1.2 Wortels en stengels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

T1 Planten

Bs 2 wortels en stengels

Ik verwacht van elke leerling...

Dat je tijdens de les je aantekeningen maakt.

Alle opdrachten in lessonup uitgeprobeert.

Dat je oefent op lessonup en eindexamenpagina.nl (in de les, maar ook thuis).

Lesverloop

1. Terugkoppelingsvragen (lessonup)
2. Uitleg (aantekeningen, scherm dicht)
3. Kennisvragen (lessonup)
4. Zelfstandig werken (scherm dicht)

onderwerp: stengels en wortels van planten

Sleutelwoorden:

- wortels

- wortelharen

- reservevoedsel

- stengels

- bastvaten

- houtvaten

Kennisvragen

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstofdioxide

Glucose

Zuurstof

Water

Via deel T wordt koolstofdioxide
opgenomen.

Wat is de naam van deel T?

1. Opperhuid
2. Bladgroenkorrel
3. Huidmondje
4. Vaatbundel

Via deel R worden stoffen vervoerd door
de bladeren, wortels en stengel.

Wat is de naam van deel R?

1. Opperhuid
2. Bladgroenkorrel
3. Huidmondje
4. Vaatbundel

Koolstofdioxide en water worden door
planten omgezet in glucose.

In welke cellen kan deze omzetting plaatsvinden?

1. Q en R
2. Q en S
3. Q en T
4. Q en P

In een wortel kan fotosynthese plaatsvinden

1. Waar
2. Niet waar

Met welk onderdeel van het blad regelt de plant de wisseling van gassen en de verdamping van water?

1. Opperhuid
2. De hele plant
3. De huidmondjes
4. Het blad

Op een droge dag in de zomer staat een plant in de zon. Hoe zullen de huidmondjes eruitzien?

1. zoals in afbeelding 1
2. zoals in afbeelding 2

Leerdoelen

• Je kunt in afbeeldingen vaatbundels, houtvaten en bastvaten benoemen en je kunt de functie van deze delen beschrijven.
  
• Je kunt beschrijven hoe planten stevigheid verkrijgen.
  
• Je kunt beschrijven hoe opname en transport van water en mineralen bij planten plaatsvinden en je kunt het belang hiervan voor de fotosynthese beschrijven.

Overzicht: fotosynthese

Planten

Organen van de plant

• Wortels
• Stengels
• Bladeren
• Bloemen (zaadplanten)

Planten

Organen van de plant

• Wortels
• Stengels
• Bladeren
• Bloemen (zaadplanten)

Functie wortels 

• Vastzetten in de grond
• Water met voedingsstoffen (mineralen) opnemen
  
• Opslag van reservevoedsel (winter overleven)

Wortelharen

Nemen water en mineralen op.

Planten

Organen van de plant

• Wortels
• Stengels
• Bladeren
• Bloemen (zaadplanten)

Functie stengels 

• Dragen van bladeren en bloemen
  
• Transport van water en  voedingsstoffen (mineralen)

Vaatbundels 

• Zorgen voor transport in (zaad)planten
  
• Een groepje vaten; lange buisjes die van de wortels tot aan de bladeren lopen
  
• 2 soorten vaten:
  

       Houtvaten en Bastvaten

Houtvaten

• Vervoeren water met mineralen van de wortel naar de bladeren
  

      (Houtvaten - omHoog)

• In de stengel liggen ze aan de binnenkant (in het Hart)
• Om de vaatbundels liggen vezels voor stevigheid

Bastvaten

• Vervoeren water met glucose van de bladeren naar alle delen van de plant  (naar beneden)
• In de stengel liggen ze aan de Buitenkant

Houtvaten:

- Transport van water en mineralen

- Transport van wortel naar blad

- Positie: in de stengel aan de binnenkant.

Bastvaten:

- Transport van water en glucose

- Transport van blad naar alle delen

- Positie: in de stengel aan de buitenkant

Bouw van houtvaten en vezels 

• Houtvaten: 

Dode houtcellen boven elkaar

De verticale celwanden zijn verdikt(cellulose en houtstof)

De dwarswanden zijn verdwenen

• Vezels : zijn hetzelfde opgebouwd als houtvaten alleen de wand is nog dikker!!! 

         Bastvaten 

• Levende cellen boven elkaar
  

• Openingen in de dwarswanden (om stoffen door te laten)
  

Stevigheid

• Houtcellen en vezels zijn stevig dankzij de celwanden.

Transport water en mineralen

Het water van kan van beneden naar boven door 2 oorzaken:

• Zuigkracht door verdamping in de bladeren
  
• Worteldruk; de wortels persen het water omhoog

Opname en transport

* Wortels nemen water en mineralen op via de celwanden van de wortelharen

* Wortels, stengels en bladeren transporteren water en mineralen door houtvaten

- Vooral door zuiging van de bladeren

- Ook een beetje door worteldruk

Houtvaten

• Sapstroom omhoog
• Klein beetje wateropname door worteldruk 
• Meeste watertransport door verdamping/zuiging van de bladeren 

    

Kennisvragen

Welke stoffen neemt de plant waar op en hoe?

Huidmondjes

Wortelharen

Koolstofdioxide

Water

Mineralen

Een vaatbundel bestaat uit ...

1. houtvaten en nerfvaten
2. bastvaten en suikervaten
3. houtvaten, suikervaten en nerfvaten
4. bastvaten en houtvaten

Waar zitten luizen op een blad?

1. houtvaten
2. vaatbundel
3. bastvaten

Wat vervoeren de houtvaten?

1. water en mineralen
2. water en glucose
3. water en zuurstof
4. water

Bastvaten vervoeren....

1. van de wortel naar de bladeren
2. van de bladeren naar de wortel

Bastvaten bevinden zich aan de .......... van een blad.

1. onderkant
2. bovenkant

Transport omhoog in een stengel komt o.a. door....

1. spierkracht
2. zwaartekracht
3. verdamping van water uit de huidmondjes
4. zuigkracht van de bastvaten

Een peen is een verdikte wortel die reservestoffen bevat.
Hoe komen de reservestoffen in de peen?

1. via bastvaten
2. via houtvaten
3. via haarvaten
4. via wortelharen

Overzicht: maak een tekening over fotosynthese

- 1. noteer de reactie van de fotosynthese

- 2. teken een plant en benoem alle organen

- 3. geef aan op welke plek stoffen de plant IN en UIT gaan

- 4. geef aan op welke plek glucose wordt gemaakt

aan de slag

- werk je aantekeningen bij

- eindexamensite.nl - bio - toetsen - planten

Zelfstandig werken

Thema planten B2

- Opdrachten maken

Klaar?

- Test jezelf

- Blooket spelen

Zelfstandig werken in stilte

Zelfstandig werken en fluisteren

Zelfstandig werken en overleggen