paragraaf 2.5 Burgers aan de macht

2.5 Burgers aan de macht





1 / 49
next
Slide 1: Slide
geschiedMiddelbare schoolhavoLeerjaar 2

This lesson contains 49 slides, with interactive quizzes, text slides and 6 videos.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

2.5 Burgers aan de macht





Slide 1 - Slide

Wat wordt er met het begrip Republiek bedoeld?

A
Naam van Nederland in de 16e t/m de 18e eeuw.
B
Staat zonder vorst zoals een koning of een keizer.
C
Ergens tegen in opstand komen.
D
Als burgers wetten maken en niet een vorst.

Slide 2 - Quiz

De Nederlanden waren in de Gouden eeuw een.........
A
democratie
B
oligarchie
C
constitutionele monarchie
D
koninkrijk met absoluut vorst

Slide 3 - Quiz

Waarom was de Nederlandse Republiek in de Gouden Eeuw bijzonder?
A
Het ging met de handel goed
B
We waren een Republiek
C
Er was godsdienstvrijheid
D
Alle antwoorden zijn goed

Slide 4 - Quiz

Wie hadden de meeste macht in de Nederlandse Republiek?
A
De koning en zijn hofhouding
B
De regenten uit rijke families
C
De hardwerkende mannen en vrouwen
D
De Staten-Generaal

Slide 5 - Quiz

Slide 6 - Slide

Slide 7 - Video

Wie hadden de macht in de Republiek?

Slide 8 - Open question

Rijk...

Regenten (rijke bestuurders), kooplieden en handelaren

Woonden in grote grachtenpanden 

Slide 9 - Slide

Vrede van Münster

Vrede tussen Spanje en de Republiek (NL) in 1648 
(einde 80-jarige oorlog)


Slide 10 - Slide

Het bestuur van de Republiek
  • Nederland was in de 17e eeuw een republiek: uniek!
  • Kleine groep rijke burgers waren de baas: de regenten.
  • Zij hadden de macht in de steden en het bestuur van de gewesten: Gewestelijke staten.
  • Regenten benoemden zelf nieuwe bestuuders: macht bleef hierdoor in handen van een kleine groep rijke families.

Slide 11 - Slide

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Slide

Het bestuur van de Republiek
  • Alle gewesten hadden eigen wetten.
  • De gewesten werkten samen in de Staten-Generaal. 
  • Ze namen daar beslissingen over:
  • buitenlandse politiek,
  • leger en vloot,
  • kolonies. 


Slide 14 - Slide

Het bestuur van de Republiek
  • Elk gewest had 1 stem in de Staten-Generaal.
  • Holland was het rijkste gewest: meeste invloed.
  • Zij betaalden het meeste aan het leger en de vloot.  

Slide 15 - Slide

Het bestuur van de Republiek
Binnen de Republiek waren er 2 machtige mannen:  
- Stadhouder, leider van het leger en kon soms stadsbesturen benoemen. Altijd een afstammeling van Willem van Oranje. 
 
- Raadpensionaris (hoogste ambtenaar uit het gewest Holland) Hij adviseerde de Staten-Generaal over de buitenlandse politiek en onderhield contacten met andere landen. 

Slide 16 - Slide

De stadhouder terug
  • Er was in de Republiek een strijd gaande tussen mensen die de stadhouder terug wilden(oranjegezinden)

  • en mensen die de raadspensionaris wilden behouden(staatsgezinden)

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Video

Slide 19 - Slide

Johan de Witt
  • Raadspensionaris van Holland
  • Secretaris van de Staten-Generaal
  • Voor de vrijheid
  • Tegen de Oranjes

Slide 20 - Slide

0

Slide 21 - Video

Raadspensionaris (belangrijkste ambtenaar en adviseur van de staten van Holland en Zeeland) Johan de Witt krijgt de schuld van het zwakke leger. 
Volk: Willem III wordt nieuwe stadhouder

De Witt wordt vermoord 

Slide 22 - Slide

Johan de Witt
Een meester in het onderhandelen

Na een periode van rust ontstaan er conflicten met Engeland en Frankrijk

Slide 23 - Slide

Rampjaar = Redeloos, Radeloos, Reddeloos 



De regering was Radeloos 
Het volk was Redeloos 
De Republiek was Reddeloos 

Slide 24 - Slide

Regenten en stadhouder
  • Tijdens de Opstand tegen Spanje was de stadhouder (legeraanvoerder) erg belangrijk voor het land.  
  • Maar na de vrede in 1648 verloor hij macht. 
  • Hij had nog wel door willen vechten, regenten wel blij met de vrede.


Slide 25 - Slide

Regenten en stadhouder
  • Het leger kostte veel geld en de regenten besloten het leger te verkleinen. 
  • Hier kregen ze ruzie over met de stadhouder.   
  • De regenten waren niet gediend van een stadhouder die teveel macht wilde hebben.

