§ 9.1 the american dream

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

The American Dream

Massacultuur

Leerdoelen historische context

je kunt uitleggen welke politieke en culturele invloed de Verenigde Staten hebben op de westerse samenleving na de Tweede Wereldoorlog;

Leerdoelen stijlen en stromingen

de (stijl)kenmerken van deze specifieke onderwerpen herkennen en benoemen:

• beeldende kunst — abstract expressionisme en popart
  
•  dans - dans in de vrije tijd, rock 'n roll
• film en tv - soaps, Hollywoods golden age
• muziek - free jazz, rock ’n roll

The American Dream

Tijdens WOII werd Europa zwaar getroffen; woningen, industrie en ook infrastructuur werden vernield en miljoenen mensen raakten ontheemd. 

De economie in Amerika echter floreerde enorm. Om Europa er weer boven te helpen ondersteunt Amerika meerdere landen door middel van het Marshallplan. 

The American Dream

Bij veel Europeanen spreekt de Amerikaanse cultuur tot hun verbeelding. Enerzijds door  de heldenrol van de Amerikanen tijdens de bevrijding van Europa, maar ook omdat de American way of life veel Europeanen aansprek. Het was modern en snel en vol nieuwe mogelijkheden. De Amerikaanse sameleving was gebaseerd op het ideaal van individuele vrijheid en gelijke kansen voor iedereen. Zelfs de krantenjongen kon met hard werken miljonair worden; The American Dream

Kunst in Amerika

Voor de oorlog was in Amerika de jazz ontstaan als eerste echte Amerikaanse muziek. Jazz ontstond als dansmuziek maar ontwikkelde zich in de jaren 40 en 50 van dansmuziek naar meer luistermuziek. Jazz wordt meer 'kunstmuziek' met veel improvisaties. Het maken van Jazz-muziek wordt een uitlaatklep. 

Jazz 

De jazz wordt experimenteler, met veel meer ruimte voor solo's en improvisatie. Luister naar de volgende fragmenten. Het eerste fragment komt uit de jaren 20. Het volgende fragment komt uit de jaren na de oorlog. Probeer het verschil te beschrijven. 

0

Vernieuwing

Niet iedereen is gecharmeerd van het experimentele karakter van de naoorlogse jazz. In plaats van muziek als vermaak van het publiek, wordt het kunstmuziek. Beeldend kunstenaars uit de jaren vijftig bewonderen de jazz-muzikanten en de vrijheid die ze zich permiteren. 

Beeldende kunst 

Na de oorlog ontstaat de eerste echte Amerikaanse schilderstroming, het Abstract Expressionisme. De Amerikaanse kunstenaars die tot deze stroming worden gerekend hechten veel belangrijk aan het Gevoel en dat pakken ze letterlijk groots aan. Maar hoe dat verschilt sterk 

Jackson Pollock

Pollock werkt in een soort van trance (door drugs en alcohol) met jazz op de achtergrond. Hij maakt zogenaamde drippings, grote doeken waarop hij letterlijk de verf van zijn kwast laat druppelen. Kijk voor de praktijk naar het volgende filmpje.

Jackson Pollock

Niet het uiteindelijke schilderij dat ontstond, maar de handeling om het schilderij te maken. In die trance probeert Pollock zijn denken uit te schakelen, zodat hij bij bepaalde oergedachtes komt die voor alle mensen gelijk zijn. Principes die hij ook al zag in vroegere kunstvormen. Daarmee maakt hij nieuwe over-all composities.

0

Mark Rothko

Ook Rothko wordt tot het abstract expressionisme gerekend, maar waar Pollock schijnbaar chaotisch schilderijen maakte, creëerde Rothko kleurvelden die zijn opgebouwd uit talloze lagen verf. Hierdoor lijken de kleuren te trillen en zou een soort spirituele ervaring moeten ontstaan. 

massamedia 

Hollywood films brengen na de Tweede Wereldoorlog 'the American Dream' naar de landen buiten Europa. Om zoveel mogelijk winst te maken hanteren de grote filmmaatschappijen in Hollywood een zogenaamde productioncode, een vorm van zelfcensuur die de film netjes houdt.  Daarnaast gebruiken ze aparte filmgenres die voor iedereen herkenbaar zijn. Naast film komt ook de televisie op, de soap is een va de grootste nieuwe media

DIt betekende dat er niet te lang gezoend werd, seks bleef altijd buiten beeld en misdaad mocht niet lonen

Culturele context

Bloeiperiode Hollywood

Tijdens de bloeiperiode van Hollywood is de filmproductie in handen van een beperkt aantal grote Amerikaanse filmmaatschappijen. Deze studio's leggen zichzelf een vorm van censuur op; een production code. Zo moet een zoen op het doek kort zijn en moet seks buiten beeld blijven. Ondanks deze conservatieve code, levert deze periode bijzondere films op.

Ontstaan van de Soaps

De opkomst van de televisie maakte een einde aan Hollywood's golden age. De televisie ontwikkelt een compleet eigen beeldtaal dat kenmerkend is voor de massacultuur: pakkende scènes in korte blokken met veel afwisseling. Kijk vooral verder ;)

Aanpassing van de filmwereld - Hitchcock

Doordat mensen steeds meer thuis TV gaan kijken, raakt Hollywood in een crisis. Er is een vernieuwing nodig en Alfred Hitchcock brengt dit door middel van spannende films genaamd thrillers. 

soap

In de jaren 50 werd een dagelijkse vervolgserie geïntroduceerd om schoonmaakmiddelen onder de aandacht te brengen bij de Amerikaanse huisvrouwen. Er werd een standaard format ontwikkeld dat ook vandaag nog wordt gebruikt voor de soaps. 

soap format

• geen hoofdpersonen, maar een grote groep mensen (een familie, een buurt etc)
• nauwelijks buitenopnames of actiescènes (want goedkoper)
• door dialogen wordt het verhaal verteld
• aan het einde van iedere aflevering een cliffhanger

Einde Golden Age

Opkomst van tv maakte einde aan Hollywood's golden age. 

