voortplanten bij planten!

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 1

Voortplanting bij planten

Over deze lessonup

Eerst wordt de uitleg van de bouw van de bloem herhaald.

Lees dit rustig door.

Ook staan er filmpjes in over de bouw van de plant. Vooral bij het leren voor de repetitie is het handig om deze te bekijken.

Daarna komen er oefeningen. Bij sommige vragen zie je een rondje met een ? erin. Hierin staat uitleg over de vraag. Handig als je het niet zeker weet!

Daarna wordt er nog meer herhaald.... als je denkt dat je het weet kan je dit overslaan.  Wil je graag de tekst HOREN, druk dan op het luidsprekertje

Als laatste... nog meer oefening

Leerdoelen

Aan het eind van deze lessonup weet jij:

• Hoe planten zich voortplanten
• Uit welke onderdelen de bloem bestaat
  
• Wat de functie is van deze onderdelen (waar zijn ze nu eigenlijk voor??)
• Wat bestuiving is.
  
• Wat een windbloem is.
• Wat een insektenbloem is.
• Wat het verschil is tussen een windbloem en een insektenbloem.
  

Bloem

De plant heeft bloemen om voort te planten.

Uit de bloem kunnen zaden ontstaan.

Daarom is het belangrijk te weten 

hoe een bloem in elkaar zit en 

wat de functies zijn van de onderdelen!

Welke onderdelen?

Waarvoor?

Onderdelen van de bloem

Bloembodem: hierop zitten de andere delen van de bloem vast.

Kelkbladeren: beschermen de bloem als ze nog in de knop zitten 

Nectarkliertjes: zitten onderin de bloem en maken zoete vloeistof  om insekten te lokken

Kroonbladeren: gekleurde bloemblaadjes. Lokken insekten

Stamper: vrouwelijk voortplantingsorgaan

Meeldraden: mannelijk voortplantingsorgaan

Stamper (vrouwlijk)

Stempel : komen de stuifmeelkorrels op

Stijl:  groeit de stuifmeelbuis door

Vruchtbeginsel: 

- hierin zit het zaadbeginsel

- uit het vruchtbeginsel groeit de vrucht

Zaadbeginsel:

- hierin zit de eicel

- uit het zaadbeginsel groeit het zaad

Meeldraad (mannelijk)

Helmknop Hierin worden stuifmeelkorrels 

gemaakt

Helmdraad zorgt ervoor dat de helmknop 

een beetje uitsteekt: nu kunnen insekten

er makkelijker tegenaan lopen

Kelkblad

Helmdraad met stuifmeel

Stijl met kiembuis

Hierdoor groeit de stuifmeelkorrel naar de eicel, zodat de eicel bevrucht kan worden

Vruchtbeginsel

Stengel

Kroonblad.  Heeft een mooie kleur om insekten te lokken

Stempel (bovenste deel van de stamper, hier komen de stuifmeelkorrels op bij de bestuiving)

kelkblad

stamper

meeldraad

kroonblad

Bloem

• Een stuifmeelkorrel landt op de stempel van de stamper.
  We noemen dat bestuiving
  
• Vervolgens groeit er een stuifmeelbuisje door de stijl, waardoor de kern van de stuifmeelkorrel naar beneden gaat.
  
•  De kern van de stuifmeel-korrel komt bij een eicel in een van de zaadbeginsels in het vruchtbeginsel en versmelt met de kern van de eicel. 
  De bevruchting
  
  
• en klik  hier voor extra uitleg op bioplek

Hoe heet nummer 5

Heb je deze vraag fout? oefen dan eerst nog de onderdelen van de bloem voor je verder gaat!!

1. Stamper
2. Stempel
3. Baarmoeder
4. Vruchtbeginsel

Hoe heet nummer 2?

Heb je deze vraag fout? oefen dan eerst nog de onderdelen van de bloem voor je verder gaat!!

1. Stamper
2. Stempel
3. Stijl
4. Vruchtbeginsel

Hoe heet deel 1?

