9.1 de Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

9.1 de Eerste Wereldoorlog (1914-1918)

Hoe natiestaten in Europa door extreem nationalisme in conflict kwamen met elkaar.

Focus op politieke geschiedenis in de 20e eeuw

Waar denk je aan bij de 1e Wereldoorlog?

Belangrijke begrippen

Mobiliseren: gevechtsklaar maken van het leger voor de oorlog

Geallieerden: bondgenoten, in de twee wereldoorlogen de landen die tegen Duitsland vochten (VK, Frankrijk, VS).

Centralen: Duitsland en bondgenoten in de Eerste Wereldoorlog.

Wereldoorlog: oorlog waaraan veel volken in een groot deel van de wereld meedoen

Wapenwedloop: race om de beste en meeste wapens te krijgen

Leerdoelen

- Hoe begon de Eerste Wereldoorlog?

- Wat waren de oorzaken?

- Hoe verliep de oorlog?

- Welke wapens werden gebruikt?

- Hoe waren burgers betrokken?

- Wat waren de gevolgen van de oorlog?

Hier staat vooral de Eerste Wereldoorlog centraal, die duurde van 1914 tot 1918

Hoe begon de Eerste Wereldoorlog?

Wat was de directe aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog?

De kroonprins van Oostenrijk-Hongarije werd in 1914 vermoord door een Servische nationalist. Rusland wilde de Serven ondersteunen, terwijl Oostenrijk-Hongarije de Serven wilden straffen.

Direct hierna verklaarde Oostenrijk-Hongarije Rusland de oorlog, terwijl Rusland in een bondgenootschap zat met Frankrijk en Engeland. Zij verklaarden ook de oorlog aan OH. Duitsland verklaarde als reactie hierop de oorlog aan Frankrijk en Engeland, aangezien zij Oostenrijk-Hongarije wilden helpen.

De geallieerden en centralen kwamen tegenover elkaar te staan door de aanslag van de Servische nationalist.

Wat waren de oorzaken?

1. Bondgenootschappen

Duitsland en OH zaten in een bondgenootschap, terwijl de VK, Rusland en Frankrijk ook samenwerkten. Ze beloofden elkaar te steunen bij een eventuele aanval.

2. Militarisme en wapenwedloop

Alle landen hadden in de afgelopen jaren hun leger sterk opgebouwd. Vooral Duitsland bouwde een hele sterke vloot op om de VK te intimideren.

3. Extreem nationalisme

Zowel de centralen als de geallieerden wilden oorlog. Veel mannen in de bevolking wilden zich graag bewijzen in een oorlog tegen de 'vijanden' van hun land.

Dit is een recruiteerposter voor Britse mannen om in het leger te treden (1914_. In het leger dienen was het uitstralen van nationale trots.

Hoe verliep de oorlog?

De oorlog verliep dramatisch, maar Duitsland kwam als verliezer uit de oorlog.

Loopgraven

Al snel groeven de partijen zich in bij loopgraven in België en Frankrijk. Deze posities waren heel goed verdedigd en soms werden 10.000'en mannen opgeofferd om een klein beetje land te veroveren. Dit resulteerde in miljoenen doden tot 1918.

Inzet van koloniale machten/hulp vanuit de VS.

Later, vanaf 1917, werden koloniale legers ingezet door Engeland en Frankrijk om te vechten. De VS besloot ook mee te vechten, wat uiteindelijk verlies voor Duitsland betekende. Op 11 november, 1918, kwam er een wapenstilstand.

De wapenstilstand werd getekend in een treinwagon, waar Duitse generaals en Franse/Engelse generaals een overeenkomst tekenden. Miljoenen soldaten konden eindelijk weer naar huis.

Welke wapens werden gebruikt?

Door de Industrialisatie en opkomst van industriële wetenschap aan het einde van de 19e eeuw kwamen er nieuwe wapens:

Mittrailleurs

Snelle geweren die honderden kogels per minuut konden afschieten. Dit was ongekend voor deze tijd.

Zware artillerie/tanks

Zware bombardementen en de inzet van tanks veranderden oorlogsvoering compleet. Het werd nóg destructiever.

Chemische wapens

Tijdens WOI werden ook chemicaliën ingezet om veel slachtoffers te maken. Dit werd later verboden in oorlogsvoering.

Hier zie je een replica van een tank die ingezet werd door Britten rond 1917. Het was een log 'ding' en binnenin werd het er erg heet. Latere tanks waren sneller en efficiënter.

Hoe waren burgers betrokken?

Burgers moesten het werk overnemen van mannen die in dienstplicht/vrijwillige dienst aan het front zaten

Werk in fabrieken

In zowel Engeland als Duitsland namen vrouwen het werk in fabrieken over: ammunitie en levensmiddelen werden door vrouwen geproduceerd. Ook ouderen moesten soms werken in de fabrieken.

Burgerdoden in de oorlog

Aan het begin doodde het Duitse leger vele burgers in België om overgave te forceren. Dit lukte, maar kostte duizenden burgers het leven. Oorlog werd destructiever dan ooit.

Hier zie je vrouwen in een Engelse fabriek werken - vrouwen waren noodzakelijk om de industrie tijdens de oorlog door te laten lopen.

Wat waren de gevolgen van de oorlog?

Oostenrijk-Hongarije/Ottomaanse Rijk viel uiteen

Het eeuwenoude rijk van Oostenrijk viel uiteen in veel kleine natiestaatjes, waaronder Hongarije, Servië, Kroatië en Slovenië. Dit geldde ook voor het ooit grote Ottomaanse Rijk (Turkije).

Verdrag van Versailles

De Duitse regering moest herstelbetalingen doen en gebied afstaan als straf voor de oorlog.

Volkenbond

De Volkenbond (1919) werd opgericht om oorlogen te voorkomen. Landen gingen in overleg met elkaar om in het vervolg oorlog te voorkomen. We weten allemaal dat dit uiteindelijk niet succesvol was...

Dit is hoe Europa er ongeveer uitzag rond 1920, na de Eerste Wereldoorlog. Polen ontstond weer en OH is uit elkaar gevallen in verschillende staten.

Noem de directe aanleiding voor WOI en dan twee oorzaken.

Leg uit wat militarisme met nationalisme te maken heeft. Noem een voorbeeld om het te illustreren.