HC 4.2: Duitsland na de oorlog (1945 - 1961)

Kenmerkende aspecten tijdvak Televisie en computer:
  • De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van de wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
  • De dekolonisatie die een einde maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
  • De eenwording van Europa.
  • De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  • De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.
1 / 48
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

This lesson contains 48 slides, with interactive quizzes, text slides and 14 videos.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

Kenmerkende aspecten tijdvak Televisie en computer:
  • De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van de wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
  • De dekolonisatie die een einde maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
  • De eenwording van Europa.
  • De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  • De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.

Slide 1 - Slide

Keerpunten in WO II: een kort overzicht

 
  • 1. Battle of Britain (juni - oktober 1940)  > D-Day mogelijk (6 juni 1944)
  • 2. Operatie Barbarossa (juni 1941)            > einde niet-Aanvalsverdrag / Rusland in oorlog
  • 3. Pearl Harbor (7 december 1941)            > Amerikaanse deelname aan WO II > 'De Grote Drie'
  • 4. Slag om Stalingrad (42/43)                      > eerste nederlaag van Hitler, begin opmars Russen
  • 5. D-Day  (6 juni 1944)                                      > Landing Geallieerden op Normandië (Tweede Front)
  • 6. Inname Berlijn Russen (april 45)           > capitulatie Duitsland
  • 6. Atoombommen (6/9 aug '45)                 > capitulatie Japan, einde WO II

conferentie van Teheran, '43
Hiroshima, aug '45

Slide 2 - Slide

Leg het begrip Koude Oorlog uit aan de hand van de cartoon.

Slide 3 - Mind map

Belangrijk I:
  • 1. WO II bracht 'De Grote Drie' bij elkaar:
  •     er was een gemeenschappelijke vijand.
  • 2. WO II ging over in de Koude Oorlog:
  •     = de periode van 1945 - 1991 waarin:
  •       kapitalisme <> communisme. door
  •  - pol: parl.dem. <> 'volksdemocratieën'
  •   - ec: vrije markteconomie <> 
  •             geleide staatseconomie
  •   - cultuur: godsdienstvrijheid <>
  •                      'opium voor het volk' (Marx)

Slide 4 - Slide

Belangrijk II:
  • K.O. leidde tot bewapeningswedloop
  • K.O. indirect gevoerd door grootmachten:
  • Berlijnse Blokkade (1948/49)
  • Korea Oorlog (1950-1953)
  • Vietnam Oorlog (1945-1975)
  • Bouw Berlijnse Muur (1961)
  • Cuba-crisis (1962)

Slide 5 - Slide

Belangrijk ook:
  • Na WO II dekolonisatie, o.a. in:
  • Korea (1945, Japan)
  • Vietnam (1945, Frankrijk)
  • India (1947, Engeland)
  • Palestina > Israel (Wansee-conferentie)
  • Filipijnen (1947, VS)
  • Nederlands-Indië (1949, Nederland)
  • Cambodja (1953, Frankrijk)

  • Marokko (1956, Frankrijk)
  • Afrikaanse koloniën (1960 >)

Slide 6 - Slide

Kenmerkende aspecten tijdvak Televisie en computer:
  • De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van de wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
  • De dekolonisatie die een einde maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
  • De eenwording van Europa.
  • De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  • De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.

Slide 7 - Slide

Nog tijdens WO II al spanningen tussen Westen en Oosten:
  • Conferentie van Potsdam (juli/aug 1945) > onenigheid over:
  • de manier waarop er nieuwe regeringen in de bevrijde gebieden in Europa komen >
  • West-Europa: parlementaire democratieën
  • Oost-Europa: volksdemocratieën (alleen communistische partij toegestaan) 
  • de grenzen van het verslagen Duitsland                    Yalta                                                                Potsdam
  • de invloedssferen in Europa





  • Wel bevestiging van de bestuurlijke opdeling van Dld in bezettingszones:

Slide 8 - Slide

Verdeling Duitsland in 1945:
4 bezettingszones
Verdeling Berlijn in 1945 +
Berlijnse Muur  in 1961 

Slide 9 - Slide

Berlijnse Crisis (1948/1949)
  •  nav. invoeren één munt in west. zones >
  •     Stalin blokkeert toegangswegen W-Berlijn >
  •     grote tekorten in West-Berlijn >
  •     Luchtbrug:  

Slide 10 - Slide



Documentaire over de Blokkade van Berlijn (5 minuten)

