Pedagogisch handelen 1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

PEDAGOGISCH HANDELEN

1. BEGRIPPEN

PedagogieK en pedagogie zijn twee verschillende begrippen. Wat is pedagogIE?

1. De wetenschap, de studie van het opvoeden
2. De praktijk van het opvoeden
3. Voetverzorging
4. Spraakproblemen verhelpen.

1.1 Pedagogiek

• Pedagogiek ≠ Pedagogie

• Pedagoog

1.2 Pedagogisch handelen

• Pedagogisch handelen = op een bepaalde (bewuste of onbewuste) manier omgaan met kinderen om hun ontwikkeling te stimuleren.

• opvoeden = een interactieproces tussen kind en opvoeder.

Wat zou jij als opvoeder hier doen? Wat denk jij met andere woorden dat het kind hier nodig heeft?

1.2 Pedagogisch handelen

Pedagogische vraag 

• = vraag naar een specifieke aanpak 
• om tot optimale ontwikkeling te komen.
  
• elk kind heeft een aantal individuele ontwikkelingsnoden

Pedagogisch aanbod

• de opvoeder gaat in meer of mindere mate in op die vraag van het kind door
  
• op een bepaalde manier om te gaan met het kind.
  
• 
  

1.2 Pedagogisch handelen

Belang:

• harmonieuze verhouding tussen pedagogische vraag en pedagogisch aanbod
• → verhoging succes opvoeding!

Welke pedagogische vragen hadden of hebben jullie als kind/jongere?

Welke pedagogische vragen hadden of hebben jullie broers/zussen?

"Mijn ouders hebben altijd een passend pedagogisch antwoord gegeven op mijn pedagogische vraag/noden."

helemaal akkoord

Akkoord/niet akkoord

Helemaal niet akkoord

Klopt helemaal niet

Enkel kinderen leren iets van volwassenen. Kinderen kunnen volwassenen niets leren

Klopt helemaal

Meestal wel, maar niet altijd

Af en toe wel, maar meestal niet.

1.3 Opvoedingsrelatie

Twee ongelijke partners:

• De volwassene biedt veiligheid, het kind ontvangt die.
• De volwassene stelt grenzen, het kind ervaart die.
• De volwassene stimuleert, het kind wordt gestimuleerd.

Ook wisselwerking:

• Kind geeft warmte en genegenheid aan de volwassene.
• Ook de volwassene kan van het kind leren (heel belangrijk volwassene daarvoor openstaat)

1.3 Opvoedingsrelatie

Maar volwassene steeds meer verantwoordelijkheid!

Evolutie in de verhouding:

• Verantwoordelijkheid en inbreng opvoeder wordt beperkter
  
• Verantwoordelijkheid en inbreng kind wordt groter

Hoeveel zaken kan men volgens dit filmpje leren van kinderen

1. 2
2. 3
3. 5
4. 6

Welke zaken wil jij terug leren van kinderen?

Heel weinig tot geen ondersteuning/warmte

Weinig ondersteuning/warmte, wel een beetje

Voldoende warmte en ondersteuning

Veel ondersteuning/warmte

Heel veel ondersteuning/warmte

Blijven spelen

In welke mate ervaar jij dat je ouders controle uitoefenen op jou?

Geen controle

Weinig controle, bijna geen

Voldoende controle

Veel controle

Heel veel controle

In welke mate ervaar jij dat je ouders je ondersteunen/liefde en warmte geven?

Geen ondersteuning/warmte

Weinig ondersteuning/warmte

Voldoende ondersteuning/warmte

Veel ondersteuning/warmte

Heel veel ondersteuning/warmte

1.3 Opvoedingsrelatie

1.3.1 Controle en ondersteuning

Elke ouder wil een doel bereiken, maar veel verschillen:

Bijlage 61: Controle en ondersteuning

• Duid in het schema aan hoe jij jouw relatie ervaart met één van jouw opvoeders (vader, moeder, stiefvader, stiefmoeder,…).
  
• Argumenteer met 1 voorbeeld wat maakt dat je dit zo ervaart.
  

• Duid in het schema aan hoe jij jouw relatie ervaart met een andere opvoeder (vader, moeder, stiefvader, stiefmoeder,…).
• Argumenteer met 1 voorbeeld wat maakt dat je dit zo ervaart.