Heb je deze vraag fout? oefen dan eerst nog de onderdelen van de bloem voor je verder gaat!!

1. stempel
2. stamper
3. vruchtbeginsel
4. stijl

Een lila bloem
met groene
bladeren
Je ziet

1. 6 meeldraden 1 stamper
2. 6 stampers 1 meeldraad
3. 6 meeldraden 1 stamper gekleurde kelkbladeren
4. 6 meeldraden 1 stamper groene kroonbladeren

Hoe noemen we de geel gekleurde delen?

1. kroonbladeren
2. stamper
3. kelkbladeren
4. meeldraden

Bestuiving

Bestuiving is als er stuifmeelkorrels op de stempel van een bloem van dezelfde soort komen.

(moet dezelfde soort zijn: als het niet dezelfde

soort is kan er geen bevruchting plaatsvinden)

Bestuiving

Bevruchting

Na bestuiving kan bevruchting plaatsvinden.

De stuifmeelkorrel groeit naar beneden 

met een stuifmeelbuis.

Hij groeit naar het zaadbeginsel

Daar zit een eicel

Als de eicel en de stuifmeelkorrel samensmelten (worden samen 1 nieuwe cel) dan noem je dat bevruchting

Vrucht en zaad

Na bevruchting groeit het vruchtbeginsel uit tot een vrucht

Het zaadbeginsel groeit uit tot een zaad.

LET OP: Voor ieder zaad heb je dus een apart zaadbeginsel en een apart stuifmeelkorrel => dus een aparte bevruchting nodig!

• Van bloem ...
  

• ...tot vrucht en zaad
  

De bloem bloeit en is op z'n mooist. Insekten worden gelokt door de geur en de kleur. Als ze de bloem bezoeken om nectar te zoeken brengen ze stuifmeelkorrels over van de meeldraden naar de stempel van de stamper

1

De bestuiving en bevruchting zijn achter de rug en de eicellen zijn bevrucht. 

De kroonbladeren en meeldraden hebben geen functie meer. 

Ze verwelken en vallen af

2

De zaadbeginselen ontwikkelen zich tot zaden (de pitten) waaruit een nieuwe plant kan groeien. Het vruchtbeginsel groeit en vormt vruchtvlees dat gegeten wordt door dieren. Als de dieren de zaden opeten worden die later weer uitgepoept. 

3

Wat is de juiste volgorde?

Eerst moet de stuimeelkorrel op de stempel komen.

Daarna groeit deze naar beneden.

Als hij bij het zaadbeginsel is aangekomen kan hij de eicel bevruchten

1. groei stuifmeelbuis, bestuiving, bevruchting, zaadvorming
2. zaadvorming, groei stuifmeelbuis, bestuiving, bevruchting
3. zaadvorming, groei stuifmeelbuis, bevruchting, bestuiving
4. bestuiving, groei stuifmeelbuis, bevruchting, zaadvorming

1. Een doperwt is een voorbeeld van een zaad
2. Een sperzieboon is een voorbeeld van een vrucht

1. 1 = waar 2 = waar
2. 1 = waar 2 = niet waar
3. 1 = niet waar 2 = waar
4. 1 = niet waar 2 = niet waar

Je ziet hier een doorgesneden appel. Hoeveel bevruchtingen moeten hier minimaal hebben plaatsgevonden

Je ziet twee zaden. Voor ieder zaad moet er 1 bevruchting plaatsvinden. Dus minimaal 2 bevruchtingen.

Het kunnen er meer zijn, maar dat weet je niet zeker: die zaden kunnen we op het plaatje niet zien

1. 1
2. 2
3. 3
4. Dat kan je niet weten

windbloem/insektenbloem

Insektenbloem

Voorbeelden

(alles wat er duidelijk uit ziet als een bloem)

Roos

Madeliefje

Tulp

viooltje 

enzovoorts

windbloem

Voorbeelden:

(ziet er niet echt uit als een bloem, vaak groen)

Gras

wilg

weegbree

windbloem

insectbloem

geen kroonbladeren

meeldraden hangen uit de bloem

Je ziet een mooie kleur, dus zeker weten een insektenbloem

!

