THK - les 7

• THK
• MBO
• Studiejaar 2

Kaakchirurgie  

les 7 - lesweek 8

H8 - pag. 271

• 8.12 Afwijkingen aan de mondslijmvliezen
• 8.13 Afwijking aan het kaakgewricht

Planning periode

Week 1:   Uitval

Week 2:   8.1 + 8.2.1

Week 3:   8.2.2 + 8.3

Week 4:   8.4 + 8.5

Week 5:   8.6 + 8.7

Week 6:   8.8 + 8.9

Week 7:   8.10 + 8.11   *Uitval*

Week 8:   8.12 + 8.13

Week 9:   *Uitval*

WEEK 10:  DE TOETS!

TOETS DATA:

Lesweek 10 

22 april

11:15 uur

Lesweek 9: Goede vrijdag 

Online via itslearning, voor degene met recht op extra tijd:

Een ander versie op itslearning

Leerdoelen

Aan het eind van de les kun je...

• Verschillende afwijkingen aan de mondslijmvliezen benoemen;
• Drie verschillende donkere verkleuringen van het mondslijmvlies benoemen; 
• Uitleggen hoe erosie ontstaat;
• Het verschil uitleggen tussen luxatie en subluxatie.

Schisis

Cheiloschisis

Cheilognathoschisis

Unilateraal

Bilateraal

Cheilognatopalatoschisis

Palatoschisis

Exogene

Le-Fort-I-osteotomie

Intermaxillaire fixatie

Sagittale splijtingsosteotomie

Corpus mandibulae

Ramus mandibuale

Terugblikken op de onderstaande begrippen

• Linea alba
• wangbijten
• stomatitis nicotina
• lichen planus
• leukoplakie
• candidose
• gingivitis
• gingivahyperplasie
• poetstrauma
• stomatitis prothetica
• fordyce spots
• metaalpigmentatie
• raciale pigmentatie
• maligne melanoom

• aften
• traumatisch ulcus
• herpessimplexinfectie

• slijtage en verlies van tandweefsel
• trismus
• pijndisfunctiesyndroom
• luxatie
• subluxatie

8.12 Afwijkingen aan de mondslijmvlies

• Ernstige mondafwijkingen beginnen met een laesie;
• Klein > moeilijk goede diagnose te stellen;
• Alle verkleuringen en verhevenheden moeten worden onderzocht;
• Afwijkingen kunnen op verschillende manieren ingedeeld worden:

1. Op locatie
2. Op kleur
3. Of ze al dan niet kwaadaardig zijn
4. Of ze al dan niet afschraapbaar zijn

8.12.1 Witte afwijkingen aan het mondslijmvlies

• Linea alba

''Witte, verheven lijn in het wangslijmvlies, die horizontaal loopt ter hoogte van het occlusale vlak''

- Komt meestal dubbelzijdig voor;

- Wordt veroorzaakt door een chronische, mechanische irritatie van de gebitselementen bij het dichtbijten;

- Is onschuldig en behandeling niet nodig.

• Morsicatio buccorum

''Wangbijten, is het gevolg van een gewoonte''

- Patiënt is zich hier niet altijd bewust van;

- Door chronisch wangbijten raakt het slijmvlies beschadig > ontstaat witachtige, schilferige verandering;

- Niet kwaadaardig;

- Verstandig om patiënt erop te wijzen.

Witte verheven lijn in het wangslijmvlies

1. Linea alba
2. Morsicato buccorum

Ander woord voor morsicato buccom:

• Stomatitis nicotina

''Ontsteking van het hele mondslijmvlies en vaak ook van de lippen''

- Wordt veroorzaakt door roken en dan vooral bij pijprokers;

- Gehemelteslijmvlies toont witte veranderingen met daarin rood ontstoken openingen van accessorische speekselkliertjes;

- Afwijking kan pijnlijk zijn;

- Behandeling: klachten verdwijnen wanneer gewoonte stopt.

