5.3 Nederlands-Indië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Nederlands-Indië

paragraaf 5.3

Wat deden Europese landen tijdens modern imperialisme?

1. Veel grond in Europa veroveren
2. Veel kolonies stichten in Zuid-Amerika
3. Veel gebieden besturen in Afrika en Azië
4. Veel handelen met kolonies

Welke uitspraak over modern imperialisme is NIET waar? Modern imperialisme..

1. ..draaide uit op meer Europese samenwerking.
2. ..was het streven van Europese (groot)machten naar een wereldrijk.
3. ..leidde tot het stichten van koloniën in vooral Afrika en Azië.
4. ..zorgde voor spanningen in Europa.

Leerdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe Nederlands-Indië ontstond.
2. Je kunt beschrijven hoe Nederland de mensen in Nederlands-Indië bestuurde.
3. Je kunt uitleggen hoe de economie en de samenleving in Nederlands-Indië in elkaar zaten.
4. Je kunt uitleggen wat de Nederlandse ethische politiek inhield.

Nederlands-Indië

• De VOC dreef eeuwen handel met Indonesië. 
• In 1799 ging de VOC failliet en nam de Nederlandse overheid de   bezittingen van de VOC over. 
• Hiermee wordt Nederlands-Indië gesticht. 
• De inheemse bevolking werd met geweld onderworpen. 

Nederlands-Indië: bestuur

• Om Nederlands-Indië te besturen werd een gouverneur-   generaal aangesteld. 
• Er was een indirect bestuur: een manier om een kolonie te   besturen via plaatselijke vorsten en adel. 
• Ook werd er gebruik gemaakt van een verdeel-en-heerspolitiek:    groepen tegen elkaar opzet om te voorkomen dat ze zullen   samenwerken, met het doel zelf gemakkelijker te kunnen besturen

Nederlands-Indië: economie

Het belangrijkst voor Nederland was dat de kolonie winstgevend was.

Dit zorgde voor exploitatie: uitbuiten van de lokale bevolking en landbouw.

Voorbeeld: het cultuurstelsel. 

Indonesische boeren werden verplicht 20% van hun grond voor Nederland te gebruiken.

Nederlands-Indië

paragraaf 5.3

Leg uit wat modern imperialisme is

Wat was het cultuurstelsel?

1. Inlandse boeren moesten 20% van opbrengst afstaan
2. Inlandse boeren moesten Nederlandse gewassen verbouwen
3. Wetten die de Nederlandse cultuur moest verspreiden
4. Indonesiërs zouden worden vervangen door Nederlanders

Wat was een gouverneur-generaal?

1. De hoogste generaal van het koloniale legel
2. De hoogste Nederlandse bestuurder in Indië
3. De hoogste kapitein van de VOC
4. De Nederlandse minister van kolonialisme

Leerdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe Nederlands-Indië ontstond.
2. Je kunt beschrijven hoe Nederland de mensen in Nederlands-Indië bestuurde.
3. Je kunt uitleggen hoe de economie en de samenleving in Nederlands-Indië in elkaar zaten.
4. Je kunt uitleggen wat de Nederlandse ethische politiek inhield.

Nederlands-Indië: economie

Het cultuurstelsel was een grote mislukking. 

• De inheemse bevolking leed honger
• De Nederlandse ondernemers konden minder geld verdienen

Gevolg: vrije arbeid: Javaanse boeren gingen in loondienst werken voor een Nederlander.

(=liberalisme!)

Ethische Politiek

De Nederlandse overheid kreeg veel kritiek op de behandeling van de mensen in Nederlands-Indië.

• Veel mensen leefden in enorme armoede
• Er was amper onderwijs
• De machthebbers misdroegen zich

Voorbeeld: Max Havelaar

Ethische Politiek

Hierom werd de Ethische Politiek ingevoerd. 

• Aanleg infrastructuur
• Verbeteringen in de gezondheidszorg
• Beschavingsoffensief (=verbeteren onderwijs)
• Meer politieke inspraak

Echter kwam er weinig terecht.