Thema: de ontwikkeling stimuleren - welbevinden (deel 1)

• Pedagogisch handelen
• Secundair onderwijs

Thema: de ontwikkeling stimuleren - welbevinden & betrokkenheid

Lesdoelen

• De leerlingen kunnen het begrip 'welbevinden' beschrijven 
• De leerlingen kunnen het begrip 'betrokkenheid' beschrijven
• De leerlingen kunnen signalen van een hoog welbevinden opsommen
• De leerlingen kunnen signalen van een laag welbevinden opsommen 
• De leerlingen kunnen signalen van een hoge betrokkenheid opsommen 
• De leerlingen kunnen signalen van een lage betrokkenheid opsommen

Aan welke woorden doen het begrip 'welbevinden' jullie denken?

Aan welke woorden doen het begrip 'betrokkenheid' jullie denken?

De ontwikkeling stimuleren

Kind die zich goed voelt (welbevinden) + kind die aandachtig met iets bezig kan zijn (betrokkenheid) = ontwikkelen optimaal!  

De ontwikkeling stimuleren

Educare = pedagogiek waar zorg, spelen en leren even belangrijk + nauw aan elkaar verbonden zijn. 

Het aanbieden van een zorgzame speelleeromgeving = ontwikkeling wordt voortdurend gestimuleerd

1. Welbevinden

• Mate waarin iemand zich lichamelijk, geestelijk, sociaal en spiritueel goed voelt. 
• Lekker in je vel zitten
• lichamelijk gezond en tevreden zijn met je leven

Hoog welbevinden

Signalen:

• Ontspannen houding + geen signalen van stress
• Expressief gelaat of stralende blik
• Openstaan voor de omgeving/contact met anderen
• Genieten/plezier hebben
• Glunderen/lachen
• Spontaan babbelen/neuriën/zingen
• Genieten van knuffelen
• Vrolijk/opgewekt zijn 
• Zich veilig voelen

Laag welbevinden

Signalen:

• Weinig reactie op de omgeving, wegkijken, zich verstoppen
• Lusteloos zijn, zich terugtrekken
• Gespannen/verkrampt voorkomen
• Een ineengezakte houding/hangende schouders
• Een verdrietige/angstige blik
• huilen, roepen of gillen
• Boos zijn/ angstig reageren

2. Betrokkenheid

• De staat waarin een kind zich intensief, geconcentreerd en lange tijd met iets bezig is. 
• Handelingen, mimiek en lichaamshouding => verraden intense mentale activiteit
• Mentale energie komt vrij => voldoening (kan alleen als de activiteit aansluit bij de interesses van het kind) 

2. Betrokkenheid

• Te gemakkelijke activiteit => verveling

• Te moeilijke activiteit => faalangst

• Een uitdagende activiteit => evenwicht tussen te gemakkelijk en te moeilijk

•  Vygotsky = zone van naaste ontwikkeling => Het aanspreken van het kind op niveau dat net buiten bereik is van wat het kind op eigen kracht kan. 

Hoge betrokkenheid

• Concentratie, tijd vergeten, bezig zijn
• Genieten van de activiteit
• Nauwkeurigheid, details
• Doorzetting, weinig afleiding
• Sterke voldoening
• Persistentie (volharding)
• Geboeid zijn
• Gefascineerd zijn 

Hoge betrokkenheid => kinderen volledig opgeslorpt. Verleggen eigen grenzen en leren bij. Zijn gemotiveerd en ervaren voldoening

Lage betrokkenheid

• Wegdromen, staren
• Een passieve houding, zomaar wat zitten/liggen
• Geen interesse tonen/ niet op onderzoek gaan
• Snel afgeleid zijn
• Niets opnemen van wat er rond hen gebeurt 

Lage betrokkenheid => vertonen weinig actie en leren niets bij, omdat de activiteit niet aansluit bij hun interesses of ze staan er niet voor open. 

www.bookwidgets.com

Hoe zouden we welbevinden en betrokkenheid in de kinderopvang kunnen meten?

Ziko => instrument om te meten of kinderen zich in de kinderopvang thuis voelen of ze geboeid bezig zijn. 

3. Welbevinden en betrokkenheid meten

• MeMoQ => (zelfevaluatie- ) instrument om de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang voor baby's en peuters te meten en te bewaken. 

• MeMoQ, Dimensie 1 => Observatieschaal om het welbevinden in de opvang te meten. De kinderbegeleider reflecteert en stemt handelingen erop af
• MeMoQ, Dimensie 1 => Observatieschaal om de betrokkenheid in de opvang te meten. De kinderbegeleider reflecteert en stemt handelingen

4. Gevolgen van een hoog welbevinden en een hoge betrokkenheid

• Zelfvertrouwen
• Ontwikkelt zelfsturing
• Weerbaar
• Hoog zelfwaardegevoel

5. Factoren die het welbevinden en de betrokkenheid beïnvloeden

-> De omgeving van het kind

• Het aanbod is rijk of ontoereikend
• De onderlinge verbondenheid tussen kinderen 
• De verbondenheid tussen kind en kinderbegeleider
• Er is voldoende of te weinig ruimte voor initiatief
• De organisatie is al dan niet doeltreffend
• De begeleidersstijl is al dan niet inlevend. 

-> De situatie of bijzondere omstandigheden waarin het kind zich bevindt

-> De individuele kenmerken kind

Ontwikkeling kind stimuleren door:

Materiaal - thema's - activiteiten 

Welke behoeften heeft een kind?

Wat is het verschil tussen behoeften en basisbehoeften?

6. Wensen en behoeften van het kind

Behoefte => iets nodig hebben of verlangen naar iets wat er op dat moment niet is

Bv. structuur, lievelingseten

Basisbehoeften => dingen die je nodig hebt, je kunt niet leven zonder. 

Bv. eten, drinken, slaap

6. Wensen en behoeften van het kind

Basisbehoeften Kind & Gezin/ komen sterk overeen met de basisbehoeften uit de piramide van Maslow

• Lichamelijke behoeften
• Behoefte aan liefde en affectie
• Behoefte aan veiligheid, duidelijkheid en continuïteit
• Behoefte aan erkenning en bevestiging
• Behoefte om zichzelf als kundig te ervaren
• Behoefte aan zingeving en aan morele waarden

Het vervullen van je basisbehoeften is de basis voor een gelukkig leven.

7. De ontwikkeling stimuleren door pedagogisch handelen 

Een hoog welbevinden en een hoge betrokkenheid zijn voorwaarden opdat kinderen zich kunnen ontwikkelen

Een goede begeleidershouding is essentieel! 

• Wees alert voor de signalen die het kind uitstuurt
• Elk kind ontwikkelt op zijn eigen tempo
• Je kunt de ontwikkeling stimuleren door samen met het kind activiteiten te doen
• Geef het kind voldoende kansen om te oefenen in een stimulerende omgeving = experimenteren
• Laat het kind zoveel mogelijk zelf doen
• Waar hij zich veilig voelt = fysieke/psychische veiligheid!
• Toon het kind dat je trots bent op hem/inspanning= dikke duim!