BS 5 en 6 Ongeslachtelijke/geslachtelijke voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen?

Cijfers PO thema 4

Korte herhaling BS3 en 4

Uitleg BS5

Eventueel BS 6 als we eraan toe komen

Herbarium? Hoe staat het ervoor???

Je moet in een afbeelding van de bloem van de plant de juiste 

namen bij de onderdelen kunnen zetten.

Zet de namen op de juiste plek in de afbeelding.

stempel

stijl

stamper

vruchtbeginsel

stengel

helmdraad

helmknop

kelkblad

kroonblad

meeldraad

Zijn de onderdelen van de bloem mannelijk of vrouwelijk?

Mannelijk

Vrouwelijk

Helmdraad

Stempel

Stijl

Stuifmeelkorrel

Meeldraad

Eicel

Stamper

Helmhokje

Vruchtbeginsel

Zaadbeginsel

Kunnen: Je moet in een afbeelding van de bloem van de plant de juiste 

namen bij de onderdelen kunnen zetten.

Zet de namen op de juiste plek in de afbeelding.

stempel

stijl

zaadbeginsel

vruchtbeginsel

Zet in de goede volgorde

-->

Stuifmeelkorrel komt vrij

Bevruchting

Kiem (plant embryo) ontstaat)

Vruchtbeginsel

Bestuiving

Zaad wordt gevormd 

DNA bereikt zaadbeginsel

Stuifmeelbuis groeit

 Wat er gebeurt in een plant vanaf de bestuiving tot en met de vorming van een kiemplantje. Zet in de goede volgorde.

1

2

3

4

5

6

Bevruchting

Stuifmeelbuis

bevruchte eicel

kiem

kiemplantje

Zaad

vruchten

zaden

In de vrucht zitten ....................

Die zijn ontstaan uit de zaadbeginsels

waarvan de  ...................    bevrucht is
door ................. 

zaden

eicel

7 zaden

vrucht

Stuifmeelkorrels

Basisstof 5: Ongeslachtelijke voortplanting

Leerdoelen

6.5.8 Je kunt uitleggen dat bij ongeslachtelijke voortplanting de nakomelingen dezelfde erfelijke eigenschappen hebben als de ouder.

6.5.9 Je kunt voorbeelden geven van ongeslachtelijke voortplanting.

Zaadplanten planten zich voort met behulp van stuifmeelkorrels en eicellen. Ze kunnen zich ook voortplanten zonder dat bevruchting plaatsvindt.

Bij planten komt zowel geslachtelijke als ongeslachtelijke voortplanting voor.

Bij ongeslachtelijke voortplanting groeit een deel van een plant uit tot een nieuwe plant.

Bij ongeslachtelijke voortplanting zijn er géén twee ouderplanten nodig.

Ongeslachtelijke voortplanting kan op verschillende manieren plaatsvinden.

Bij ongeslachtelijke voortplanting groeit een deel van een plant uit tot een nieuwe plant.

Bij ongeslachtelijke voortplanting zijn er géén twee ouderplanten nodig.

Ongeslachtelijke voortplanting kan op verschillende manieren plaatsvinden.

Plantencellen leven!

Onderdelen van een plantencel

Wat is de functie?

DNA

DNA

Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA.

DNA=informatie voor al je erfelijke eigenschappen.

Ongeslachtelijke voortplanting (gewone celdeling -> mitose)

Ongeslachtelijke voortplanting

• Bij ongeslachtelijke voortplanting groeit een deel van een organisme uit tot een nieuw organisme.
•  Ongeslachtelijke voortplanting vindt plaats door middel van mitose (gewone celdelingen). 
• Na ongeslachtelijke voortplanting hebben alle nakomelingen dus hetzelfde genotype als de ouderplant.

Knollen

Een voorbeeld van ongeslachtelijke voortplanting zijn knollen.

Uit deze knollen groeien nieuwe planten, zonder dat daar bevruchting voor nodig is.

Knollen

Knollen

Bollen

Ongeslachtelijke voortplanting door middel van bollen

Bollen

bollen zijn opgebouwd uit lagen (rokken)

voorbeelden van bollen zijn uien, maar

ook tulpen en krokussen. bollen zijn 

Korte dikke stengels.

uitlopers of wortelstokken

Uitlopers en 

wortelstokken

Wortelstokken groeien onder de grond.

Uitlopers groeien boven de grond.

Weefselkweek

Stekken

Weefselkweek

Ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten.