Een los-zand gezin is een gezin dat alles gezellig samen doet en alles van elkaar weet.

1. Klopt
2. Klopt niet

1.3 Opvoedingsrelatie

1.3.2 Samenhorigheid

1.3.2.1 Het los-zand gezin

• Starre grenzen tussen gezinsleden
• Problemen worden nauwelijks opgemerkt.
• Zeer weinig samenhorigheid 
• →Veel autonomie, weinig verbondenheid

1.3 Opvoedingsrelatie

1.3.2.1 Het los-zand gezin

Gevolgen:

• Weinig steun bij ontwikkeling naar volwassenheid/zelfstandigheid
• Moeilijkheden later om afhankelijk te zijn of hulp/steun te vragen (= teken van zwakte)

Een kluwengezin is een gezin dat echt alles samen doet en alles van elkaar weet.

1. Klopt
2. Klopt niet

1.3 Opvoedingsrelatie

1.3.2.2 Het kluwengezin

• Onderlinge grenzen tussen gezinsleden onduidelijk
• Grote samenhorigheid
• → Weinig autonomie
• → Individuele verschillen worden genegeerd of ontkend verschillen en onafhankelijke meningen mogen er niet zijn

1.3 Opvoedingsrelatie

1.3.2.2 Het kluwengezin

Gevolgen:

• Belemmering voor ontwikkeling naar volwassenheid/zelfstandigheid.
  
• Vertrouwen op eigen ervaringen/visie wordt geblokkeerd.

Hoe noemt men het punt van evenwicht waarop elk kind gezond groeit en zelfstandig kan leven?

Waar bevindt zich jouw gezin op de lijn tussen los-zandgezin en kluwengezin?

Los-zandgezin

Tussen los-zandgezin en homeostase

Homeostase (tussenin)

Tussen homeostase en

Kluwengezin

Hoeveel opvoedingsmilieus zijn er volgens de cursus?

1. 1
2. 3
3. 2
4. 4

Wat is het eerste opvoedingsmilieu waarin we als kind terechtkomen?

1.4 Opvoedingsmilieu

1.4.1 Eerste opvoedingsmilieu: Het gezin

• Van nature gericht op opvoeding
• Voor meeste kinderen belangrijkste opvoedingsmilieu
• Toch soms hulp nodig in opvoeding (Gezinsaanvullende tehuizen, pleeg- en onthaalgezinnen)
• Gezin als eerste opvoedingsmilieu onder druk door maatschappelijke en culturele ontwikkelingen  (Werk wordt belangrijk, gezinnen breken…)

Bijlage 63: Waarom het jongste kind een lager I.Q. heeft

Heeft de plaats in het gezin een impact op je persoonlijkheid volgens onderzoek?

JA

NEE

Ik weet het niet

Waarom is het I.Q. van de eerstgeborene meestal hoger dan dit van de andere kinderen?

1. Per kind dat er geboren wordt, neemt het I.Q. af.
2. Dit is gewoon toeval.
3. Meer aandacht en daarom meer cognitief gestimuleerd

Wat kan je als ouder doen om een positieve band met je kinderen te stimuleren?

Wat is jouw positie in jullie gezin?

Enig kind

de jongste van meer kinderen

middelste van meer kinderen

oudste van meer kinderen

andere

Welke effecten ervaar jij hierdoor?

Wat is het tweede opvoedingsmilieu waarin we als kind terechtkomen?

1.4 Opvoedingsmilieu

1.4.2 Tweede opvoedingsmilieu: Kinderopvang en school

Kunstmatig milieu

• Maatschappij te ingewikkeld waardoor gezin opvoeding en opleiding kind niet alleen kon waarmaken

Dubbele taak

• Gezin bijstaan in opvoedende taak ≠ vervangen!
  
• Voorbereiden op aangepast en gelukkig maatschappelijk leven

1.4 Opvoedingsmilieu

1.4.2 Tweede opvoedingsmilieu: Kinderopvang en school

Moeilijke positie

• Gezin nadruk om emotionele ontwikkeling
  
• Maatschappij nadruk op intellectuele vorming, bekwame beroepskrachten