Slide 11 - Slide

0

Slide 12 - Video

Berlijnse Crisis (1948/1949)
  •  nav. invoeren één munt in west. zones >
  •     Stalin blokkeert toegangswegen W-Berlijn >
  •     grote tekorten in West-Berlijn >
  •     Luchtbrug >
  •     na 11 maanden blokkade opgeheven.
  • Gevolgen crisis:
  •     - Duitsland opgedeeld in BRD en DDR (1949)
  •     - Navo opgericht (1949) >
  •     - Warschau-pact (1955):
  •        BRD lid van de Navo!!!
  • Ook:
  • samenwerking in Europa >
  • EGKS > EEG > EG > EU

Slide 13 - Slide

Luchtbrug naar West-Berlijn
                     1948 -1949 (11 maanden)

Slide 14 - Slide

Na WO II: 
Breuk isolationisme VS:
  • Trumandoctrine (1947):
  • 'ieder land dat zich bedreigd voelt, van binnenuit of van buitenaf, door een ander systeem, kan rekenen op de steun van Amerika'
  • Marshallplan (1947)
  • Economisch hulpprogramma voor door de oorlog getroffen landen
  • ook aangeboden aan oost-Europese landen...
  • Alles onderdeel van: Containmentpolitiek:
  • uitbreiding van het communisme beperken
  • Onder Eisenhower (1952 - 1960):
  • Domino-theorie >
  • belangrijk in o.a. Azië (Vietnam)

Slide 15 - Slide



Het wantrouwen tussen Westen en Oosten verder aangewakkerd door: de atoombom (50 minuten)

Slide 16 - Slide

0

Slide 17 - Video

McCarthyisme:
  • 1949: atoombom SU (!!)
  • begin jaren '50 
  • Angst voor communistische infiltratie >
  • heksenjacht op 'communisten'
  • carrières gebroken

Slide 18 - Slide



Documentaire over Duitsland in de periode 1945 - 1989

Slide 19 - Slide

0

Slide 20 - Video

Koude Oorlog: Blokvorming in Europa en spanningen in de wereld
  • 'Blokvorming begon al in 1943: Conferentie van Teheran >
  • Wat gebeurt er met de bevrijde landen in Europa? Afspraak:
  • 'er zal democratie worden ingevoerd' Probleem: welke vorm van democratie?
  • Problemen ook mbt de opbouw in de bezettingszones > Berlijnse Blokkade (48/49)
  • Gevolgen: spanningen tussen Oostblok en Westblok

  • Ook: hervormingsbewegingen in Oostblok





Stalin, 1953

Slide 21 - Slide

Scheuren in Oostblok
  • Na dood Stalin (1953): 
  • Destalinisatie > rede Chroesjtsjov (1956) >
  • kritiek op beleid Stalin >
  • Ook andere visie Chroesjstjov op buitenlandsbeleid:
  • 'Vreedzame coëxistentie'
  • In Oost-Europa roep om hervormingen:
  • Hongarije.

Slide 22 - Slide

Hongaarse Opstand:
  • na destalinisatierede en 'vreedzame coësistentie'
  • bevolking in Hongarije hoopt op democratische hervormingen
  • demonstraties in Boedapest / beeld van Stalin omvergetrokken
  • pro-Russische regering gedwongen af te treden
  • nieuwe regering wil uit het Warschaupact treden
  • gevolg: Rusland zet het leger in

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

0

Slide 25 - Video

De Berlijnse Muur: 

Van de bouw in 1961 
tot 

de val in 1989
Conrad Schumann
Gorbatsjov
Honecker

Slide 26 - Slide

Berlijnse Muur (1961-1989)
  • Laatste 'gat in het 'IJzeren Gordijn'
  • Doel: tegengaan vlucht naar West-Berlijn
  • 'anti-fascistische beschermingsmuur'
  • gezinnen van elkaar gescheiden >
  • vluchtpogingen
  • filmimpressie

Slide 27 - Slide

0

Slide 28 - Video

reactie Amerikanen:
  • aanvankelijk een licht protest:
  • Muur stond op Oost-Duitse grond
  • 1963: J.F. Kennedy
  • 'Ich bin ein Berliner' speech
  • impressie van de speech >

Slide 29 - Slide

0

Slide 30 - Video

Slide 31 - Video

Cuba-crisis (1962)
  • 1959: Castro aan de macht (revolutie)
  • communist
  • 1960: kennedy gekozen tot president
  • Varkensbaai-incident (1961) >
  • Castro vraagt bescherming aan SU >
  • plaatsing raketinstallaties >
  • Kennedy stelt zeeblokkade in >
  • Chroesjtsjov en Kennedy sluiten akkoord
  • belang: bijna-kernoorlog

