themabijeenkomst: hoge verwachtingen

Didactiek van de hoge verwachtingen

Hoe voelde dit en waarom?

Doel

Aan het eind van deze bijeenkomst weet je 

• wat het uiten van hoge verwachtingen voor opbrengst kan geven
• ben je in staat te zien wanneer je tijdens de les gebruik maakt van hoge   verwachtingen in je communiceren. 
• kun je uitspraken die duiden op lage verwachtingen omzetten in uitspraken die   horen bij hoge verwachtingen

De didactiek van de hoge verwachting in het voortgezet onderwijs is een onderwijsaanpak waarbij docenten bewust hoge verwachtingen uitspreken en hanteren ten aanzien van alle leerlingen, ongeacht hun achtergrond of eerdere prestaties.

Het gaat erom hoe je leerlingen steunt om die lat te bereiken

Alsof dat leerpotentieel vastligt en je er niets meer aan kan veranderen.

Het is een misverstand dat hoge verwachtingen over de

toekomst gaan. Integendeel, ze gaan over het nu. En je toont ze niet met grote woorden maar met kleine daden.”

Onderzoek naar verwachtingen 

Eerste aanzet tot denken over verwachtingen:  Merton (1948)

• Selffulfilling prophecy: Als je ervan overtuigd bent dat iets waar is, dan ga je zodanig handelen dat die overtuiging ook kan uitkomen.

Het eerste onderzoek; Jacobson & Rosenthal (1968)

• Conclusie: overtuiging dat leraren anders omgaan met (groepen) leerlingen en dat dit de leerprestaties beïnvloed.
  

De afgelopen decennia; Weinstein (1986); Babad (2009); Rubie Davies (2015)

• Conclusie: Verwachtingen van leraren hebben niet alleen invloed op cognitieve leerprestaties maar ook op sociaalemotionele ontwikkeling: gedrag, motivatie, welzijn welzijn.

De vorming van verwachtingen

Kleine invloed

• Uiterlijk
  
• Broers - zusjes
  
• Naam
  
• Taalgebruik
  
• Persoonlijkheid en sociale vaardigheden
  

Grote invloed

• Eerdere prestaties
  
• Sociale achtergrond (SES)
  
• Gender
  
• Etniciteit
  
• Diagnostische labels
  

Model voor docentverwachtingen

Hoge verwachtingen laat je dus zien door:

Vriendelijkheid

Feedback geven

Vragen stellen

Beperkt aanwijzingen geven

Categorie 1: informatieve vragen (gesloten vragen, retorische vragen, vragen over regels).

Wat is de hoofdstad van Griekenland?

Wil je je tas even op de grond zetten?

Vind je ook niet dat…….

strategie en modus. Ze leiden veel meer tot diepgaand denken en tot leren.

Categorie 3 vragen

Dit zijn vragen over zelfregulatie en vragen naar metacognitie en metamodus. Deze

vragen gaan over hoe de leerlingen hun eigen leren reguleren, en hun eigen modus.

Vragen over persoonlijke kwaliteiten horen hierbij.

- Van te voren:

o Hoe kun je inschatten hoeveel tijd deze opdracht je gaat kosten?

o Hoe zorg je dat je in de goede leerstand staat als je begint?

- Tijdens:

o Als je merkt dat je tijdens het leren het niet meer snapt, wat doe je dan?

o Wat doe je, als je tijdens het leren merkt dat je geen zin meer hebt en je

moet nog heel veel doen?

- Na:

o Wat maakt dat je dit nu veel beter kunt dan vorige keer?

o Op welke manier beïnvloedde je leerstand het resultaat?

Categorie 2: denkvragen

Waarom zou Athene ooit de hoofdstad van Griekenland zijn geworden?

Hoe ga je dit aanpakken?

Waarom klopt je antwoord?

Wanneer ben je tevreden als je iets geleerd hebt?

inhoud en strategie. 

Categorie 3 : vragen over hoe de leerlingen hun eigen leren reguleren. Vragen over persoonlijke kwaliteiten horen hierbij.

Van te voren:   o Hoe kun je inschatten hoeveel tijd deze opdracht je gaat kosten?

                           o Hoe zorg je dat je in de goede leerstand staat als je begint?

Tijdens:             o Als je merkt dat je tijdens het leren het niet meer snapt, wat doe je dan?

                           o Wat doe je, als je tijdens het leren merkt dat je geen zin meer hebt en je moet nog heel veel doen?

Na:                     o Wat maakt dat je dit nu veel beter kunt dan vorige keer?

                           o Op welke manier beïnvloedde je leerstand het resultaat?

2 werkbladen  

Onderzoek naar verwachtingen 

Eerste aanzet tot denken over verwachtingen:  Merton (1948)

• Selffulfilling prophecy: Als je ervan overtuigd bent dat iets waar is, dan ga je zodanig handelen dat die overtuiging ook kan uitkomen.

Het eerste onderzoek; Jacobson & Rosenthal (1968)

• Conclusie: overtuiging dat leraren anders omgaan met (groepen) leerlingen en dat dit de leerprestaties beïnvloed.
  

De afgelopen decennia; Weinstein (1986); Babad (2009); Rubie Davies (2015)

• Conclusie: Verwachtingen van leraren hebben niet alleen invloed op cognitieve leerprestaties maar ook op sociaalemotionele ontwikkeling: gedrag, motivatie, welzijn welzijn.

 Boeken

1. Leraren met Hoge verwachtingen – Christine Rubie-Davies

2. Hoge verwachtingen gaan over (n)u – Lia Voerman

Feedback: kenmerken

- Specifiek en niet te lang, en vooral gerelateerd aan een doel (cognitief, sociaal of

affectief)

- positieve : negatieve feedback = 3:1 (dus in totaal ongeveer drie keer zoveel

positieve feedback

- progressiefeedback (positief op de vooruitgang die is geboekt)

discrepantiefeedback: op wat er nog moet om het doel te bereiken (wordt sneller

ervaren als negatief)

- Na:

o Wat maakt dat je dit nu veel beter kunt dan vorige keer?

o Op welke manier beïnvloedde je leerstand het resultaat?

7. Beperkt aanwijzingen geven als manier om hoge verwachtingen te laten zien

Door zo min mogelijk aanwijzingen te geven en spaarzaam te zijn met hulp. Hoe moeilijk

ook, als je een student of leerling ziet worstelen. Stel bijvoorbeeld dan toch eerst een

vraag!

Aanwijzingen geven: zeggen wat iemand zou moeten doen

Positieve feedback Negatieve feedback Aanwijzing

Bij het tekenen van die

schaduw heb je prima

rekening gehouden met

waar het licht vandaan

komt

Hier heb je geen rekening

gehouden met waar het

licht vandaan komt

Je moet beter rekening

houden met waar het licht

vandaan komt

Fijn dat je zo goed oplet Je bent niet aan het

opletten

Opletten!

Bij deze som heb je de

juiste manier gebruikt om

hem op te lossen

De strategie die je hier

gebruikt hebt, klopt niet.

Je moet een andere

strategie gebruiken.

H2. De vorming van verwachtingen

Kenmerken van...

• de leerling: eerdere resultaten, motivatie, inzet, diagnose …in mindere mate ook: afkomst, sociale klasse, geslacht, aantrekkelijkheid, spreektaal, gemeenschappelijke achtergrond
• de leerkracht: vooroordelen, teacher self-efficacy*, mindset
• de klas: klassendynamiek
• de school: onderwijskaart, leerling populatie, schoolcultuur,

*teacher self-efficacy: zelfeffectiviteit is het vertrouwen van een persoon in de eigen bekwaamheid