3M-Taal-thematische uitdrukkingen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Wat gaan we doen vandaag?

Doel van de les= thematische uitdrukkingen en  collocaties

10 minuten stil lezen

Indien opdrachten gemaakt, dan bespreken

Start nieuw onderwerp

Aan het werk

 

Telefoon in de kluis! Chromebook in de tas. Lees en werkboek op tafel.

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

In deze les leer je de de betekenis van een aantal thematische uitdrukkingen en verschillende collocaties herkennen en gebruiken

Letterlijk taalgebruik

Taal waarmee je precies bedoelt wat er staat.

- Marlou praat graag met haar klasgenoten.

- Kevin is net jarig geweest.

= taal waarmee je iets anders bedoelt dan wat er staat. Spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegdes zijn figuurlijk taalgebruik. Er wordt vaak een beeld (figuur) gebruikt.

Figuurlijk taalgebruik 

Letterlijk of figuurlijk?

Letterlijk of figuurlijk?

Iemand aan de tand voelen betekent 'iemand ondervragen, proberen iemand informatie te ontfutselen'. Deze uitdrukking komt uit de paardenhandel, waarbij men de tanden van het paard bevoelde om de ouderdom te bepalen

• Zijn vaste combinaties van woorden.
• Zijn ook altijd figuurlijk bedoeld.

Wie weet nog een uitdrukking?

Uitdrukkingen

Thematische uitdrukkingen

• Uitdrukkingen zijn unieke combinaties van woorden om uit te leggen wat je bedoelt. 
• Veel van deze uitdrukkingen zijn thematisch. Denk bijvoorbeeld aan het weer, dieren of het menselijk lichaam.
• Na regen komt zonneschijn.
• Blaffende honden bijten niet.
• Een oogje op iemand hebben.

Wat is letterlijk taalgebruik?
Beschrijf het in je eigen woorden.

Wat is figuurlijk taalgebruik?
Beschrijf het in je eigen woorden.

Waarom gebruiken we nog steeds (thematische) uitdrukkingen? Leg uit je in je eigen woorden.

Schrijf de antwoorden op

drijven / hakken / stoppen / lopen / springen

in de doofpot.....

uit je vel.....

op rolletjes.....

in de pan.....

in het nauw.....

Opdracht: Thematische Uitdrukkingen 

Instructies

Lees de onderstaande tekst goed door.

Tekst

Vandaag hebben we geleerd over thematische uitdrukkingen. Thematische uitdrukkingen zijn unieke combinaties van woorden die vaak figuurlijk bedoeld zijn. 

Denk aan uitdrukkingen gerelateerd aan het weer, dieren of het menselijk lichaam, zoals "Na regen komt zonneschijn" of "Blaffende honden bijten niet". 

Wat betekent de uitdrukking "Iemand aan de tand voelen"?

A) Iemand helpen

B) Iemand ondervragen

C) Iemand negeren

D) Iemand feliciteren

Welke van de volgende zinnen bevat een thematische uitdrukking?

A) Het is vandaag erg warm.

B) Hij heeft een oogje op iemand.

C) Zij leest graag boeken.

D) De hond blaft.

Short-answer

Beschrijf in je eigen woorden wat "letterlijk taalgebruik" betekent.

Beschrijf in je eigen woorden wat "figuurlijk taalgebruik" betekent.

Vul de juiste uitdrukking in:

"De ruzie werd ________." (drijven / hakken / stoppen / lopen / springen in de doofpot)

Extra opdracht (optioneel)

Noem een andere thematische uitdrukking die je kent en leg uit wat deze betekent.

Antwoorden

Schrijf je antwoorden op een apart vel papier. Zorg ervoor dat je duidelijk aangeeft welke vraag je beantwoordt. Veel succes!

Wat betekent de uitdrukking "Iemand aan de tand voelen"?

B) Iemand ondervragen

Welke van de volgende zinnen bevat een thematische uitdrukking?

B) Hij heeft een oogje op iemand.

Letterlijk taalgebruik betekent dat je precies zegt wat je bedoelt, zonder overdrijving of beeldspraak.

Figuurlijk taalgebruik is wanneer je iets zegt, maar eigenlijk iets anders bedoelt, vaak op een beeldende of overdrachtelijke manier.

Invuloefening:

"De ruzie werd ________."

"De ruzie werd in de doofpot gestopt."

Een andere thematische uitdrukking en de betekenis:

Uitdrukking: "Het regent pijpenstelen"

Betekenis: Het regent heel hard.

Even checken. Wie vertelt mij nog even wat we zojuist hebben gehoord?

Geen vingers, ik geef de beurt aan ..............................................

Aan de slag

§ 2 Tekstverbanden

Je gaat zo de opdrachten maken. Neem altijd oordopjes mee voor de online opdrachten

Zet het zo in je schrift:

cursus-C

paragraaf -§

bladzijde -blz. 

opdracht- opdr.

Staat er: omcirkel, onderstreep of markeer, dan mag je het met potlood in je werkboek maken. Is dit niet het geval, dan maak je alles in je schrift!

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Maken weektaak:

 

Taal - §4 Thematische uitdrukkingen 

Oefenen met opdracht 1 t/m 3 

blz. 98-99

Snel klaar? Oefen online met spelling, formuleren voor de toets

3M-Taal-thematische uitdrukkingen