5.1 Energie en reactie (1) GRT

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.1 Energie en reactie

Deze les

• Uitleg 5.1
  
• Maken opdracht lessonup
• Lezen 5.1 blz. 75  en bekijk voorbeeldopgave 2
  
• Maken opgaven 1 t/m 5
  

Leerdoelen

• Je leert hoe je exotherme en endotherme reacties kunt herkennen.
• Je kunt energiediagrammen tekenen.

Waarom leer je dit?

Om een reactie uit te voeren is het belangrijk dat je weet of er energie nodig is om dit voor elkaar te krijgen (en hoeveel) of dat er juist energie vrij komt.

Wet van behoud van energie

• Energie kan niet verloren gaan!
• Energie kan wel van vorm veranderen:

- warmte

- licht

- elektrische energie

- chemische energie (dat zit in de bindingen)

Exotherm 

• Exotherm = chemische energie wordt omgezet in andere vorm van energie.

• Chemische energie --> licht, warmte of elektrische energie
• Reactiewarmte < 0

Endotherm

• Endotherm = andere vorm van energie wordt omgezet in chemische energie.
• Warmte, licht of elektrische energie --> chemische energie
• Reactiewarmte > 0 

Voorbeeld: verbranding

• Chemische energie wordt omgezet in licht en warmte.
• Dus een exotherme reactie, want er komt energie vrij.

Waarom ontbrandt een lucifer niet uit zichzelf?

Activeringsenergie

• Reacties moeten meestal geactiveerd worden: het verloopt  niet spontaan.
• Dit noem je de activeringsenergie.
• Een katalysator kan de activeringsenergie verlagen (let op: Reactiewarmte blijft hetzelfde!).
• Een katalysator versnelt daarmee de reactie, maar wordt zelf niet verbruikt.

Energiediagram 

• Exotherm: chemische energie neemt af.
• Activeringsenergie (Eact) nodig.
• Reactiewarmte (delta E) is energieverschil. 

Energiediagram 

• Endotherm: chemische energie neemt toe.
• Activeringsenergie (Eact) nodig.
• Reactiewarmte (delta E) is energieverschil. 

Elektrolyse van water

1. exotherm
2. endotherm
3. Geen idee

Bij oplossen van natriumhydroxide stijgt de temperatuur van het water.

1. exotherm
2. endotherm
3. Geen idee

Lampje laten branden met zink- en koperdraadje in een citroen.

1. exotherm
2. endotherm
3. Geen idee

Verdampen van alcohol.

1. exotherm
2. endotherm
3. Geen idee

Aan de slag!

• Uitleg 5.1
  
• Maken opdrachten van lessonup
• Maken opgaven 1 t/m 5 van 5.1 
  

Welkom 4 Havo!

Voor de start van de les wil ik je vragen om...

- ... je iPad in de tas te laten.

- ... je scheikunde boek + BINAS op tafel te leggen. 

Maak een keuze...

- Maak Test Jezelf Online van 4.3 + 4.4, voor jezelf in stilte.

OF

- Maak 5.2 opdr. 4 (p. 85 NOVA 4B) over de reactiewarmte    

   berekenen, voor jezelf in stilte.

OF

- Reactiewarmte berekenen samen op het bord.

   --> kom dan vooraan zitten.