Tijdens deze bloeiperiode van Hollywood in begin jaren 60 is de filmproductie in handen van klein aantal grote Amerikaanse filmmaatschappijen. Deze studio's leggen zichzelf  censuur op; een production code. Enkel een korte zoen, seks buiten beeld en geen verwijzingen naar homoseksualiteit, rassenvermenging, abortus en drugs. Extreem geweld mocht niet en misdaad moest altijd worden bestraft.

Maar er waren ook uitzonderingen:

Hollywood opnieuw uitgevonden

Hollywood raakt in crisis door de ontwikkeling van tv, vernieuwing is vereist. 

Regisseur Hitchcock zorgt voor die vernieuwing met zijn spannende films, thrillers

Hitchcock

Televisie maken is iets anders dan film en slecht weinig regisseurs wagen zich aan beiden. Hitchcock bedacht een wekelijkse thriller voor de televisie, maar grote bekendheid verwierf hij met zijn films. 

Hitchcock, master of suspense 

Hitchcock is een van de belangrijkste thriller regisseurs. Hij is met name bekend geworden geworden als master of suspense.

Als kijker weet je net iets meer dan de hoofdpersonen...

Benoem 3 filmische elementen die Hitchcock gebruikt om de spanning op te bouwen.

Pop Art 

Aanvankelijk staan de avantgarde kunstenaars en de Amerikaanse populaire cultuur lijnrecht tegenover elkaar. De avantgarde gaat het experiment aan met abstractie; de populaire cultuur biedt het publiek juist  goed herkenbare beelden. Er bestaat een kloof tussen massacultuur en kunst.

Pop Art 

Pop Art maakt een einde aan die kloof door de massamedia te gebruiken als onderwerp in haar kunst. Popart-kunstenaars streven niet naar een persoonlijke toets in het werk of een weergave van het onderbewuste. Ze gebruiken niet alleen de beelden uit de massacultuur, maar ook de onpersoonlijke technieken van de massacultuur die worden gebruikt

Andy Warhol - Campbell's soup cans

Warhol begint met het naschilderen van soepblikken, maar hij maakt ook houten beelden van Brillo dozen. 

Andy Warhol - Marilyn Monroe

Voor de talloze varianten van Marilyn gebruikt Warhol een gewone foto uit de media die hij omzet in een zeefdruk. Een zeefdruk is oneindig bruikbaar en dat doet Warhol ook. Marilyn gaat in de massaproductie! Warhol noemt zijn enorme atelier niet toevallig The Factory. Zijn medewerkers maken er aan de lopende band kunstwerken, waar Warhol dan wel nog zelf zijn handtekening op zet.

Zeefdruk?

Zeefdruk is een druktechniek waarbij dmv een sjabloon een afbeelding wordt gemaakt op papier of stof. Met deze techniek zijn gemakkelijk meerdere (verschillende) afdrukken te maken.

De zeefdruk werd populair in de 20e eeuw. Popart kunstenaars maakten op grote schaal gebruik van deze techniek

Precies weten hoe het werkt? Bekijk het volgende filmpje

Popart kunstenaars maken gebruik van de massamedia en 'onpersoonlijke' technieken. Leg dit uit aan de hand van werk van Warhol.

Jonge Rebellen

Na de Tweede Wereldoorlog nam de welvaart in Amerika snel toe. Het zorgde ervoor dat de jongeren steeds meer vrijheid kregen (want meer geld en minder lang werken!) en die jongeren wilden niet hetzelfde als hun ouders. Ze verzetten zich tegen de rust en regelmaat van de oudere generaties

Subcultuur

Een subcultuur ontstaat uit verzet tegen  de algemeen geldende cultuur. Binnen een subcultuur gelden eigen normen en waarden. Vaak bestaat een  subcultuur vooral uit jongeren die zich afzetten tegen de cultuur van de oudere generaties.

Subcultuur, Rock-'n-roll

Rock-'n-roll wordt dé muziek voor jongeren in de jaren 50. Elvis Presley is de man die deze muziek groot maakt. Presley is een blanke man met een 'zwart' stemgeluid en vormt daarmee de brug tussen blanke en zwarte muziek. Jongeren schaffen een platenspeler aan en spelen de muziek van Presley om zich af te zetten tegen hun ouders. En die ouders vinden Presley op hun beurt verschrikkelijk...

Noem 3 aspecten van Elvis' optreden die de oudere generatie aanstootgevend vond

oefenen met ce-vragen

In 1965 bracht The Who het nummer 'My generation' uit,
dit werd het "volkslied van de muitende jeugd".
In het algemeen is er in de jaren 60 verzet van jongeren tegen
de moraal van de oudere generaties.
Geef 2 aspecten van de moraal van de oudere generatie
waar tegen de jeugd zich verzette.

Take Me To Church bevat in de dans kenmerken van de moderne dans.
Benoem twee kenmerken van moderne dans en geef van beide een
voorbeeld uit het fragment.
- Richt je antwoorden op dans.

Leerdoelen historische context

je kunt uitleggen welke politieke en culturele invloed de Verenigde Staten hebben op de westerse samenleving na de Tweede Wereldoorlog;

Leerdoelen stijlen en stromingen

de (stijl)kenmerken van deze specifieke onderwerpen herkennen en benoemen:

• beeldende kunst — abstract expressionisme en popart
  
•  dans - dans in de vrije tijd, rock 'n roll
• film en tv - soaps, Hollywoods golden age
• muziek - free jazz, rock ’n roll