Werhelling

Frysk
Tekst
1 / 23
next
Slide 1: Slide
FryskBeroepsopleiding

This lesson contains 23 slides, with interactive quizzes and text slides.

Items in this lesson

Frysk
Tekst

Slide 1 - Slide

Werhelling
- oergongs w,
 - tusken n, 
- ei of ij, 
- kapkes,
 - ú 
  -û of oe
- lienwurden

- Oefeneksamens makke

Slide 2 - Slide

oergongs -w en -iuw
  • De -w skriuwe wy altyd yn kombinaasje mei -iuw:
    >
    bedriuw, iuw, liuw, skriuwe

  • De tusken-w wurdt alinne brûkt om twa lûden út elkoar te hâlden:
    (foar in medeklinker noait in -w)

    > De broek is blau - de blauwe broek

  • Oan ‘e ein fan in wurd noait in -w                               
    --> blau, frou, grou

Slide 3 - Slide

Hokker wurden binne goed skreaun?
A
iuw, blaue, frou
B
blau, bedriuw, bouwurk
C
dowen, skriuwe, rauw
D
bedriuw, frouw, skriuwe

Slide 4 - Quiz

Set oer nei it Frysk:
gebouw - gebouwen

Slide 5 - Open question

Set oer nei it Frysk:
een blauwe duif

Slide 6 - Open question

Tusken-N
  • It Frysk hat gjin tusken-N!
    > kippenhok = pikehok
    > hondenhok = hûnehok
    > Ziekenhuis = sikehûs

  • As de -N by it wurd heart skriuwst him fansels wol op:
    > bûtenlân

Slide 7 - Slide

Set oer:
ziekenhuis

Slide 8 - Open question

ei/ij
  • De klanken IJ en EI wurde beide brûkt - moatst gewoan leare!

  • Op ’e Klaai sprekke se de EI oars út as yn ‘e Wâlden
    > Is de útspraak op ’e klaai en yn ’e Wâlden gelyk, dan skriuwe wy: ij
       b.g brij, nije, 
  • Wurdt itselde wurd op ’e klaai útsprutsen mei in ''ai/oi'' en yn ’e Wâlden
      mei in ij, dan skriuwe wy ei:  b.g.  seis, heit, geit , wein, snein

Slide 9 - Slide

Hokker wurden binne
goed skreaun?
A
Nije wike, gijt, heit
B
neie wike, wijn, sijs
C
Nije klean, neie wike, seis
D
Nije wike, wein, kij

Slide 10 - Quiz

Kapke
  • In kapke makket de klank langer en nasaal
          lân, rêst, kâld, bôle
  • Trije wurden sûnder kapke op de E:     bern, feferzen, gers

  • Let op! By it langer meitsjen fan wurden kin it kapke fuortfalle!  
          b.g. hân - hannen   

Slide 11 - Slide

Hokker wurden binne goed skreaun?
A
bôle, bêrn, hannen
B
bed, gers, beferzen
C
sân, sted, bern
D
bern, hân, bêd

Slide 12 - Quiz

Streekje op de ú
- In streekje op de u wurdt brûkt  yn in sletten lettergreep
- it streekje is nedich foar de útspraak
                               b.g.  nut -nút
- oan de ein altyd u sûnder streekje
                                b.g. menu, paraplu, akku


Slide 13 - Slide

Hokker wurden binnen goed skreaun
A
minut
B
ruten
C
yndividú
D
lju

Slide 14 - Quiz

 'oe' of 'û'
  • De letter klinkt as in -oe.
  • Hat it Nederlânsk in oe dan yn it Frysk ek.
          b.g. boek, doek
  • Is dat net sa dan in û
           b.g. dûs, drûch, 
  • De 'oe' kin ek útsprutsen wurde als twaklank, dan skriuwe wy ek -oe:
    > boer, fjoer, djoer, bestjoer
  • foar in N altyd in û

Slide 15 - Slide

Hokker wurd is goed skreaun
A
boek
B
boegel
C
droech
D
snûp

Slide 16 - Quiz

Lienwurden
  • Dat binne wurden út in oare taal.

  • Oer it algemien jildt dat as in wurd bot ynboargere is, dasto it wurd 'op syn Frysk' staverje (skriuwe) meist.

Slide 17 - Slide

Lienwurden
Ingelske wurden meist stean litte, mar ek op syn Frysk skriuwe:
> computer of kompjûter              cake of keek

Talen en nasjonaliteiten altyd op -SK:
> Ingelsk, Spaansk, Frysk

Fan de útgongen –sch en –isch meitsje wy –sk of –ysk:
allergysk, gaotysk, kritysk

Slide 18 - Slide

Lienwurden
Yn it Frysk skriuwe wy watsto hearst:
> sjampinjon     (champignon)
> horloazje         (horloge) 
> kompjûter       (computer)
> kafees               (cafés)
> sjirurch             (chirurg)
> garaazje           (garage)

Slide 19 - Slide

Hokker wurden binne goed skreaun?
A
gaos, centrum, Ingelsk
B
organisaasje, Engels, provinsje
C
kafee, kompjûter, gaos
D
chaos, sjoernaal, cafe

Slide 20 - Quiz

Set oer nei it Frysk:
cafés

Slide 21 - Open question

Meitsje
- Húswurk ôfmeitsje dy't jimme noch net ôf  
    haw.
- Oefenexamen skriuwe (maile nei: antsje.vogel@student.nhlstenden.com



Slide 22 - Slide

Oefenexamen

- Stel jezelf kort voor (naam, leeftijd, woonplaats, opleiding).
- Waar liep je stage
- Beschrijf kort je stagebedrijf (wat is het voor bedrijf?).
- Praktijkgedeelte Keuzedeel Fries:
- Heb je gekozen voor Floch, Projektplan of Anno N.?
- Wat heb je daarvoor gedaan? Noem minstens 3 activiteiten.
- Wat vond je ervan? Heb je er wat aan gehad, of iets nieuws geleerd?
- Heb je samengewerkt met je medestudent(en)? Zo ja, hoe ging dat?
- Wat zou volgende keer beter kunnen?
- Welke nieuwe Friese woorden heb je geleerd en onthouden? Noem er in ieder geval 3


Slide 23 - Slide