§6.2 De zeespiegel stijgt deel 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

§6.2 De zeespiegel stijgt

Tijdens ijstijden in het Pleistoceen:
Water opgeslagen in ijs

Wat gebeurt er als het klimaat opwarmt?

Programma

• Terugblik
  
• Uitleg deel 2
  
• Verwerking
• Einde
  

Lesdoelen van deze les

1. Leg uit wat transgressie is.
   
2. Hoe Hollandveen ontstaan?
3. Leg het verschil tussen Hoog- en laagveen uit
4. Welke bijdage heeft het inklinken van veen op de zeespiegelstijging? 

met welk hoofdstuk waren we ook alweer bezig?

1. hoofdstuk 1
2. hoofdstuk 8
3. hoofdstuk 6
4. hoofdstuk 3

hoe heet dit hoofdstuk?

1. Chili
2. Amerika
3. Rusland
4. Eigen omgeving Nederland

geogeussr vraag: In welk land ben ik geweest?

1. Zwitserland
2. Oostenrijk
3. Spanje
4. Italië

In welk land was ik voordat ik de grens overging bij italië?

1. Oostenrijk
2. Frankrijk
3. Spanje
4. Zwitserland

hoe heet het tweede grootste meer van italië waar ik ben wezen wandelen?

1. Gardameer
2. Comomeer
3. Trasimeense Meer
4. Meer van Arpy

geogeussr vraag: in welke stad ligt deze kerk die bijna 600 jaar lang duurde om te bouwen?

1. Romé
2. Barcelona
3. Milaan
4. Florence

In welke ijstijd zijn de stuwwallen gevormd?

1. De Laatste ijstijd
2. De eerste ijstijd
3. De voorlaatste ijstijd
4. Het is niet gevormd tijdens een ijstijd

In de Weichsel-ijstijd...

1. Bereikte het ijs Nederland.
2. Ontstonden er gletsjers in het noorden van Nederland
3. Was het wel koud maar bereikte het ijs NL niet.
4. Was de hele Noordzee bedenkt met ijs

De verandering van ijstijd naar tussen-ijstijd duurt normaal gesproken minstens

1. 100 jaar
2. 1000 jaar
3. 5000 jaar
4. 10000 jaar

Waren er mammoeten in Nederland te vinden in de ijstijd?

1. Ja
2. Zeker
3. Ongetwijfeld
4. Juist

een glaciaal is hetzelfde als een ijstijd

1. Waar
2. niet waar

Leven wij nu in een ijstijd of in een tussen-ijstijd?

1. ijstijd
2. Tussen-ijstijd
3. Geen van beide

Wat gebeurde er met het regiem tijdens de ijstijd?

1. Die was constanter
2. Er waren grote schommelingen

Wat hebben hunebedden met de ijstijd te maken?

1. In de ijstijd maakten mensen Hunebedden
2. Hunebedden hebben niets met de ijstijd te maken
3. Mensen in de ijstijd hebben de zwerfstenen uit Scandinavië gehaald
4. De zwerfstenen zijn meegekomen met het ijs uit Scandinavië

Welke ijstijd is belangrijk voor het zandlandschap?

1. Saalien (115.000-10.000 jaar gelden).
2. Weichsel (2,6 miljoen jaar geleden).
3. Weichsel (115.000-10.000 jaar geleden).
4. Saalien (2,6 miljoen jaar geleden).

Na de ijstijd .......de zeespiegel.

1. daalde
2. steeg

Was Nederland in de ijstijd HELEMAAL bedekt met sneeuw en ijs in de ijstijd?

1. Ja
2. Nee

Wat is geen souvenir uit de ijstijd?

1. stuwwallen
2. zwerfkeien
3. löss
4. hunebedden

De lijnen laten zien tot hoever het ijs kwam in verschillende ijstijden. Sleep de juiste omschrijving naar de juiste lijn.

