Les 3: Energie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1,2

H7.3: Energie

Leerboek bladzijde 108 en 109

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. Vooraf:
   Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
   
   
2. Instructie:
   Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
   
   
3. Toepassing:
   Actieve verwerking, Formatief handelen 
   
   
4. Evaluatie:
   Afsluiting

Overzicht Periode 3

• Thema: Afrika en Zuid-Amerika: twee grote continenten
• Benodigde lesmaterialen: leerboek, werkboek, laptop, map

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8	Week 9	Week 10	Week 11
H7.1 Bevolking in Afrika	H7.1 Economie in Afrika	H7.2 Grondstoffen in Afrika	H7.3 Energie	Herhalen H7	H8.1 Actief landschapZuid-Amerika	H8.2 Bevolking en cultuur Zuid-Amerika	H8.3 Steden in Zuid-Amerika	Herhalen	Herhalen	Herhalen

              Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: leerboek, werkboek, map, etui, laptop

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Wat heb je geleerd uit de lessen vóór de vakantie? 

Schrijf alles op wat je weet over de Afrikaanse bevolking:

Schrijf alles op wat je weet over de Afrikaanse economie:

Schrijf alles op wat je weet over grondstoffen in de Afrikaanse ondergrond: 

Alle voorzieningen die nodig
zijn om mensen, goederen of
informatie te vervoeren, noem je:

1. Infrastructuur
2. Wegennet
3. Verkeer
4. Fietspad

H7.3 Energie

Leerboek bladzijde 108 en 109

           Leerdoelen

1. Aan het einde ken je de begrippen: fossiele brandstoffen, uitputbare energie, hernieuwbare energie en duurzaam (R);

2. Aan het einde van de les kun je voorbeelden van fossiele brandstoffen en duurzame energiebronnen noemen en kan je het verschil uitleggen (T1)

Welke fossiele brandstoffen ken je al? 

           Fossiele brandstoffen

Steenkool, aardgas en aardolie zijn voorbeelden van delfstoffen. 

Delfstoffen zijn grondstoffen die uit de bodem of een gesteente wordt gehaald, zoals olie, gas en ijzererts. 

Fossiele brandstof is een energiebron die jaren geleden is ontstaan uit planten- en dierenresten en nu diep in de ondergrond zit. Voorbeelden zijn aardolie, aardgas en steenkool

           Delfstoffen

 en fossiele brandstoffen

In de tabel kun je de verschillen en overeenkomsten tussen delfstoffen en fossiele brandstoffen aflezen. 

Het belangrijkste om te onthouden is dat niet elke delfstof ook een fossiele brandstof is. 

           Voorbeelden

Checklist:

• Dual Coding (woord en beeld combineren)
  
• Concrete voorbeelden
• Herkenbare voorbeelden gerelateerd aan de leefwereld van de leerlingen

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven. 

           Aan de slag

Checklist:

• Expliciete instructie voor toepassingsopdracht: wat, hoe, hoe lang, klaar?
• Afwisseling in oefentypes (herkneden van de lesstof)
• Eerst voordoen, daarna begeleidt inoefenen, vervolgens zelfstanding en weer samen (ik--wij-jij/jullie-wij)
• Het leren zichtbaar maken (zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode )
• Differentiëren waar nodig: heterogeen en flexibel.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen

De vraag kan hier 

geplaatst worden.

1. a.
2. b.
3. c.
4. d.

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

           Afsluiting

Checklist:

• Zijn de leerdoelen behaald?
• Les in context plaatsen van de periode 
• Het leren en het gedrag samen evalueren
• Vooruitblikken adhv JdW-planner  

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner. 

           Begrippen
           uit deze les

• 
  
• ...
• ...

Titel kan hier geplaatst worden.

Eindslide.

Ruimte voor een afsluitend woord.