V5 T5 B1: Bouw, groei en ontwikkeling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 5: Planten 

B1: Bouw en groei planten

B1: Bouw, groei en ontwikkeling

Je kunt beschrijven hoe lengte- en diktegroei bij kruid- en houtachtige planten plaatsvindt en dat stamcellen hiervoor verantwoordelijk zijn

Bouw

• Dekweefsel: beschermt tegen waterverlies en infecties
• Vaatweefsel: bestaat uit hout- en bastvaten. Houtvaten in jaarringen houtachtige planten. Transportvaten in vaatbundels kruidachtige planten.
• Vulweefsel: fotosynthese, opslag en stevigheid

Meristeem

Deelweefsel

Primaire groei (lengte)

• top stengel/wortel
• okselknop

Stekking

Secundaire groei (dikte)

• Vlak onder stengeloppervlak

Meristeem

• Stamcel deelt
• 2 dochtercellen
• 1 blijft, 1 weggeduwd
• differentiatie
• groter door celstrekking

Cambium 

(secundaire groei)

• Meristeemweefsel genaamd Cambium

• Houtcellen:

Groot, dikke wand

water en mineralen omhoog

• Bastcellen:

Klein, dunne wand

water en assimilatieproducten vanuit bladeren

Houtvaten en bastvaten

• Houtcellen maken secundaire celwanden van cellulose en lignine, dwarswanden verdwijnen

• Bastvaten krijgen openingen tussen cellen, celkernen verdwijnen

Plastiden

• Ontstaan in meristeem
• Etioplasten in donker gevormd, in licht ontstaan chloro- en chromoplasten -> kleur
• Leukoplasten slaan zetmeel (amylo), olie (elaio) of eiwitten (proteïno) op
• Plastiden kunnen in elkaar overgaan

Wortels en stengels groeien in de lengte. Waar?

1. Bij het grondoppervlak
2. In het midden
3. Aan de uiteinden
4. Overal

In welke richting ligt
het midden van de
stengel in de afbeelding?

1. links
2. rechts
3. boven
4. onder

Gaat het hart omhoog?

1. Ja
2. Nee

Wordt het hart langer?

1. Ja
2. Nee

Wordt het hart breder?

1. Ja
2. Nee

Welke bewering is waar?

1. houtvaten bevatten celkernen
2. de secundaire celwanden bevatten lignine
3. bastvaten bevatten geen dwarsverbanden
4. bastvaten bevatten celkernen

Welke bewering is waar?

1. uit cambium ontstaan meer houtcellen dan bastcellen
2. cambium zorgt voor primaire diktegroei
3. bastvaten zitten in de kern , houtvaten dicht bij de bast van de boom
4. hoe verder van de kern van de stam, des te ouder het hout

Vormt de buitenzijde van een plant en beschermt tegen waterverlies en infecties:

1. Vaatweefsel
2. Dekweefsel
3. Vulweefsel
4. Grondweefsel

Komt in alle organen van planten voor en bestaat voornamelijk uit transportvaten (hout- en bastvaten)

1. Dekweefsel
2. Vaatweefsel
3. Vulweefsel
4. Grondweefsel

Meristeem is...

1. de plek waar groei plaatsvindt
2. de plek waar fotosynthese plaatsvindt
3. de plek waar water wordt opgenomen

Delingen in meristeem vinden plaats in....

1. de zijkanten van de stengel
2. toppen van wortels en stengels
3. in de bastvaten
4. in de houtvaten

Hoe groeit cambium?
1. naar binnen; 2. naar buiten; 3. naar opzij

1. alleen 1 is juist
2. alleen 2 is juist
3. alleen 3 is juist
4. alle drie zijn juist

Wat houdt een jaarring in?

1. licht voorjaarshout + donker zomerhout
2. donker voorjaarshout + licht herfsthout
3. licht voorjaarshout + donker herfsthout
4. donker zomerhout + licht herfsthout

Houtvaten liggen in jaarringen

1. Kruidachtige stengels
2. Houtachtige stengels
3. Zowel kruidachtige als houtachtige stengels
4. Houtvaten liggen nooit in jaarringen

Welke plastiden kunnen zetmeel opslaan?

1. Chloroplasten
2. Chromoplasten
3. Amyloplasten

Jasper wil een plant uit de tuin verplaatsen. Hij heeft daarom de plant hard uit de aarde getrokken. Hij heeft de plant een nieuw plekje in de tuin gegeven, maar bladeren hangen nu toch wat slap. Welk onderdeel van de wortels is bij het uittrekken waarschijnlijk beschadigd?

1. De wortelhaartjes
2. De bastvaten
3. De wortelmutsjes
4. Het vulweefsel

Bij een tomaat die aan het rijpen is verandert de kleur van groen naar rood. Welke verandering heeft er plaats gevonden in de plastiden?

1. chromoplast -> chloroplast
2. chromoplast -> leukoplast
3. chloroplast -> chromoplast
4. chloroplast -> leukoplast

Welke vaten zijn verantwoordelijk voor de anorganische sapstroom?

1. bastvaten
2. houtvaten

Welk deel van het plaatje bestaat uit houtvaten?

1. Q
2. R
3. S

in de zomer is de diameter van de houtvaten

1. groter dan die van de houtvaten in het voorjaar
2. kleiner dan die van de houtvaten in het voorjaar
3. gelijk aan die van de houtvaten in het voorjaar

B1: Bouw, groei en ontwikkeling

Je kunt beschrijven hoe lengte- en diktegroei bij kruid- en houtachtige planten plaatsvindt en dat stamcellen hiervoor verantwoordelijk zijn

B1: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8