4.2 online

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H4: Verlichting en Revolutie

4.2 Verlichting: theorie en praktijk

kenmerkende aspecten

1. Het streven van vorsten naar absolute macht

2. Rationeel optimisme en  'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst , politiek, economie en sociale verhoudingen.

3. De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

ontwikkelingen en verschijnselen die typisch zijn voor deze periode.

Welk KA past bij deze paragraaf?

kenmerkende aspecten

1. Het streven van vorsten naar absolute macht

2. Rationeel optimisme en  'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst , politiek, economie en sociale verhoudingen.

3. De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

ontwikkelingen en verschijnselen die typisch zijn voor deze periode.

Welk KA past bij deze paragraaf?

hoofdvraag: Waardoor brak de Franse Revolutie uit en welke politieke en maatschappelijke verandringen bracht die teweeg?

deelvragen:

1. Hoe bestuurde Lodewijk XIV Frankrijk?

2. Welke kritiek hadden de Verlichtingsfilosofen op de absolute heersers en welke ideeën hadden zij over politiek en bestuur?

3. Hoe leefde de Franse bevolking aan de vooravond van de Franse Revolutie?

4. He verliep de Franse Revolutie en waarom liep die uit op de Terreur?

5. Wat veranderde er door de komst van Napoleon?

Vertel maar

De Wetenschappelijke Revolutie was

1. Een tijd waarin vrouwen meer wetenschap gingen beoefenen.
2. Een tijd waarin wetenschap binnen 10 jaar heel erg veranderde.
3. Een tijd waarin wetenschap veranderde in de zeventiende eeuw.
4. Een tijd waarin smartphones belangrijk werden.

Wat werd er zoal onderzocht?

Iedereen leek wel geïnteresseerd in wetenschap! Een gezelschap kijkt toe bij een nieuwe uitvinding. Schilderij van Joseph Wright of Derby, 1768

Hoe kun je in deze bron zien dat de afgebeelde mensen bezig zijn met wetenschap?

Rationalisme is...

1. Proberen de wereld te begrijpen door goed naar de Bijbel te kijken.
2. De oude Griekse wetenschap.
3. Een middeleeuwse filosofie.
4. Proberen de wereld te begrijpen met gebruik van het gezond verstand.

Aanhangers van de verlichting...

1. ... dachten dat je met religie (geloof) alles kunt verklaren.
2. ... waren voor verdraagzaamheid, gelijkheid en vrijheid.
3. ... wilden de maatschappij houden zoals deze was.
4. ... geen van de genoemde antwoorden is juist.

Welke twee verlichtingsfilosofen worden genoemd in deze paragraaf?

John Locke

Montesquieu

Trias Politica

Vorst is er voor het volk en niet andersom.

Wat is geen idee van John Locke

1. Alle mensen zijn gelijk geboren.
2. Koningen mogen een land regeren als ze de belangen van het volk tegemoet komen
3. Dat de macht verdeeld moest worden over 3 machten.
4. Iedereen heeft dezelfde grondrechten.

Leg uit wat volgens John Locke de taak van een goede koning is.

Wie is er volgens Locke belangrijker, het volk of de vorst?

Welk nadeel van absolutisme noemt Locke in bron 12?

de Scheiding der Machten: Trias Politica

de rechtbanken

parlement

regering: premier + ministers

Trias Politica, drie machten:

wetgevende

uitvoerende

rechterlijke

wie?

wie?

wie?

wat ze doen:

wat ze doen:

wat ze doen:

wetten handhaven

parlement

rechters

zij die de wet overtreden bestraffen

wetten maken

de overheid

De Trias Politica van Montesquieu - schuif naar de juiste plek!

onafhankelijke rechters

regering

parlement

De wetgevende macht

De uitvoerende macht

Rechtsprekende macht

Jean-Jacques Rousseau

John Locke

Charles de Montesquieu

De koning krijgt macht uit handen van het volk

De macht moet altijd bij het volk liggen

Trias politica/ scheiding der machten

Hoe werden al deze nieuwe ideeën over bestuur en samenleving verspreid?

Verlichte vorsten

Frederik de Grote van Pruissen gaf volk geen inspraak in het bestuur, maar verbeterde wel het onderwijs en gaf geloofsvrijheid.

Catharina de Grote van Rusland liet een grondwet schrijven met ideeën over gelijkheid en vrijheid.

Leg eens in je eigen woorden uit wat 'verlicht absolutisme' is volgens jou.

Was Lodewijk XIV een verlichte absolute vorst?

Wat heb je geleerd?

Wat vind je nog lastig?

huiswerk

Bestudeer par 4.3, maak een samenvatting en laat ruimte voor de dingen die je niet begrijpt.