Alcohol is een oorzaak van stomatitis nicotina

1. Juist
2. Onjuist

• Lichen planus

- Oorzaak onbekend;

- Komt bij 0.5 - 2% vd bevolking voor;

- Op de huid ontstaan kleine verhevenheden die kunnen samenvloeien tot een grote plaque;

- Voorkeursplaatsen: wangslijmvlies, tong, lippen, gingiva;

- Varianten: rood (erosieve) en wit (reticulaire);

Rood/erosieve: branderig en pijnlijk gevoel, neiging te ontwikkelen naar kwaadaardig          

Wit/reticulaire: niet pijnlijk, uit zich als plaque/webachtige vorm

Behandeling: lokale applicatie van corticosteroïden & jaarlijks controle

branderig en pijnlijk gevoel behoort tot ...

1. Reticulaire
2. Erosieve

• Leukoplakie

''Overwegend witte en niet-afschraapbare afwijking''

- Premaligne of precancereus karakter;

- Voorkeursplaatsen: wangslijmvlies, tongranden, mondbodem

- Patiënt meestal 40+;

- Oorzaak > roken      stoppen met roken kan de afwijking doen verdwijnen

- Behandeling: chirurgisch > CO2-laserexcisie of CO2-laserverdamping

- Regelmatig op controle

Wat is het risico van leukoplakie?

• Candidose

''Schimmelinfectie veroorzaakt door Candida albicans''

- 40% van de bevolking in de mond;

- Oorzakelijke factoren > afweerstoornissen, diabetes mellitus, geneesmiddelengebruikt;

- Bij erythemateuze vorm heeft het slijmvlies een glad en roos aspect en voelt pijnlijk;

- Behandeling: toedienen van antischimmelmiddel, zoals nystatine

8.12.2 Rode/roodblauwe afwijkingen aan het mondslijmvlies

• Gingivitis

Reversibele ontsteking van de gingiva. Wordt veroorzaakt door bacteriën in tandplaque

• Gingivahyperplasie

Tandvlees gezwollen, maar geen tekenen van ontsteking vertoont.

• Poetstrauma

Bij een foute poetsgewoonte, wordt hard geschrobd > tandvlees beschadigd

• Stomatitis prothetica

Ontsteking van de slijmvlies onder een gebitsprothese

Ontsteking van de slijmvlies onder een gebitsprothese

1. Gingivitis
2. Gingivahyperplasie
3. Poetstrauma
4. Stomatitis prothetica

Tandvlees is gezwollen, maar vertoont geen teken van ontsteking

1. Gingivitis
2. Gingivahyperplasie
3. Poetstrauma
4. Stomatitis prothetica

8.12.3 Gele afwijkingen aan het mondslijmvlies

• Fordyce spots

- Mondslijmvlies bevat kleine talgkliertjes;

- Te vinden in het wangslijmvlies en de lippen;

- De plekjes zijn onschuldig.

8.12.4 Donkere verkleuringen van het mondslijmvlies

1/3

• Metaalpigmentatie

- Wanneer metaaldeeltjes in de slijmvliezen terecht komen > ontstaat een blauwzwarte verkleuring;

- Amalgaam(tattoo);

- Metaalverkleuringen zijn permanent en onschuldig

2/3

• Raciale pigmentatie

- Veelvoorkomende bruinzwarte verkleuring van de gingiva;

- Donker tandvlees;

- Voorkomt bij de gehele gingiva;

- Komt vaak voor bij personen met donkere huidskleur;

- Is een onschuldig fenomeen

3/3

• Maligne melanoom

- Kwaadaardig woekering van melaninepigment producerende cellen;

- Behandeling: chirurgische verwijdering;

- Kans dat iemand vijf jaar na het stellen van de diagnose nog leeft is 15 - 20% 

Komt doordat tumor vaak terugkomt en makkelijk uitzaait

Noem drie soorten donkere verkleuringen van het mondslijmvlies

8.12.5 Ulcererende afwijkingen aan het mondslijmvlies

1/3

• Aften

- Zijn pijnlijke ulceraties (zweertjes) in de mond;

- Paar millimeter groot

- Oorzaak niet bekend: 

Wel kunnen stress, hormonale veranderingen, trauma en overgevoeligheid voor voedingsmiddelen factoren zijn voor het ontstaan.

