Hoofdstuk 2 Wat voor consument ben jij

• Economie
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 2 Wat voor consument ben jij?

Economie

Klas 4

§ 2.1 Samen sta je sterker

Leerdoelen

• wat consumentenorganisaties voor jou als consument doen
  
• waar je als consument op kunt letten voor je iets koopt
  
• hoe je prijzen omrekent naar een standaardhoeveelheid
  
• hoe je sterker staat als consument en wat een keurmerk is
  
• hoe je een prijsverschil in procenten uitrekent 

Consumentenorganisaties

Consumentenorganisaties komen op voor de belangen van de consument.

Ze geven onpartijdige productinformatie.

Ze geven informatie over je rechten en plichten als consument.

Ze voeren acties bij fabrikanten of de overheid.

Vergelijkend warenonderzoek

Vergelijken van gelijksoortige producten van verschillende merken.

Er wordt gelet op bijvoorbeeld:

• verschillen in prijs en kwaliteit
• de gezondheid van voeding (zout of vet)
• energieverbruik bij elektrische apparaten

Prijs per standaardhoeveelheid uitrekenen

Als je de prijzen goed wilt vergelijken, moet je omrekenen naar een zelfde hoeveelheid. Dat kan met een verhoudingstabel.

Per 100 is de prijs van Heinz: € 1,40 ÷ 220 × 100 = € 0,64

• Bereken de prijs per 100 gram van het huismerk.
  

Sta je sterk als consument?

Consumer power:

• met een grote groep consumenten sta je sterker
• meer invloed op fabrikanten en winkeliers

Keurmerk

• Product voldoet aan bepaalde eisen.
• Keurmerken voor o.a. milieu, elektronica, webwinkels etc.

Prijsverschil in procenten uitrekenen

Hoeveel procent is het ene product duurder of goedkoper dan het andere product?

Let op het woordje ‘dan’. Daaraan zie je waarmee je de prijs vergelijkt.

Reken uit: hoeveel procent is Bol.com goedkoper dan Wehkamp?

• Het goede antwoord is 5,3%
  

Maken

Paragraaf 2.1

§ 2.2 Waar heb je recht op?

Leerdoelen

• wat het consumentenrecht regelt
  
• welke wetten je beschermen tegen onveilige producten
  
• welke wetten je een bedenktijd geven bij bepaalde aankopen 
• waar je als consument je recht kunt halen  

Consumentenrecht

Het consumentenrecht bestaat uit

wetten en regels die de consument beschermen bij aankopen.

Je hebt altijd recht op een deugdelijk product.

Houd daarbij rekening met

• soort product
• prijs
• wat belooft fabrikant / winkelier?

Onveilige producten

Producten kunnen gevaarlijk zijn voor je gezondheid.

Consumenten worden daartegen beschermd door:

• de Warenwet: verbiedt verkoop onveilige producten

• de Wet productaansprakelijkheid: fabrikant aansprakelijk voor gevolgschade

Bedenktijd

Hoofdregel: gekocht is gekocht!

In de volgende gevallen minimaal 14 dagen bedenktijd volgens:

• de Wet koop op afstand: voor aankopen via internet, telefoon, bestelbon.
• de Colportagewet: voor aankopen aan de deur, verkoopdemonstraties. Alleen voor aankopen van meer dan € 50.

Waar haal je je recht?

Instanties die toezien op naleving consumentenrecht:

• NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit)
  

• ACM (Autoriteit Consument en Markt)
  

www.consuwijzer.nl

• de Geschillencommissie
  

 doet bindende uitspraak

Maken

Paragraaf 2.2

§ 2.3 Hoe wil je wonen?

Leerdoelen

• wat de woningmarkt is
  
• wanneer je recht hebt op huurtoeslag
  
• welke kosten je hebt als je een huis koopt
  
• wat een hypothecaire lening is
  
• welke gemeentelijke heffingen je betaalt   

Woningmarkt (1)

Markt voor koopwoningen

• Aanbod van alle woningen die te koop staan.
  
• Vraag naar woningen door alle mensen die een huis willen kopen.

Woningmarkt (2)

Markt voor huurwoningen

• Aanbod van huurwoningen
  
• Vraag naar woningen door alle mensen die een huis willen huren

Sociale huurwoningen (huur tot ± € 740)

• verhuurd door woningcorporaties:
  
• zij bouwen, verhuren en onderhouden betaalbare woningen.
  

Huurwoningen in de vrije sector

• verhuurd door commerciële verhuurders.
  

Huurtoeslag

Huurtoeslag = bijdrage van de overheid om de huur te kunnen betalen:

• bij laag inkomen en vermogen (spaargeld)
• aanvragen bij de Belastingdienst

Kosten bij aankoop woning

Behalve de prijs betaal je

bij bestaande woning:

kosten koper (k.k.)

• 2% overdrachtsbelasting over aankoopprijs
• notariskosten

bij nieuwbouwhuis:

• btw en notariskosten
  

Hypothecaire lening (hypotheek) 

Hypothecaire lening = lening voor aankoop woning

• lange looptijd (30 jaar)
• woning is onderpand voor de bank
• deel betaalde hypotheekrente terugvragen via Belastingdienst

Gemeentelijke belastingen 

Woningeigenaar betaalt:

• onroerendezaakbelasting (ozb)
  

= percentage van de WOZ-waarde

Alle huishoudens betalen:

• rioolheffing
• afvalstoffenheffing

Maken

Paragraaf 2.3

§ 2.4 Wat doe jij voor het milieu?

Leerdoelen

• welke invloed jij als consument hebt op het milieu
  
• hoe je de energiekosten voor een gezin berekent
  
• met welke maatregelen je het milieu kunt sparen
  
• wat maatschappelijke kosten zijn 

Milieuschade

Milieuschade = alle negatieve gevolgen van ons gedrag voor het milieu.

Bijvoorbeeld:

• vervuiling van lucht, water, bodem
• verbruik van grondstoffen
• verbruik van fossiele brandstoffen
• ontstaan van afval

De energierekening

De energierekening bestaat uit:

vaste kosten

• leveringskosten en netbeheerkosten
  

variabele kosten

• verbruikskosten (per kilowattuur / m3)
• energiebelasting
• opslag duurzame energie
• btw

Meer schone energie

Overheid stimuleert duurzame energie:

• subsidies, bijvoorbeeld bij aanschaf warmtepomp
• energiebespaarlening tegen lage rente
• btw terugvragen bij aanschaf zonnepanelen

Maatschappelijke kosten 

Maatschappelijke kosten = alle nadelen voor de samenleving van onder andere milieuschade.

Milieuschade kun je niet altijd of moeilijk in geld uitdrukken:

• geluidsoverlast
• uitlaatgassen
• verdwijnen natuurgebieden

Maken

Paragraaf 2.4