4.3 Van Burgeroorlog tot vijfjarenplannen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

4.4 Van Burgeroorlog tot Vijfjarenplannen

Leerdoelen

Je kan uitleggen hoe de Russische burgeroorlog verliep en wie er won.

Je kan uitleggen wat het oorlogscommunisme inhield.

Je kan uitleggen wat de Nieuwe Economische Politiek (NEP) inhield.

Je kan uitleggen wat de collectivisatie inhield en wat Vijfjarenplannen waren.

Deelvraag: Hoe bouwden de communisten een nieuwe maatschappij?

 

Visie Marxisme:

De communistische revolutie wordt door de arbeidersklasse geleid.

Visie Leninisme:

De communistische revolutie wordt door de partij geleid.

Visie Stalinisme:

Communisme met één man als leider (Stalin zelf).

In maart 1919 werd Stalin als één van de vijf leden van het bestuur van de Communistische Partij gekozen. In april 1922 werd hij secretaris-generaal van de partij.

Als secretaris-generaal had hij de bevoegdheid mensen binnen de Partij posities te geven of te ontnemen...

Rood tegen Wit

Deelname aan de Eerste Wereldoorlog wordt stopgezet door Lenin: Vrede van Brest-Litovsk.

De Witten (Mensjewieken):

- Officieren trouw aan de tsaar

- Zonen van adel / bourgeoisie

- Boerengroeperingen
- Nationalisten, gesteund door Westen

  

Rood tegen Wit

De Roden (Bolsjewieken)

• Arbeiders
• Arme boeren

(o.l.v. Vladimir Lenin, Leon Trotski)

Grootschalige plunderingen Bojaren en rijken door aanhangers van Lenin

Het Rode Leger 

1918: 430.000 man

1920: 5.300.000 man

1922: Bolsjewisten winnen de burgeroorlog

Oorlogscommunisme

• Boeren: gratis graan en vlees leveren
• Fabrieken: staatseigendom worden
• Arbeiders: inzetbare 'arbeidslegers' worden

Mislukt!

• Verzet van boeren en andere groepen
  

Gevolg:                      Tienduizenden boeren vermoord / naar strafkampen / gestraft door Trotski

                                     Het instorten van de (voedsel)productie, uitbreken van hongersnoden

Nieuwe Economische Politiek

Poging van de communistische regering #2:

• Boeren: zelf grond bezitten 
• Boeren: producten vrij verkopen
• Winkels, werkplaatsen en kleine fabrieken weer privébezit.
• Mijnbouw en industrie blijven wel in handen van de staat.

Veel harde bolsjewieken (Trotski) vinden de NEP van Lenin  teveel lijken op het kapitalisme, en geven de voorkeur aan het oorlogscommunisme.

Josef Stalin steunt Lenin en heeft meer macht dan Trotski.  Dus Trotski wordt verbannen in 1929.

• Lenin sterft in 1924 zonder een duidelijke opvolger aan te kunnen stellen.

Meningsverschillen

• Trotski heel populair in het leger, Stalin populair binnen de partij
• Trotski tegen de NEP, Stalin voor de NEP
• Trotski voor een wereldrevolutie, Stalin tevreden met alleen SU

Waarom collectivisatie?

• Voedsel veel efficiënter produceren op grote boerderijen.
  
  
• Kleine boeren zonder eigen land zouden moeten kunnen profiteren hiervan > gelijkelijk deel uitmaken van het geheel.
• Welvarende boeren de dupe > bedrijf opgeven.

Collectivisatie

• Afschaffing van de NEP >de landbouw moest veranderen om alle monden te voeden > mechanisatie.
• Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf, een kolchoz.

• De boerengezinnen werkten en woonden daar met elkaar. 
• De grond, het vee, de gereedschappen, de oogst: alles was van iedereen. 
• Later kwamen er ook sovchozen (staatsboerderijen).

• letterlijk vertaald: collectieve huishouding
• collectieve boerderij
• boerderijen waren eigendom van groepen samenwerkende boeren en van de staat
• boeren mochten een stukje privé-land houden, een paar dieren en hun eigen huis bezitten

• letterlijk vertaald: sovjet huishouding
• collectieve staatsboerderij
• staatslandbouwbedrijf (soort: 'boerderijfabriek')
• alles is eigendom van de staat
• boeren zijn arbeiders die werken voor een vast loon

Kolchozen

Sovchozen

De Holodomor was een hongersnood op het grondgebied van de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek in de jaren 1932-1933. Het aantal doden lag tussen de 2,5 en de 7,5 miljoen.

De Oekraïense boeren verborgen hun graan en slachtten hun vee liever dan dat ze het leverden aan de staatsboerderijen. De verplichte graanleveranties werden als straf verhoogd, hoewel de oogst in 1932 mislukte. Miljoenen boeren, door de communisten aangeduid als koelakken, werden gedeporteerd naar Siberië.

De Holodomor wordt in sommige landen gezien als een genocide.

Collectivisatie in de industrie

• Planeconomie / Vijfjarenplannen: voor de industrie wordt bepaald wat er geproduceerd moet worden.
  
  
• Economisch gezien rampzalig,
  altijd tekorten.
  
  
• Doel: snelle industrialisatie Sovjet-Unie.

Collectivisatie

• Boeren en arbeiders die zich tegen de collectivisatie verzette ('koelakken') werden vermoord of gedeporteerd naar Siberië.
  

Collectivisatie (samengevat)

• De collectivisatie moest zorgen voor een hogere opbrengst, maar dat viel vaak tegen en er ontstonden hongersnoden. Overigens meestal door eigen schuld: boeren slachtten hun vee uit protest tegen de collectivisatie. 
  

• Boeren die zich op deze manier verzetten tegen de collectivisatie, werden gezien als vijanden van het communisme. Miljoenen boeren zijn om die reden vermoord.
  

Leerdoelen

Je kan uitleggen hoe de Russische burgeroorlog verliep en wie er won.

Je kan uitleggen wat het oorlogscommunisme inhield.

Je kan uitleggen wat de Nieuwe Economische Politiek (NEP) inhield.

Je kan uitleggen wat de collectivisatie inhield en wat Vijfjarenplannen waren.

Deelvraag: Hoe bouwden de communisten een nieuwe maatschappij?

 

tijdbalk

Teken een tijdbalk van 1914 tot 1940

Zet daar de volgende gebeurtenissen in:

Begin WOI, Vijfjarenplan, Stalin aan de macht, Oktober revolutie, Lenin dood, Vrede Brest-Litovsk, burgeroorlog, Grote Terreur, nieuwe economische politiek (NEP), Februari revolutie en collectivisatie