Grammatica zinsdelen t/m bvb les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Ontleden zindelen

Ontleden zinsdelen

Leerdoelen

Aan het einde van deze les heb je geoefend met het ontleden van de zindelen:

Persoonsvorm

Werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Verdeel in zinsdelen:
De schoenmaker weigert de clown zijn schoenen te geven.

Grammatica

• Redekundig ontleden: zinsdelen benoemen

• Taalkundig ontleden: woordsoorten benoemen

Elk stukje hoort erbij

Elke stukje van de zin hoort erbij en heeft dus een naam. 

Alle losse delen vormen samen de gehele zin.

Je kan het vergelijken met een puzzel. Een puzzel is ook niet compleet als er een stukje mist. 

Welke zinsdelen ken je al?

Werkwoord

• drukt een handeling, situatie of gebeurtenis uit
• kun je vervoegen
• het hele werkwoord heet: infinitief

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is de PV?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het WWG?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het O?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het LV?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het MVW?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het BVB?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het BWB?

Persoonsvorm

Werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Wie of wat (vaak een wie)

+

werkwoordelijk gezegde

=

het onderwerp

Lijdend voorwerp

Wie of wat (vaak een wat)

+

werkwoordelijk gezegde

+ 

Onderwerp

=

Het lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie

+

werkwoordelijk gezegde

+ 

Onderwerp

+

Het lijdend voorwerp

=

Het meewerkend voorwerp

Let op: Zit er geen lijdend voorwerp in een zin, dan zit er dus ook geen meewerkend voorwerp in de zin.

Bijvoeglijk naamwoord 

Je hebt geleerd dat een bijvoeglijk naamwoord meestal direct voor een zelfstandig naamwoord staat en er een eigenschap of kenmerk van noemt.

Je hebt ook geleerd dat het koppelwerkwoord het onderwerp aan een zelfstandig óf een bijvoeglijk naamwoord koppelt.

In de volgende zinnen zie je dat het bijvoeglijk naamwoord niet voor een zelfstandig naamwoord staat. Het kan dus ook op andere plaatsen in de zin staan.

Voorbeeld:

De artsen zijn allemaal aardig.

Aardig zijn de artsen allemaal.

Bijwoordelijke bepaling

Alles wat nog geen naam heeft krijgt de naam bijwoordelijke bepaling.

Dit is eigenlijk de prullenbak van de zin. Wat je niet 

meer kan benoemen, gooi je daarin --> alles 

moet immers een naam krijgen.

Bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op de volgende 

vragen: waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe 

en hoeveel.

Bijvoeglijke bepaling

Een bijvoeglijke bepaling is geen zinsdeel, maar een zinsdeelstuk.  

Het is dus geen apart puzzelstukje, maar een onderdeel van een bestaand 

puzzelstukje. Je kan het vergelijke met het donkere plekje op het losse 

puzzelstukje hiernaast.

Wat is het nu precies:

Een bvb zegt altijd iets over het zelfstandig naamwoord. 

Een bvb kan uit een of meerdere woorden bestaan.

Een bvb kan zowel voor als achter een Znw staan.

In een bvb kunnen ook weer één of meerdere Bvb's staan.

Een veel voorkomende fout is het door elkaar halen van de bvb en de bwb. 

Bijvoeglijk naamwoord bij een naamwoordelijk gezegde

Als er een koppelwerkwoord in de zin voorkomt, dan kan het bijvoeglijk naamwoord ook achter of voor het koppelwerkwoord staan. Het staat dan in het naamwoordelijk deel van het gezegde.

Bijvoeglijke bepaling

Zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

De nieuwe speler is in onze wijk komen wonen:

Zinsdeelstrepen zetten:

 De nieuwe speler| is |in onze wijk| komen wonen 

Nieuwe --> zegt iets over speler = bijvoeglijke bepaling bij speler 

Onze --> zegt iets over wijk = bijvoeglijke bepaling bij wijk

Voor vandaag heeft mevrouw D. deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is de PV?

Voor vandaag heeft mevrouw D. deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het WWG?

Voor vandaag heeft mevrouw D. deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het O?

Voor vandaag heeft mevrouw D. deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het LV?

Voor vandaag heeft mevrouw D. deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het MVW?

Voor vandaag heeft mevrouw D. deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het BWB?

Voor vandaag heeft mevrouw D. deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het BVB?

Bijwoordelijke bepaling vind je in de volgende sheet