8.3 straling gebruiken

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

§ 8.3 Straling gebruiken

www.npostart.nl

Soorten radioactieve straling

α

- straling (alpha)

en 

- straling (beta)

β

en

- straling (gamma)

γ

nova-natuurkunde.secure.malmberg.nl

Ioniserende straling

In de vorige lessen hebben we geleerd dat ioniserende straling moleculen kapot kan maken. 

8.3 Straling gebruiken

Straling gebruiken

Straling kun je ook in je voordeel gebruiken. Bijvoorbeeld in het ziekenhuis om bepaalde ziekten te behandelen of bepaalde processen in het lichaam zichtbaar te maken.

Toepassing Medische wereld

Onderzoek               Behandeling

Röntgenfotografie                    Uitwendig bestralen

CT                                            Inwendig bestralen

PET-scan                                 

Medisch onderzoek

1. een tracer wordt in je lichaam gespoten

2. de tracer verspreidt zich door je lichaam en komt aan bij het orgaan dat onderzocht moet worden

3. de gammastraling die de tracer uitzendt komt je lichaam uit en kan met een camera geregistreerd worden

Uitwendig bestralen

• Radioactive bron beweegt om lichaam => gezond weefsel om kankergezwel wordt zoveel mogelijk gespaard. 
• 
  
• Ivm vanuit buitenaf => lichaam zelf is niet radioactief.

Gevaren van straling

Hoge dosis:                          Onmiddellijk overlijden

Iets minder hoge dosis:  Na enkele dagen of weken word je                                                                ernstig ziek 

Lage dosis:                            Verhoogde kans op kanker en kans op                                                        kinderen met aangeboren afwijkingen

Voorzorgsmaatregelen

Tijd :                    zo kort mogelijk

Afstand:            zo ver mogelijk tot de stralingsbron.

Afscherming: een schild van lood geeft goede bescherming.

De activiteit van een radioactieve bron hangt af van:

• de hoeveelheid radioactieve stof;

• de halfwaardetijd.

 inwendige besmetting straling

• Inademen van radioactieve stoffen
• Drinken van radioactief besmet water
• Eten van radioactief besmet voedsel

Bij inwendige bestraling zijn alle drie de soorten straling heel gevaarlijk.

Samen inoefenen/huiswerk

We maken samen opdracht 

Zelfstandig werken: opdracht 1t/m 6

Dit is ook het huiswerk

Klaar kijk na met een nakijkboekje

Pak je leesboek of ga rustig iets voor jezelf doen

Welke medische techniek gebruik geen straling?

1. Röntgenfoto's
2. CT-scan
3. Echografie
4. Radiotherapie

Welke natuurkundige ontdekte
de radioactiviteit?

1. Marie Kondo
2. Marie Curie
3. Jim Carrey
4. Mariah Carey

In het ziekenhuis gebruiken artsen ioniserende straling om kanker te bestrijden.

Hoe zorgen ze dat die straling op de goede plek komt?

1. Bestraling gebeurt altijd van binnenuit door radioactieve stoffen in het lichaam te plaatsen
2. Bestraling gebeurt altijd van buitenaf met alfastraling.
3. Bestraling gebeurt altijd van buitenaf met gammastraling.
4. Bestraling gebeurt soms van binnenuit en soms van buitenaf.

nova-natuurkunde.secure.malmberg.nl

Van welk soort straling wordt bij medisch onderzoek vaak gebruik gemaakt?

1. alfastraling
2. bètastraling
3. gammastraling
4. zonnestralen

In het ziekenhuis zijn twee patiënten behandeld. Patiënt A is bestraald. Bij patiënt B zijn radioactieve stoffen in het lichaam gebracht.

Bij welke patiënt mogen bezoekers niet te dicht in de buurt komen om te voorkomen dat ze onnodig straling ontvangen?

1. Alleen bij patiënt A mag het bezoek niet te dicht in de buurt komen
2. Alleen bij patiënt B mag het bezoek niet te dicht in de buurt komen.
3. Bij beide patiënten mag het bezoek niet te dicht in de buurt komen.
4. Van geen van beide patiënten ontvangt het bezoek onnodig straling.

Mensen die in het ziekenhuis op de röntgenafdeling werken, moeten zich beschermen tegen straling.

Welk materiaal houdt röntgenstraling het beste tegen?

1. aluminium
2. beton
3. glas
4. lood

Wat voor straling gebruiken bijen om meeldraden beter te zien?

1. IR
2. UV
3. Gamma
4. Röntgen

De term 'dracht', dat betekent hoe veel afstand straling aflegt in een stof, gebruiken we voor de volgende soorten straling:

1. (α, β, γ)
2. (α, β)
3. (β, γ)
4. (α, γ)

Een nadeel van de CT-scanner is de hoge dosis. Waarom is die hoger dan bij een gewone Rontgenfoto?

1. Er worden heel veel Rontgenfoto's gemaakt
2. Er wordt andere gevaarlijkere straling gebruikt

Verschillende soorten straling

Welk soort straling zal de meeste stralingsenergie hebben?

1. alpha
2. beta
3. gamma
4. allemaal hebben ze evenveel stralingsenergie

UV-straling

5

5. UV-straling

6. Bruin worden

7. Huidbeschadiging

8. Snel verbranden

UV-straling

Bruin worden

6

Huidbeschadiging

7

Snel verbranden

8

Stralingsbron

Plaats die straling uitzendt.

Magnetron

1

microgolfstraling

2

Voedsel

3

Je kan nu:

- beschrijven hoe straling in het onderzoek en voor de behandeling van tumoren wordt gebruikt

- uitleggen waar het bereik van straling van afhangt

- uitleggen op welke manieren enkele medische apparaten straling gebruiken

nova-natuurkunde.secure.malmberg.nl

Een onstabiele stof heeft een halveringstijd van 3 uur.
Je hebt aan het begin 20 onstabiele kernen van die stof. Hoeveel kernen kunnen er na 6 uur nog onstabiel zijn?

1. 20
2. 10
3. 5
4. 1

Wat is de halveringstijd van Koper-64
(BINAS)

1. 12,7 uur
2. 12,7 jaar
3. 24 dagen
4. 24 sec

Wat is een tracer?

1. Een morfinemedicatie
2. Een slaapmedicatie
3. Een radioactieve merkstof
4. Een spoorzoeker

Mensen die in het ziekenhuis op de röntgenafdeling werken, moeten zich beschermen tegen straling.

Welk beschermend materiaal wordt in de kleding gebruikt?

1. aluminium
2. beton
3. katoen
4. lood