- Komt voor bij personen die niet roken;

- Genezen vanzelf binnen 1-2 weken

2/3

• Traumatisch ulcus

- Door trauma kunnen de slijmvliezen dusdanig beschadigd raken dat een ulcus ontstaat;

- BV: ernstige drukplaatsen bij een niet goed passende prothese;

- Behandeling: geneest vanzelf

3/3

• Herpessimplexinfectie

- Bij het eerste contact met het virus ontstaat een primaire infectie;

- Patiënt kan flink ziek zijn met koorts en algemene malaise;

- Secundaire infectie: wanneer de blaasjes terugkomen;

- Besmetting: kinderleeftijd via speeksel

- Genezing: vanzelf binnen 1-2 weken

8.13 Afwijkingen aan het kaakgewricht

Afwijkingen van het kaakgewricht vertonen vaak een samenhang. Er is dan mogelijk sprake van een craniomandibulaire disfunctie > CMD

8.13.1 Slijtage en verlies van tandweefsel

3 verschillende vormen van slijtage:

1. Het fysiologische slijtage (attritie);
2. De pathologische slijtage (abrasie);
3. Het pathologisch verlies (erosie).

Deze drie afwijkingen kunnen gecombineerd worden

Fysiologische slijtageproces

• Fysiologische slijtageproces va gebitselementen door het onderlinge contact bij kauwen en slikken;
• Attritie.

Pathologische slijtage

• Pathologische slijtage van het tandmateriaal
• Abrasie;
• Treedt op door abnormale mechanische processen:

zoals mondgewoonten: knarsetanden, nagelbijten etc. 

en schurende werking van sommige tandpasta's

Pathologisch verlies

• Pathologisch verlies van tandsubstantie onder invloed van chemische processen;
• Erosie;
• Erosie komt voor bij fabrieksarbeiders die met chemische stoffen (zuren) werken
• Ook bij mensen die veel zure dranken drinken of fruit eten

Abrasie wordt veroorzaakt door...

1. zure dranken of eten
2. knarsetanden, nagelbijten

8.13.2 Trismus

Beperking van de mondopening

De zwelling en de vochtophoping in de spieren en de omgevende weke delen belemmeren het uitrekken van de kauwspieren, waardoor de mond minder ver kan worden geopend.

Oorzaken:

- Artritis, gewrichtsontsteking;

- Ankylose; verstijving van het kaakgewricht;

- Neuromusculaire stoornissen

Behandeling: oorzaak wegnemen, warmtelamp en oefening van de spieren helpen de beweeglijkheid te vergroten.

8.13.3 Pijndisfunctiesyndroom

Volgende symptomen;

- Uitstralende pijn in het kaakgewricht, vaak lijkend op oorpijn;

- Trismus en soms 'op slot zitten' van de kaken;

- Vermoeiend gevoel in de onderkaak. ter hoogte van het kaakgewricht

Behandeling:

- Spierontspanning: door over de elementen een beetverhoging aan te brengen;

- Instructies aan de pat. om inspannende kaakbewegingen;

- Kauwspieren injecteren met botulinetoxine Botox, spieren worden minder krachtig

Een ander woord voor: beperking van de mondopening ...

8.13.4 Luxatie en subluxatie

Subluxatie: Als de patiënt de kaak zelf op zijn plaats kan krijgen

Luxatie: Als een patiënt zelf niet in staat is de onderkaak weer in de normale positie kan krijgen.

''De onderkaak is uit de (gewrichts)kom geschoten''

Reponeren: gewrichtskom terug plaatsen

*Niet te ver open

*Geeuwen met wijdopen mond voorkomen

Terugblik leerdoelen

Aan het eind van de les kun je...

• Verschillende afwijkingen aan de mondslijmvliezen benoemen;
• Drie verschillende donkere verkleuringen van het mondslijmvlies benoemen; 
• Uitleggen hoe erosie ontstaat;
• Het verschil uitleggen tussen luxatie en subluxatie.

Vragen?

DE TOETS

*bestaat uit hoofdstuk 8

*pag. 235 t/m 283

*neem alle studievragen door

*neem de LessonUp's door

*focus je op de begrippen

Neem in week 9 nog even de tijd voor vragen per Teams! Stel deze in het kanaal van THK en laten we elkaar helpen!