Windbloem

Is dit een insektenbloem of een windbloem? Denk even goed na. 

Druk daarna op het oogje

hint

Zie je een mooie kleur? Om insekten te lokken?

hint 2

Zie je meeldraden uit de bloem hangen, zodat de wind er makkelijk bij kan?

Er is geen kleur, geen kroonbladeren, dus is het een windbloem

Je ziet meeldraden eruit hangen, dus is het een windbloem

Conclusie: het is een windbloem

Is de paardenbloem een insektenbloem of een windbloem?
(Heb je het antwoord fout, klik op het oogje)

Je ziet op het plaatje een uitgebloeide paardenbloem.

Hierbij worden de zaden door de wind verspreid.

Maar bij een windbloem worden de STUIFMEELKORRELS door de wind verspreid.

Kijk je naar de bloem, dan zie je dat deze een gele kleur heeft.... Kleur is een eigenschap van een insektenbloem, dus is de paardenbloem een insektenbloem

1. Het is een windbloem
2. het is een insektenbloem

Insektenbloem

Zie je duidelijk een bloem? Dan is het een insektenbloem.

Je herkent het aan:

Kleur => Heeft kroonbladeren, die een kleur hebben om insekten te lokken.

Geur => Ze hebben een geur om insekten te lokken.

Nectar => De bloem maakt nectar om insekten te lokken.

Stuifmeelkorrels => Kleine, kleverige stuifmeelkorrels

                                    => Niet zo heel veel.

Meeldraden  => zijn klein en hangen niet uit de bloem

Stamper         => klein en hangt niet uit de bloem

Windbloem

• Kleine, groene kelkbladeren
• licht, glad stuifmeel
• veel stuifmeel in verhouding tot insectenbloem
• stamper en meeldraad buiten de bloem
• grote stamper  
• geen geur

Ziet er niet uit als een bloem!!!

windbloem

Insektenbloem

Insectenbloem

Windbloem

geen kroonbladeren

nectarkliertjes

meeldraden in de bloem

maken veel stuifmeel

geur

felgekleurde kroonbladeren

stuifmeel kleverig

Bloemetjes en bijtjes

Wat geldt voor windbloemen?

1. 1. kleverig stuifmeel 2. onopvallende bloemen 3. produceren nectar
2. 1. veel, heel fijn stuifmeel 2. onopvallende bloemen 3. produceren geen nectar
3. 1. veel, heel fijn stuifmeel 2. opvallende bloemen 3. produceren nectar
4. 1. kleverigstuifmeel 2. opvallende bloemen 3. produceren geen nectar

Heeft geen kroonbladeren.

1. Windbloem
2. Insectenbloem

De bloem maakt nectar

1. Windbloem
2. Insectenbloem

Is een felgekleurde bloemkroon een kenmerk van een insectenbloem of een windbloem?

1. insectenbloem
2. windbloem

De meeldraden zijn groot en veervormig

1. Windbloem
2. Insectenbloem

Een tulp is een windbloem.

1. Waar
2. Nietwaar

De bloem maakt weinig stuifmeel

1. Windbloem
2. Insectenbloem

Bekijk de afbeelding

BOVEN: insectenbloem

ONDER: windbloem

1. waar
2. nietwaar

wat heeft een windbloem niet?

1. kelkbladeren
2. grote stamper
3. stuifmeel korrel die ruw is
4. veel stuifmeel

Is een paardenbloem een insektenbloem of een windebloem

1. Insektenbloem
2. windbloem

Een paardenbloem is een insektenbloem!!

De zaden worden verspreid door de wind

een mooie kleur, dus is het een insektenbloem

Let op:

Je noemt een bloem een insektenbloem als de stuifmeelkorrels worden verspreid door insekten

Leerdoelen behaald?!