwoordelijkheid hoort erbij
Lezen, denken, praten
Slot: hoe bereid school je voor op vrijheid?

Wakker worden:
Wanneer voel jij je echt vrij?

Wanneer voel jij je echt onvrij?

Wat is vrijheid eigenlijk?

• Negatieve vrijheid = vrij van dwang, regels, straf
• Positieve vrijheid = vrij om te kiezen, te denken, te handelen

Vrijheid zonder vorming is leeg

• Als je niets weet, hoe kun je dan kiezen?
• Als je niet oefent, hoe kun je dan invloed hebben?

We leggen een baby in de woestijn

• Heeft geen beschutting
• Heeft geen eten en drinken
• Is niet mobiel
• Kan niemand om hulp vragen
• Weet niet wat hij dan wél wil

Hannah Arendt: arbeiden, werken, handelen

• Arbeiden – zorgen dat je leeft (eten, slapen, veiligheid)
• Werken – iets maken wat blijft (kennis, kunst, vriendschap)
• Handelen – meedoen in de wereld, verantwoordelijkheid nemen

Kernpunt: echte vrijheid begint pas bij handelen en dat kan pas als je geleerd hebt hoe.

Twee denkers, twee waarschuwingen

Rousseau:
    “De mens wordt vrij geboren, maar is overal geketend.”

    

Uitleg: regels, verwachtingen en structuren beperken onze vrijheid, tenzij we ons ervan bewust zijn

Twee denkers, twee waarschuwingen

Hobbes:

    “Zonder regels is de mens een wolf voor de mens.”

    Uitleg: totale vrijheid zonder orde leidt tot angst en chaos, vrijheid moet gedragen worden door afspraken

Mag je altijd alles zeggen wat je wilt, ook als dat iemand kwetst?

Ja

Nee

Echte vrijheid is altijd doen wat je wilt, ook als anderen daar last van hebben.

Eens

Oneens

Leesblokje

Wat bedoelde Thomas Hobbes met vrijheid?

1. Vrijheid is dat je mag doen wat je wilt, zonder regels
2. Vrijheid is leven onder duidelijke regels die je beschermen
3. Vrijheid is dat je samen de wetten maakt
4. Vrijheid is alleen voor ontwikkelde volwassenen

Wat vond Rousseau belangrijk voor echte vrijheid?

1. Dat mensen gehoorzamen aan een sterke overheid
2. Dat je je niets van anderen aantrekt
3. Dat je mag meebeslissen over de regels
4. Dat je altijd kunt doen wat op dat moment goed voelt

Wat bedoelde Hannah Arendt met vrijheid?

1. Vrijheid is meedoen, je uitspreken en zichtbaar zijn
2. Vrijheid is iets voor filosofen, niet voor gewone mensen
3. Vrijheid is dat je altijd gelijk krijgt
4. Vrijheid is als je met rust gelaten wordt

Wat doet school dan eigenlijk?

Op school leer je…

•  …om na te denken voordat je iets zegt
•  …om te oefenen met verantwoordelijkheid
•  …om jezelf te begrijpen
•  …om met anderen te leven
•  …om je stem te leren gebruiken
• ... nog veel meer

Persoonlijke reflectie (stil werken)

Schrijf een korte tekst waarin je de volgende drie zinnen verder uitwerkt:

• Vrijheid betekent voor mij…
• Ik wil ooit vrij zijn om…
• Daarvoor moet ik nu leren om…

Afsluiting:
Vrijheid betekent voor mij...

Einde

“Vrijheid lijkt soms alsof je alles mag. Maar wie alles mag, zonder te weten wat belangrijk is, raakt verdwaald.
Vrijheid is pas echt als je weet waar je voor staat.
Dat betekent oefenen: in luisteren, denken, afwegen, kiezen.
Vrijheid is niet het einde van school, maar het is waar school je op voorbereidt.”