Blok 1 Les 1: Gedrag Intro

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Blok 1 Gedrag

Gedrag als wetenschap

• Wat is gedrag?
• Hoe ontstaat gedrag?

Wat voor gedrag zie je?

Deze les

• Wat is gedrag?
• Hoe ontstaat gedrag?
• Functie van gedrag

Observeer!

Opdracht: bestudeer een medeleerling gedurende ongeveer 10 minuten. 

Wat moet je doen? Schrijf op wat deze leerling doet: gedrag/handelingen dus.

Waar moet je op letten? Je observeert, dus niet: gedrag beïnvloed of lopen 'staren'.

Hoe lang? maximaal 10 minuten, kom daarna terug naar het lokaal.

Observeer!

Je hebt nu een ethogram. 

1. Controleer eerst of je ethogram ook klopt. 

 Een ethogram is een lijst met objectief en nauwkeurig beschreven gedragselementen.

2. Bedenk wat je met zo'n ethogram kunt. 

Wat bewijst dit?  Wat zegt dit over het individu? Wat zegt dit over een grotere groep?

Kun je handeling indelen?
Wat kun je hier niet mee?

Hoe ontstaat gedrag?

"The black box"

Gedrag wordt veroorzaakt door prikkels:

• intern
• extern

Dit zijn motiverende factoren, zogezegd: input.

Hoe ontstaat gedrag?

Prikkels leiden tot motivatie.

Als drempelwaarde wordt bereikt volgt een respons.

Gedragsonderzoek is ook soms: verschillende (sterkte van) prikkels aanbieden en kijken naar reactie.

Prikkels

Sommige prikkels zijn sterker dan anderen:

• sleutelprikkels
• supernormale prikkels 

Hoe ontstaat gedrag?

"The black box"

Gedrag wordt veroorzaakt door prikkels:

• intern
• extern

Dit zijn motiverende factoren, zogezegd: input.

Het vertoonde gedrag is het resultaat van:

input + black box 

Black box: 'wat er in het koppie zich afspeelt'

Hoe ontstaat gedrag?

"The black box"

Vroeger dacht men dat het gedrag van dieren bepaald werd door instinct. Zij denken niet na en er is dus geen black box. 

Mensen: input + black box = vertoont gedrag

Dieren: Input + black box = vertoont gedrag

Tegenwoordig weten we beter, we zien dat dieren anders reageren: er is een black box. 

Hoe weet je wat er in de black box gebeurt?

Bestuderen van gedrag

Biologen kijken naar prikkels (input) en gedragingen (output).

Menselijke emoties zijn 'gemakkelijk' te zien.

Kun je aan de slag met de stof?

Opgaven 1.1 opdr. 7, 8, 9, 11 en 12

Aan de slag bij biologie

Biologen kijken naar prikkels (input) en gedragingen (output).

Menselijke emoties zijn 'gemakkelijk' te zien.

Kun je aan de slag met de stof?

Opgaven 1.1 opdr. 7, 8, 9, 11 en 12

Typisch gedrag

Gedrag heeft een functie. 

Bijv. voedingsgedrag

Maar gedrag kan ook signalen bevatten: sociaal gedrag.

Bijv. baltsgedrag.

Oefenen

Maken opdrachten §1.1

Wat voor gedrag zie je?

Bijenwolf

Wat was de aanleiding voor dit onderzoek?

Hoe onthouden de bijenwolven de ingang?

Aangeboren of aangeleerd?

Gedrag kan aangeboren zijn of aangeleerd. 

Aangeboren gedrag is vaak overlevingsgedrag.