Slide 26 - Slide

Regenten en stadhouder
Rond 1650: 
  • Meer spanning tussen regenten en de stadhouder. 
  • Willem II was toen stadhouder en probeerde een absolute heerser te worden. 


Slide 27 - Slide

Regenten en stadhouder
  • Willem II arresteerde zijn vijanden en probeerde Amsterdam aan te vallen. 
  • Het leger verdwaalde, zodat de aanval mislukt.   
  • Later stierf Willem II na een ernstige koorts. 

Slide 28 - Slide

Regenten en stadhouder
  • De regenten besloten geen nieuwe stadhouder aan te stellen: stadhouderloos tijdperk tot 1672.
  • In die jaren had de raadpensionaris van Holland, Johan de Witt, veel macht in de Republiek.
  • Hij was wellicht de machtigste man van de Republiek.  

Slide 29 - Slide

Regenten en stadhouder
  • Johan de Witt bezuinigde op het landleger, maar niet op de vloot. 
  • Die moest de handelsschepen beschermen! 

Slide 30 - Slide

Het rampjaar
  • In 1672 begon het Rampjaar.  
  • De Republiek werd aan 3 kanten tegelijk aangevallen: 
  • Engeland, Frankrijk en Münster & Keulen.  

Slide 31 - Slide

Het rampjaar
Redenen voor deze aanval:
  • Engeland wilde onze winstgevende handel inpikken.  
  • Frankrijk wilde een groter grondgebied hebben.
  •  Beide landen wilden de macht van de Republiek doorbreken.  

Slide 32 - Slide

Het rampjaar
  • De Engelsen waren dus niet blij met de macht van de Nederlandse handelaren.  
  • Zo kwamen er 3 handelsoorlogen met de Engelsen.  


Slide 33 - Slide

Het rampjaar
  • Michiel de Ruyter won op zee van de Engelsen.
  • Maar de Franse koning en zijn Duitse bondgenoten bezetten in korte tijd een groot deel van de Republiek.

Slide 34 - Slide

Het rampjaar
  • De Fransen en hun Duitse bondgenoten kwamen tot de Hollandse Waterlinie:  
  • Een strook onder water gezette gebieden, die Holland en Zeeland beschermde.  

Slide 35 - Slide

Het rampjaar
  • Er brak paniek uit in de Republiek.
  • Raadpensionaris Johan de Witt kreeg de schuld dat het leger zwak zou zijn. 
  • Het volk eiste dat er weer een Oranje aan de macht kwam. 

Slide 36 - Slide

Het rampjaar
  • De regenten moesten toegeven en benoemden Willem III tot stadhouder. 
  • Johan de Witt nam ontslag als raadpensionaris.  

Slide 37 - Slide

Het rampjaar
  • Johan de Witt en zijn broer Cornelis kregen toch de schuld van alle problemen.  
  • Ze werden door een woedende massa gelyncht.  

Slide 38 - Slide

Eerst Spanje, dan Engeland
  • Nadat de Nederlandse Republiek vrede heeft gesloten met Spanje met de Vrede van Münster, kan de Republiek haar aandacht volledig op de handel richten

  • De Nederlanders overheersen de zeeën ten koste van de Engelsen

  • De Republiek en Engeland komen op zee vaak met elkaar in oorlog

  • Michiel de Ruyter is halverwege de 17e eeuw de aanvoerder van de vloot

Slide 39 - Slide

0

Slide 40 - Video

1647 Willem II
Stadhouder

Slide 41 - Slide

Derde zeeoorlog: Engeland én Frankrijk VS De Republiek 

Lodewijk XIV sluit een geheim verbond met Engeland, Keulen én Münster.

Zijn macht richting het noorden uitbreiden.



Slide 42 - Slide

Rampjaar: 1672 
De vier vijanden vallen de Republiek aan. 

PANIEK in de Republiek!

Slide 43 - Slide

De stadhouder terug
  • Er was in de Republiek een strijd gaande tussen mensen die de stadhouder terug wilden(oranjegezinden)

  • en mensen die de raadspensionaris wilden behouden(staatsgezinden)

  • Michiel de Ruyter was staatsgezind

Slide 44 - Slide

Raadspensionaris
(belangrijkste ambtenaar en adviseur van de staten van Holland en Zeeland) Johan de Witt krijgt de schuld van het zwakke leger. 
Volk: Willem III wordt nieuwe stadhouder

De Witt wordt vermoord 

Slide 45 - Slide

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

Slide 46 - Open question

Video
De groei van de Grachtengordel

Slide 47 - Slide

Slide 48 - Video

0

Slide 49 - Video