Slide 32 - Slide

Leg uit wat het verband is tussen de Cuba-crisis en deze cartoon:

Slide 33 - Mind map

0

Slide 34 - Video

deelcontext 4: Afenemende spanningen 

  • Na Cubacrisis: 'hotline' aangelegd >
  • Periode van Détente
  • Wel continuïteit in beleid invloedssferen:
  • 1968: Praagse Lente:
  • - Dubcek wil democratische hervormingen >
  • - Benszjnev (1964-1982) grijpt in: Brenzjnevdoctrine 
  • - militair ingrijpen 
  • - Dubcek afgezet, hervomingen teruggedraaid

Slide 35 - Slide

0

Slide 36 - Video

deelcontext 4: Afnemende spanningen 

  • Na Cubacrisis: 'hotline' aangelegd >
  • Periode van Détente
  • Wel continuïteit in beleid invloedssferen:
  • 1968: Praagse Lente:
  • - Dubcek wil democratische hervormingen >
  • - Benszjnev (1964-1982) grijpt in: Brezjnevdoctrine 
  • - militair ingrijpen 
  • - Dubcek afgezet, hervomingen teruggedraaid
  • Détente wel succesvol mbt wapenwedloop:
  • Salt-I akkoord (1972)
  • Spanningen namen weer toe met: SDI-project:

Slide 37 - Slide

Probleem voor de SU: economische crisis en gebrek aan steun
  • Kosten SDI-project niet op de brengen door SU >
  • Gorbatsjov (1985-1991): perestrojka (ec hervormingen) en glasnost ('openheid')
  • Verzet tegen de communistische dictatuur >
  • - roep om democratische vrijheden en
  • - recht om in vrijheid te reizen
  • Tot Gorbatsjov: hard militair optreden tegen hervormingsbewegingen (DDR in '53, Polen en Hongarije in '56,  Tsjechoslowakije, '68)
  • Gorbatsjov: weigert militair in te grijpen in de DDR >
  • Val van de Muur (1989) >
  • Hereniging Duitsland (1990) >
  • Val andere communistische regimes in Oostblok >
  • Einde eenpartijstaat in SU > Sovjet-Unie opgeheven (1991)

Slide 38 - Slide

3 documentaires 
Val van de Muur
1e: 7 minuten (NOS)
2e: 10 minuten (NOS)
3e: einde communisme in Oostbloklanden

Slide 39 - Slide

0

Slide 40 - Video

0

Slide 41 - Video

0

Slide 42 - Video

USSR na 1991:
  • Jeltsin leider van Rusland
  • Voormalige republieken onafhankelijk
  • markteconomie > enkele superrijken
  • Baltische staten en Polen bij EU.
  • Elders autoritaire staten (o.a. Hongarije)
  • Nationalistische en ethnische gevoelens >
  • revolutie en burgeroorlog (o.a.Oekraïne)

Slide 43 - Slide

Gevolgen val communisme voor het Westen:
  • - VS 'politiagent van de wereld'
  • - Navo: beheersing militaire conflicten ipv 
  •                 bestrijden communisme
  • - Duitsland economische motor Europa
  • - Poetin (2008): herstel positie > 
  • - nieuwe spanningen met het Westen o.a,
  • - Oekraïne (Krim)

Slide 44 - Slide

Gevolgen van de Koude Oorlog: samenvattend
  • Containmentpolitiek > Truman doctrine, Marshallplan, Navo
  • Berlijnse Blokkade 1948/1949

  • 'IJzeren Gordijn' > Berlijnse Muur (1961 -1989)
  • Cuba-crisis (1962)
  • Conflicten in Azië, belangrijk:
  • Vietnamoorlog (1945-1975)
  • China communistisch (Mao, 1949)
  • Aanval Noord-Korea (communistisch) op Zuid-Korea (kapitalistisch) >
  • Verenigde Naties grijpt militair in (!!!) > Korea-oorlog (1950-1953) >
  • wapenstilstand (tot nu toe)

Slide 45 - Slide

documentaire Korea oorlog:

Hoe kwamen de beide Korea's in oorlog met elkaar?

( 4 minuten, NOS)

Slide 46 - Slide

0

Slide 47 - Video

0

Slide 48 - Video