Keuzegedrag H2 deel 2 + H3

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Keuzegedrag H2 deel 2 + H3

Woensdag
8:30 - 9:30

Wat gaan we doen?

- Terugblik (15 min);
- Klassenexperiment (10 min); 
- Uitleg keuzegedrag H2 deel 2 + H3 (10 min); 
- Lubach (15 min);
- Afsluiting (5 min). 

 

Leerdoelen 

- Je kunt uitleggen dat veel economische modellen gebaseerd zijn op rationeel denken van mensen terwijl mensen zich systematisch irrationeel en naïef gedragen en dit toepassen. (sociale prijzen, waardering van werk en motivatie, apeneconomie).
- Je kunt uitleggen dat mensen door meer zaken ontmoedigd of aangemoedigd kunnen worden dan met financiële prikkels. 
- Je kunt uitleggen hoe de overheid de consument beschermd tegen marktfalen. 
- Je kunt uitleggen wat 'nudge' is en dit concept toepassen. 

Planning komende weken

Week 1: Toetsbespreken & start 
Week 2: Conjunctuur H1 + Conjunctuur H2 deel 1
Week 3: Conjunctuur H2 deel 2 (45 min)
Week 4: Conjunctuur H3 
Week 5: Keuzegedrag H1 + H2 deel 1
Week 6: Keuzegedrag H2 deel 2 + H3 
Week 7 + 8: Vakantie
Week 9: Jong en oud H7 en H8 
Week 10: Herhaling 
Week 11: SE: Conjunctuur H1 t/m H3, keuzegedrag H1 t/m H3, Jong en Oud H1 t/m H8 

EV = C + I + O + ( E - M )
C = 0,9Y + 65
I = 35
O = 20
(E - M) = -15
EV = Y
Bereken het evenwichtsinkomen & bepaal de spaarfunctie.

Lokvogel (denk ook aan huizen, makelaar)

Gratis (de muffin is bijna gratis)

'Ik kan een zak met 24 koekjes kopen voor € 3 of een zak met 48 koekjes voor € 5, maar wacht daar verderop is een zak met 36 koekjes voor € 5,50. Dus de zak met 48 koekjes is echt een koopje.'

Hier is sprake van

1. sociale prijzen
2. verliesaversie
3. de standaard
4. de lokvogel

Carla krijgt de volgende keuze:
1: Een weddenschap aangaan, waarbij ze € 100 kan ontvangen of niets, beide met een kans van 50%.
2. Ze kan ook zeker een bedrag van € 30 ontvangen.

Als Carla de voorkeur geeft aan betaling van € 30 is er sprake van

1. verliesaversie
2. het casinospel
3. de lokvogel
4. het bezitseffect

'We hebben een emotionele band met ons huis, we hebben er jaren ingewoond, we hebben onze kinderen er in zien opgroeien, kortom we zijn aan het huis en aan de herinneringen gehecht. We vragen meer voor ons huis dan anderen bereid zijn ervoor te geven. Resultaat: de markt stagneert, we zijn onredelijk in onze eisen als het gaat over de vraagprijs.'

De tekst is een illustratie van

1. het bezitseffect
2. sociale prijzen
3. de standaard
4. marktprijzen

Onder ..... verstaan we dat mensen gemakkelijker geld besteden aan een dure melkopschuimer bij de aanschaf van een koffieapparaat dan dat zij zoveel geld zouden uitgeven aan dezelfde opschuimer als ze die los aanschaffen.

Welk begrip past op de puntjes?

1. De standaard
2. Het woord gratis
3. Relatieve opofferingskosten
4. Verliesaversie

Twee stellingen:

1. Aversie betekent 'graag iets willen'.
2. De lokvogel is altijd het goedkoopste product.

1. Beide stellingen zijn juist
2. Stelling 1 is juist, stelling 2 is onjuist.
3. Stelling 1 is onjuist, stelling 2 is juist.
4. Beide stellingen zijn onjuist.

Vaker wordt geadverteerd met 'gratis verzending' dan met 'verzending inbegrepen'. Dit verhoogt de omzet vanwege

1. het referentiekader
2. het woord gratis
3. relatieve opofferingskosten
4. de standaard

Supermarkten bieden snoepjes aan in schappen op kinderhoogte, zodat kinderen ze makkelijk kunnen pakken. Dit is een voorbeeld van

1. het woord gratis
2. de lokvogel
3. relatieve opofferingskosten
4. het bezitseffect

Hoeveel zwarte bolletjes zie je hier?

1. 28
2. 14
3. 7
4. geen

Zijn de lijnen in dit figuur evenwijdig(recht) of krom?

1. Evenwijdig
2. Krom
3. Geen van beide

Welke lijn is het langst?
Onder of boven

1. Boven
2. Onder
3. Geen van beide

Wat zie je op de afbeelding?

