Les 2 - Eetdagboek en eten van vroeger

• Natuur
• Basisschool
• Groep 3,4

Hij is oud en kan jagen

Wie weet het antwoord?

Krijn!

- De eerste Neanderthaler in Nederland

De eerste Neanderthaler van Nederland (tijdlijn laten zien). Ze hebben hem Krijn genoemd. Een jonge man met een opvallende bult boven zijn rechteroog. Die knobbel is het gevolg van een kleine tumor. Krijn was tot en met 31 oktober 2021 te zien in het museum van Oudheden. De fossiele wenkbrauwboog is zo’n 70.000 tot 50.000 jaar oud

Het werd ruim 20 jaar geleden gevonden in Zeeland. Onderzoek laat zien dat hij voornamelijk vlees at. Krijn leefde zo’n ruim 50.000 jaar geleden in het gebied wat nu de Noordzee is (laat kaart van Nederland zien). Het water stond toen zo’n ruim 50 meter lager dan nu. Mammoeten, wolharige neushoorns, rendieren, paarden en Neanderthalers trokken door een koude, maar voedselrijke steppe 

De les van vandaag

- Tijd van jagers en verzamelaars

- Eetdagboeken

Na vandaag:

- Kan ik vertellen wat het verschil is tussen de wereld van nu en de wereld van vroeger en waar het eten nu en vroeger vandaan komt.

- Kan ik luisteren naar mijn klasgenoot tijdens het samenwerken.

- Ben ik nieuwsgierig naar het leven van vroeger en hoe mensen aan eten kwamen.

Wat weten jullie van jagers
en verzamelaars?

De neanderthaler en homo erectus zijn mensen die in de tijd van de jagers en boeren leefden. Zij voorzagen in hun onderhoud door een combinatie van jagen en verzamelen. Door te jagen en verzamelen konden de mensen in milde en strenge klimaten overleven. Vermoedelijk leefden ze van noten, zaden en planten (verzamelen), aangevuld met aas en wellicht kleine zoogdieren (jagen). 

De prehistorische jagers-verzamelaars leefden in groepen van tien tot vijftig mensen. Voor ceremoniële gebeurtenissen kwamen grotere groepen bijeen. Voedsel werd daarnaast niet als eigendom gezien, maar was van iedereen. Voorraden legde ze niet aan, omdat ze daardoor minder konden bewegen. De jagers werden vermoedelijk niet ouder dan 50 jaar. De eerste landbouwers waren in het Midden-Oosten. Ongeveer 10.000 jaar geleden. De jagers-verzamelaars ontdekten dat graansoorten te eten waren en gingen ze oogsten. Ze kregen hierdoor ook meer bezittingen, omdat ze nu op één plek konden blijven en niet alles hoefden mee te slepen. Rond 5300 v.h. Christus verschenen de eerste boeren in Zuid-Limburg 

Hoe maakte ze vroeger hun eten klaar?

De leerlingen overleggen eerst twee minuten met hun buurman of -vrouw en geven dan gezamenlijk antwoord.

Eetdagboeken

Bespreek in drie- of viertallen wat je hebt gegeten. Zitten er overeenkomsten in? Hebben jullie dezelfde smaak? Waarom wel of waarom niet?

Daarna bespreken of het in de schijf van vijf past en daarna pas een klassikale terugkoppeling

Hoe werkte de schijf van vijf?

Leerkracht deelt aan ieder een uitgeprinte Schijf van vijf uit en de leerlingen gaan kijken of zij wat in die schijven kunnen verdelen. Hierbij gebruiken de leerlingen de laptop met de volgende website: https://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf/wat-staat-er-in-de-vakken-van-de-schijf-van-vijf.aspx

Daarna een klassikale terugkoppeling. 

Ingrediënten/producten

Waar komen ze vandaan?

Waarom komen ze daar vandaan?

Mogen alle mensen dit eten (cultuur)?

Kunnen alle mensen dit betalen (economisch)?

Zouden mensen dit vroeger ook hebben gegeten?

Is het seizoensgebonden?

_{wat vond je van deze les?}

Draai aan het rad en bespreek de vraag!