Laatste ijstijd

Op-1-na laatste ijstijd

Saalien

Weichselien

Laatste ijstijd

Voorlaatste ijstijd

IJs kwam tot Denemarken

IJs kwam tot de HUN-lijn

Transgressie

Periode van transgressie door stijgende zeespiegel.

Invloed van de zee neemt toe en het grondwaterpeil steeg

Landschappen ontstaan:

• Duinen en strandwallen (Waddenkust)
• Veenmoerassen (hoogveen en laagveen)

Waddenkust

6000 jaar geleden

• Op de grens van land en zee vormde zich lage strandwallen. 

• Die lagen evenwijdig aan de kust en liepen niet meer onder water. 

• De wind kreeg hier vat op en waaide het op tot duinen          Oude Duinen.

Strandwal

Zandbank die door de branding is opgeworpen en boven zeeniveau ligt.

Strandwallen door zeegaten onderbroken onder hevig aan getijden.

Blauwgrijze gebied op de kaart is een getijdengebied.

Veenmoerassen

2500 jaar geleden verschuift kust zeewaarts door een dalende zeespiegel.

Aan zee ontstaat een lange, lage aan een gesloten duinenrij

Gebied achter de duinen

• invloed zeewater werd minder en er ontstaat een gebied met zoutwater.

• In de natte omstandigheden ontstaan moerassen.

• Oude planten resten verzamelen zich onder water, dit noemen ze een veenmoeras.

• In dit veenmoeras ontstaat             Hollandveen. 

Hollandveen

Achter de aangesloten duinen ontstaat een natte omgeving waar planten groeien en doodgaan. De dode plantenresten stapelen zich op. Dit vormt een dikke pakket, dit noemen ze veen. Omdat het in meeste zich in Noord-Holland en Zuid-Holland zich gevormd heeft noemen ze dit Hollandveen.

Groene gebied op de kaart is veenmoeras/Hollandveen

Hoog- en Laagveen

Laagveen: ontstaat in voedselrijk water onder de grondwaterspiegel.  

Hoogveen: ontstaat door voedselarm water(regen) 

boven de grondwaterspiegel.                 Veenmos

Verlanding

Wanneer de veenlaag boven water komt wordt het land. Dit wordt verlanding genoemd. Hier kan dan weer andere planten en bomen gaan groeien. 

Inklinking van Basis veengronden

Veen

Ophoping van plantenmateriaal

Ziet dit er stevig uit?

 Relatieve zeespiegelstijging

Doordat het warmer worden op aarde smelt het landijs: 

Het landijs op de Zuidpool, Groenland, Gletsjers smelt. 

Hierdoor stijgt de zeespiegel. Dit noemen we absolute zeespiegelstijging.

Absolute zeespiegelstijging + bodemdaling noemen we relatieve zeespiegelstijging. 

De bodem daalt, door dat de bodem inklinkt. De bodem is meestal veengrond. Wanneer hier water uitgehaald word, droogt het veen op en zakt in (inklinking). Het land waar wij op leven komt dan lager te liggen. 

Wanneer de zee 2 meter stijgt en de bodem met 1 meter inklinkt, dan stijgt de zee relatief met 3 meter.

Aan het werk

Wat: lees eerst 6.2 helemaal

maak: 6.2 helemaal af

Wanneer: voor de volgende les af

Hulp: de theorie (Lees goed!)

           buurman/buurvrouw naast je

           de docent

Klaar: maak een begrippenlijst van §6.2

Tijd: timer

Lesdoelcheck

1. Leg uit wat transgressie is.
2. Hoe Hollandveen ontstaan?
3. Leg het verschil tussen Hoog- en laagveen uit
4. Welke bijdage heeft het inklinken van veen op de zeespiegelstijging? 

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Les: zelfstandig aan de slag

eerste 10 minuten in stilte aan de slag

maak 6.2 nog af als je dat nog niet had gedaan

Kijk eerst al je gemaakt werk na! (nakijkboekjes bij bureau)

maak een samenvatting van 6.1 en 6.2

maak de oefentoets op lessonup.