vd, od, bn

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Lesdoel

Je leert de volgende werkwoordsvormen: voltooid deelwoord, onvoltooid deelwoord (en bijvoeglijk naamwoord).

Persoonsvorm verleden tijd van sterke werkwoorden

De sterke werkwoorden houden zich dus niet aan regels, zoals de zwakke. Je moet dus leren/weten wat de verleden tijd en het voltooid deelwoord is. Het voordeel is wel dat je ze schrijft, zoals je ze hoort (zo kort en eenvoudig mogelijk) en dat je door het woord langer te maken, weet of je een -d of -t aan het eind moet schrijven!

Persoonsvorm?

pvtt:

- stam

- stam+t

- hele ww

pvvt:

- stam+

de/te

-stam +

den/ten

't ex-kofschip

volt.dw

-langer maken

-d/t

't ex-

kofschip

onv. dw

- hele ww. + d

inf.

- hele

ww.

geb.

wijs

- stam

JA

NEE

bijvoeglijk naamw.

zo kort mogelijk

Het voltooid deelwoord

Dit herken je doordat er een hulpwerkwoord in de zin staat (worden, zijn, hebben).

Het begint vaak met ge- (of met ver-,be-, ont- enz.)

Voltooid deelwoorden van sterke werkwoorden eindigen vaak op -en (verloren, gewonnen)

Voltooid deelwoorden van zwakke werkwoorden eindigen op -d of -t (langer maken of 't ex-kofschip gebruiken!)

Schrijf de voltooid deelwoorden op van:
huilen, lachen, werken, durven

Het onvoltooid deelwoord

Het onvoltooid deelwoord schrijf je altijd als het hele werkwoord + d (maak maar langer, dan hoor je dat ook!)

Schrijf de onvoltooid deelwoorden op van:
huilen, lachen, werken, durven

Het voltooid deelwoord en onvoltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Van een voltooid deelwoord en onvoltooid deelwoord kun je een bijvoeglijk naamwoord maken. Dit staat voor het zelfstandig naamwoord waar het extra info over geeft.

Vaak krijgt het bijvoeglijk naamwoord een extra -e, maar je schrijft het altijd zo kort en simpel mogelijk! 

Voltooid deelwoorden die eindigen op -en, houden dezelfde vorm als bijvoeglijk naamwoord.

Hij heeft al heel lang niet meer gestudeerd.

'gestudeerd' is hier:

1. vd
2. od
3. bn (van een vd)
4. bn (van een od)

De oplettende vader redde het kind.

'oplettende' is hier:

1. vd
2. od
3. bn (van een vd)
4. bn (van een od)

Lachend rende ze naar huis.

'lachend' is hier:

1. vd
2. od
3. bn (van een vd)
4. bn (van een od)

De vraag werd met een wedervraag beantwoord.

'beantwoord' is hier:

1. vd
2. od
3. bn (van een vd)
4. bn (van een od)

De beantwoorde brief werd in de la gestopt.

'beantwoorde' is hier:

1. vd
2. od
3. bn (van een vd)
4. bn (van een od)

De beantwoorde brief werd in de la gestopt.

'gestopt' is hier:

1. vd
2. od
3. bn (van een vd)
4. bn (van een od)

Het huis heeft veel verborgen gebreken.

'verborgen' is hier:

1. vd
2. od
3. bn (van een vd)
4. bn (van een od)

Noteer de juiste vorm van het werkwoord tussen haakjes:
De (verwachten) prijsstijging ging niet door.

Noteer de juiste vorm van het werkwoord tussen haakjes:
Ik kon het nog niet zien op de (vergroten) foto.

Noteer de juiste vorm van het werkwoord tussen haakjes:
De (verliezen) medaille werd teruggevonden.

Noteer de juiste vorm van het werkwoord tussen haakjes:
De (spelen) blijdschap bleek toch wel echt te zijn.

Noteer de juiste vorm van het werkwoord tussen haakjes:
Hij had last van een (kwetsen) evenwichtsorgaan.

En nu?

Hopelijk gingen de vorige opgaven goed?

Leer in ieder geval goed de spellingsregels uit je hoofd en bepaal elke keer voordat je een werkwoord moet vervoegen met welke werkwoordsvorm je te maken hebt!

Op de volgende pagina staat het werkwoordschema nog een keer.

Persoonsvorm verleden tijd van sterke werkwoorden

De sterke werkwoorden houden zich dus niet aan regels, zoals de zwakke. Je moet dus leren/weten wat de verleden tijd en het voltooid deelwoord is. Het voordeel is wel dat je ze schrijft, zoals je ze hoort (zo kort en eenvoudig mogelijk) en dat je door het woord langer te maken, weet of je een -d of -t aan het eind moet schrijven!

Persoonsvorm?

pvtt:

- stam

- stam+t

- hele ww

pvvt:

- stam+

de/te

-stam +

den/ten

't ex-kofschip

volt.dw

-langer maken

-d/t

't ex-

kofschip

onv. dw

- hele ww. + d

inf.

- hele

ww.

geb.

wijs

- stam

JA

NEE

bijvoeglijk naamw.

zo kort mogelijk