Klas 2H/V - Basisprincipes spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Taalverzorging A

Aan het eind van deze les ben je bekend met de belangrijkste basisprincipes van de Nederlandse spelling.

Neem de zin over en vul aan:
"Ik vind spelling ..., omdat .... ."

Wat is spelling?

Spelling is: alle afspraken die zijn gemaakt voor het schrijven van woorden.

De Nederlandse spelling heeft superveel uitzonderingen.

1. Waar
2. Niet waar

Is spelling onlogisch?

Zo lijkt het misschien en veel mensen zeggen dat het Nederlands veel "uitzonderingen" heeft.

Maar dat valt wel mee...

Drie basisprincipes

basisprincipe = hoofdregel

• Uitspraak
• Gelijkvormigheid
• Herkomst

1 - uitspraak

• Schrijf wat je hoort!
• Lekker makkelijk, maar niet genoeg. .

Hoe spreek jij dit uit?

1. Pahppriekaa
2. Paapriekaa

Hoe spreek jij dit uit?

1. Puuzel
2. puhzzel

Hoe spreek je dit uit?

1. ZanTbak
2. Zambak
3. SanTbak
4. Sambak

Accenten

Niet iedereen praat hetzelfde, dus dit principe alleen is niet genoeg.

2 - gelijkvormigheid

Vergelijkbare woorden schrijven we zoveel mogelijke hetzelfde.

Daarom dénken we dat er uitzonderingen zijn: we weten niet bij welke groep een woord hoort.

Bijvoorbeeld

• hand --> handen

Deze horen bij elkaar en dat is nu duidelijk.

• hij wordt --> hij rent; hij lacht

Niet nodig voor de uitspraak, maar omdat sommige woorden een T krijgen in de hij-vorm, krijgen ze er allemaal een.

3- herkomst (etymologie)

Leenwoorden uit een andere taal of uit een oudere vorm van het Nederlands.

Kortom: om daarom-woorden

Voorbeelden

• Nederlandse woorden met ei-ij en ou-au
• de meervouden van woorden zoals museum en politicus
• Franse woorden met de eindklank OO (eau)

Geen perfect systeem

Principes zitten elkaar in de weg

Uitspraak en gelijkvormigheid gaan bijvoorbeeld niet altijd samen.

Ik voel me prettiger als ik er verzorgd uitzie (haar gekamd, tanden gepoetst, schone kleren, etc.).

1. Waar
2. Niet waar

Welk fornuis gebruik je het liefst?

1. Links
2. Rechts

taalVERZORGING

Je verzorgt jezelf, dus waarom je taal niet?

Kortom

Drie basisprincipes

1. Uitspraak = Schrijft wat je hoort.
2. Gelijkvormigheid =  Soort zoekt soort.
3. Herkomst (etymologie) = Zo hebben we het altijd gedaan.