1. Oude vrouw
2. Jonge vrouw
3. Oude en Jonge vrouw
4. Ik zie geen vrouw

Hoeveel poten heeft deze olifant?

1. 4
2. 5
3. 1
4. 8

Wat zie je in deze tekening?

1. Een man en een vrouw
2. Een man met een saxofoon
3. Een vrouwengezicht
4. Ik zie alleen vlekken

Vind zo snel mogelijk de hond tussen de panda's

Klassenexperiment

Je zit in een groepje van 4. Jullie zijn vissers & mogen niet met elkaar overleggen. Er zijn twee rondes: 
Ronde 1: 1 euro per vis. 
Ronde 2: 2 euro per vis. 
Eenmaal uit de ze zee in ronde 1, doen ze niet meer mee bij ronde 2.

Klassenexperiment

--> Wat doen mensen terwijl rationeel iets anders beter zou zijn? 
--> Wat is de dominante strategie hier? 
--> Hoe zou je het kunnen voorkomen?

Werkingen

--> Sociale prijs vs marktprijs; 
--> Waardering werk en motivatie;
--> Apeneconomie. 

Sociale prijzen zijn andere zaken dan geld dat je voor een dienst terugkrijgt. Zoals met helpen verhuizen een lunch. Als je er een marktprijs opplakt als bijvoorbeeld een boete voor te laat komen, dan zijn mensen minder geneigd zich schuldig te voelen. Ze kopen dat schuldgevoel nu af. 

Veel gedragseconomische experimenten kunnen ook bij apen uitgevoerd komen en die reageren primair hetzelfde als mensen. 

Als je 50 euro verliest, doet dat het je meer dan dat je het wint. Dat zie je in deze grafiek. 

Onderzoek: mensen nemen meer risico wanneer er iets verloren kan worden.

Bij de eerste keuze kon er alleen iets gewonnen worden (minder risico)

Bij de tweede keuze kon er ook iets verloren worden. 

Opvallend: want in essentie zelfde keuze

0

De maatregel in het filmpje was een

1. stimuleringsmaatregel
2. ontmoedigingsmaatregel

Gedrag beïnvloeden door de overheid

Doet de overheid al lang, denk bijvoorbeeld aan accijns.

• gedragseconomie zegt: mensen zijn te beïnvloeden met niet-financiële prikkels (denk sociale prijzen)
• Hoe presenteer je keuzes? Wat stel je voor als de standaard?
• nudging: Het beïnvloeden van keuzes, buiten het beïnvloeden van de prijs. Mensen krijgen een duwtje in een bepaalde richting, maar zonder dat hun keuzevrijheid wordt beperkt. 

Overheid

Ook de overheid wil inwoners beïnvloeden: 
--> Gedragsverandering teweeg brengen ook wel nudging

(= de overheid geeft burgers een duwtje in bepaalde richting).

Marktfalen ondervangen: 
--> Wetten en regels tegen invloed bedrijven.

 

Consumenten beschermen tegen allerlei dingen zoals: standaard verbieden (annuleringsverzekering bij reizen automatisch aanstaan bijv.), privé gegevens doorspelen, abonnementsverlening niet aankondigen. 

De standaard juist wel willen veranderen op bepaalde gebieden, zoals: milieu en gezondheid. 
Ook op het gebied van donor. Iedereen automatisch donor en als je niet wilt, dan moet je dat aangeven. 

Wat is een voorbeeld van nudging?

1. Het verhogen van belastingen op suikerhoudende dranken.
2. Het plaatsen van gezonde voedingsmiddelen op ooghoogte in supermarkten.
3. Het verplicht stellen van het dragen van een veiligheidsgordel in de auto.
4. Het aanbieden van kortingen op biologische producten.

Mensen geven uit sociale overwegingen graag bloed om anderen te helpen. Op het moment dat ze ervoor betaald worden, nemen ze het geld aan en willen ze steeds vaker bloed geven.
Hier is sprake van

1. verandering van de standaard
2. verandering van sociale naar marktnormen
3. de lokvogel
4. relatieve opofferingskosten

Prijsbeïnvloeding door de overheid is geen voorbeeld van gedragseconomie.

1. juist
2. onjuist

Afsluiting

Leerdoelen: 

- Je kunt uitleggen dat veel economische modellen gebaseerd zijn op rationeel denken van mensen terwijl mensen zich systematisch irrationeel en naïef gedragen en dit toepassen. (sociale prijzen, waardering van werk en motivatie, apeneconomie).

- Je kunt uitleggen dat mensen door meer zaken ontmoedigd of aangemoedigd kunnen worden dan met financiële prikkels. 

- Je kunt uitleggen hoe de overheid de consument beschermd tegen marktfalen. 

- Je kunt uitleggen wat 'nudge' is en dit concept toepassen. 

Opdrachten

3.1 t/m 3.14