grammatica ontleden, gez,pv,ow,lv, mw, bijv.bep

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Wat is het Werkwoordelijk gezegde?

1. het eerste werkwoord van een zin.
2. alle werkwoorden samen in een zin.
3. het laatste werkwoord van een zin.

Het onderwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

1. wie/wat?
2. wie/wat+persoonsvorm?
3. wie/wat + werkwoordelijk gezegde
4. wie/wat + lijdend voorwerp?

In welke volgorde kun je het beste een zin ontleden?

1. ow - pv - zinsdelen - wwg
2. pv - wwg - zinsdelen - ow
3. zinsdelen - ow - pv - wwg
4. pv - zinsdelen - wwg - ow

Het lijdend voorwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

1. wie/wat + wg + o?
2. wie/wat + wg?
3. wie/wat + mv?
4. wie/wat + lv?

Herhaling zinsdelen

Zinsdelen benoemen: herhaling

1. Persoonsvorm                        (verander de tijd )
2. Onderwerp                               (wie + pv?  of wat + pv?)
   
3. Werkwoordelijk gezegde   (alle werkwoorden in de zin)
4. Lijdend voorwerp                  (wie + alle benoemde zinsdelen? of wat + alle                                                              benoemde zinsdelen?)

Alle kinderen vinden de persoonsvorm in deze zin.
De persoonsvorm is:

1. kinderen
2. vinden
3. persoonsvorm
4. deze

Wat is de persoonsvorm?
- Waarom wandelt Kees de avondvierdaagse?

1. Waarom
2. Er is geen persoonsvorm.
3. wandelt

Is de persoonsvorm altijd een werkwoord?

1. ja
2. nee

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?
mijn scooter =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. persoonsvorm

Noem het onderwerp: De jongen heeft geen zin in school.

1. zin
2. de jongen
3. geen
4. heeft

Wat is het onderwerp uit deze zin:
Ik loop naar beneden.

1. ik
2. naar
3. loop
4. beneden

In elke zin staat een lijdend voorwerp.

1. juist
2. onjuist

Wat is in de volgende zin het lijdend voorwerp?
- De postbezorger overhandigde de klant de bestelling.

1. De postbezorger
2. De bestelling
3. De klant
4. Er is geen lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp = degene aan wie je iets geeft of voor wie je iets doet

Aan/voor wie + gezegde + ow (+lv)?

Bijwoordelijke bepaling

Bij het ontleden benoem je eerst: de persoonsvorm, het gezegde, het onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. De zinsdelen

die je overhoudt na het benoemen, zijn de bijwoordelijke bepaling (bwb).

Niet elke zin bevat een bwb en sommige zinnen hebben meer dan één bwb.

Bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op de vragen:

waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe en hoeveel.

Ik loop op dinsdagmorgen met mijn moeder van de markt via de Bergstraat naar de parkeerplaats.Ik loop op dinsdagmorgen met mijn moeder van de markt via de Bergstraat naar de parkeerplaats.

o.      wg.              bwb                                 bwb

Ik /loop/ op dinsdagmorgen /met mijn moeder/

       bwb                                               bwb

van de markt via de Bergstraat/ naar de parkeerplaats.

Hij fietste naar het sportveld.
De bijwoordelijke bepaling is:

Wat is de bijwoordelijke bepaling:
Met deze auto wil ik rijden.

1. ik
2. wil rijden
3. auto
4. met deze auto

Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op vragen die beginnen met:

1. wanneer, waar, hoe, hoeveel, waarheen, waarom, waardoor, waarmee
2. wie, wat, welke

Waarom wil mijn oma altijd [een zoen] hebben?

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Bijwoordelijke bepaling

[Gisteren] werd de kampioen gehuldigd op het stadhuis.

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Bijwoordelijke bepaling

Loop volgend jaar [de marathon van New York].

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Bijwoordelijke bepaling

[Aan jou] kan ik geen geheim vertellen.

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. onderwerp
4. lijdend voorwerp

Ik zal [de anderen] heus niets vertellen.

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. onderwerp
4. lijdend voorwerp

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De buurman 

wilde

gisteren

het vogelhuisje

in de boom

hangen.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend

voorwerp

meewerkend

voorwerp

bijwoordelijke

bepaling

Ze

heeft

 dit jaar

een mooi cadeau 

voor haar vader

gemaakt.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

werkwoordelijk

gezegde

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

Ze

feliciteerde

hem

in de woonkamer. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De auto van mijn vader

is

afgelopen zomer

helaas

niet

goedgekeurd.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

Morgen

gaat

het kleine meisje

bij haar oma

logeren.

Aan de slag

1 De dochter van de leraar werd een uitstekende tennisspeelster.

2 Het verslag van de bijeenkomst zal het nieuwe lid morgen maken

3 De vierde klas gaat naar de Spaanse stad Calella.

4 De tiende braderie had weinig last van het slechte weer.

5 Oom Piet liep een dubbele beenbreuk op bij het ongeluk.

6 De nieuwe rector begon de bijeenkomst met een lange toespraak.

7 De pas verschenen dichtbundel kreeg een erg goede recensie in de Volkskrant.

8 Ondanks de slechte omstandigheden haalden vrij veel lopers de eindstreep.

9 In ons gezin wordt nog altijd brood van de bakker gegeten.

10 De meeste leerlingen vinden hem een van beste leraren.