5.2 - Het hormoonstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Zit je op je eigen plek?

WC-check? Gaan voor de les begint

Ligt je boek, schrift en pen/potlood op tafel?

Dan kan je kletsen tot de les begint

Planning

Woensdag - Vragen/Herhaling Thema 7

Donderdag (2x) - Tentamen Thema 7 / 5.1

Vrijdag - 5.2 - Het hormoonstelsel

Thema 5 - Regeling

LessonUp klas: rplzz

Online boek: 532446

Thema 5 - Regeling

LessonUp klas: rplzz

Online boek: 532446

Thema 5 - Regeling

5.1 - Homeostase en regelkringen

5.2 - Het hormoonstelsel

5.3 - Het zenuwstelsel

5.4 - Reflexen en het autonome zenuwstelsel

5.5 - Impulsgeleiding

5.6 - Spieren en beweging

5.2 - Het hormoonstelsel

Bladzijde 15

BiNaS: 89A

Doelen van deze paragraaf

Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen van weefsels en organen kunnen beïnvloeden

Je kunt de werking van hormoonklieren beschrijven en uitleggen hoe doelwitorganen op de hormonen reageren

Wat doen de hormonen

Veranderingen in ons lichaam gestuurd door hormonen.

De geslachtsorganen reageren op de hypofysehormonen en maken vervolgens geslachtshormen. 

Hormonen

Hormoonklier: endocriene klieren die hormonen produceren

Hormoon: signaalstof

Doelwitorganen hebben receptoren voor dat hormoon.

Endocriene klieren

Endo: binnen

Afgeven aan bloed

Exocriene klieren

Exo: buiten

Afgegeven aan afvoerbuis

Hormoonklieren

BiNaS 89A

Hormoonklieren

De hypofyse en de hypothalamus

De schildklier

Eilandjes van Langerhans

Nieren en bijnieren

Hypofyse uitvergroot

Ligging hypofyse

hoe werkt ADH?

Hormoonklieren

De hypofyse en de hypothalamus

De schildklier

Eilandjes van Langerhans

Nieren en bijnieren

Schildklier

Het schildklierstimulerend hormoon (TSH) uit de hypofyse zet de schildklier aan tot de vorming van schildklierhormoon (thyroxine).

Jodium nodig voor werking schildklier

Schildklier

• De schildklier maakt schildklierhormoon:
  
  
• Schildklierhormoon regelt verbranding in de cellen (stofwisseling) en groei en ontwikkeling.
  
  
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  

Hormoonklieren

De hypofyse en de hypothalamus

De schildklier

Eilandjes van Langerhans

Nieren en bijnieren

De eilandjes van langerhans

Insuline / Glucagon -> regeling glucosespiegel

Glucoseconcentratie tussen 4,0 mmol/L en 8,0 mmol/L (normwaarde 5,0 mmol/L)

Eilandjes van Langerhans 

• liggen in de alvleesklier (produceert spijsvertering-sappen)
• tussen deze sapcellen liggen de eilandjes
• deze produceren glucagon en insuline 

Regeling van de bloedsuikerspiegel door de eilandjes van langershans.

Hormoonklieren

De hypofyse en de hypothalamus

De schildklier

Eilandjes van Langerhans

Nieren en bijnieren

De nieren en de bijnieren

Nieren: EPO (erytropoëtine) - vorming rode bloedcellen

Bijnieren: adrenaline - 'Fight, Flight or Freeze response'

Bijnieren

liggen als kapjes "op" de nieren

• opgebouwd uit bijnierschors en bijniermerg
• bij stress: adrenaline productie door bijniermerg
• adrenaline -> versnelde omzetting glycogeen in glucose, daarnaast gaat je hart sneller kloppen en je ademhaling neemt toe

Vragen?

Aan het werk

5.2 - Opdracht 10 tot en met 21

Afmaken 5.1

Doelen van de paragraaf:

Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen van weefsels en organen kunnen beïnvloeden

Je kunt de werking van hormoonklieren beschrijven en uitleggen hoe doelwitorganen op de hormonen reageren