Als je iets leest als:

bollen

knollen

uitloper

wortelstok    ..... dan is het ongeslachtelijke voortplanting.

Andere organismen

Er zijn enkele dieren die zich ongeslachtelijk kunnen voortplanten: bijv. de kwal.

Zie afbeelding hoe de levenscyclus van een kwal is. 

levenscyclus kwal, geslachtelijk en ongeslachtelijk

bacteriën delen zich

Is er sprake van geslachtelijke of van ongeslachtelijke voortplanting?
Een deel van een organisme groeit uit tot een nieuw organisme

BvJ 6.5 op 1

R8

1. Geslachtelijke voortplanting
2. Ongeslachtelijke voortplanting

Leerdoelen

6.5.8 Je kunt uitleggen dat bij ongeslachtelijke voortplanting de nakomelingen dezelfde erfelijke eigenschappen hebben als de ouder.

6.5.9 Je kunt voorbeelden geven van ongeslachtelijke voortplanting.

Wat gaan we doen

Naar buiten? voor Herbarium

Practicum stuifmeel

Uitleg BS 6 (Als we nog tijd hebben of toch niet naar buiten gaan...)

En dan zijn we helemaal klaar voor de toets!

6.6 geslachtelijke voorplanting

Leerdoelen

6.6.10 Je kunt uitleggen dat bij geslachtelijke voortplanting elk van de ouders 50% van het DNA levert.

6.6.11 Je kunt voorbeelden geven van geslachtelijke voortplanting.

Als de kern van een stuifmeelkorrel versmelt met de kern van de eicel in het zaadbeginsel, vindt bevruchting plaats. Twee geslachtscellen versmelten tot een bevruchte eicel.

Voortplanting plant

Op zoek naar de eicel en 'zaadcellen' van de plant              geslachtelijke voortplanting!

Lichaamscellen

Tulp plant zich voort via bollen

Alle cellen in een bol ontstaan door celdeling

Moedercel van tulp heeft 24 chromosomen

Bij celdeling:

• Chromosomen worden gekopieerd en verdeeld

Nakomelingen hebben zelfde aantal chromosomen en hetzelfde DNA als ouderplant

Geslachtelijke voortplanting: Meiose

Geslachtelijke voortplanting

Je kunt uitleggen dat bij geslachtelijke voortplanting elk van de ouders 50% van het DNA levert.

  

Je kunt voorbeelden geven van geslachtelijke voortplanting.

geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting: DNA van nakomelingen identiek

Geslachtelijke voortplanting: variatie in DNA nakomelingen

Geslachtelijke voortplanting

Hoeveel planten zijn er nodig voor geslachtelijke voortplanting?

2

Uitwendige en inwendige bevruchting

Uitwendige bevruchting 

Inwendige bevruchting  

Geslachtelijke/ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten.

Als je iets leest als:

bloem

zaad

vrucht

stuifmeelkorrel/eicel   ..... dan is het geslachtelijke voortplanting

Inwendige bevruchting......-->

Binnen het lichaam

Uitwendige bevruchting

Uitwendige bevruchting = bevruchting buiten het lichaam. 

Bij een kikker legt het vrouwtje de eitjes in het water, het mannetje zit op het vrouwtje en bevrucht de eitjes zodra ze buiten het vrouwtje komen. 

Kunnen uitleggen bij welke dieren uitwendige of inwendige bevruchting plaatsvindt. 

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

• Geslachtscellen (stuifmeelkorrel en eicel) worden gevormd
• Kernen van twee verschillende geslachtscellen versmelten met elkaar (bevruchting)
• Nakomelingen verschillen van ouders

• Geen geslachtscellen gevormd
• Deel van plant groeit uit tot nieuwe plant door celdelingen
• Nakomelingen exact hetzelfde als ouders

Bij welk dier vindt uitwendige bevruchting plaats?

1. mens
2. vogel
3. vis
4. insecten

Doen deze kikkers aan uitwendig of inwendige bevruchting?

1. Beide
2. Inwendige bevruchting
3. Geen
4. Uitwendige bevruchting

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Er vindt bevruchting plaats

Een deel van een organisme groeit uit tot een nieuw organisme

Voortplanting met geslachtsorganen

Nakomeling heeft dezelfde erfelijke eigenschap

Organismen kunnen zich op twee manieren voortplanten: geslachtelijk en ongeslachtelijk.

Over welk type voortplanting gaan de zinnen?
Er vindt bevruchting plaats.

1. geslachtelijk
2. ongeslachtelijk
3. beide