Examentraining Lage Landen en vroegmoderne tijd 1050-1700

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Examentraining

Middeleeuwen en vroegmoderne tijd:

De Lage Landen 1050-1700

Vragen anticiperen

• Leren vanuit kenmerkende aspecten (naast het lesboek)
• Eventueel met woordweb of mindmap
• Ga voor jezelf na of je de begrippen begrijpt
  
• Leer voorbeelden bij de KA's: die in het handboek zijn de traditionele voorbeelden. (Bijv. Bonifatius bij verspreiding van het Christendom)
  
• Leg voor jezelf uit (schrijf eventueel op) waarom dit VB bij het KA hoort. 
  

Vragen anticiperen: voorbeeld

• 'Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.' 

Wat hoort hier allemaal bij? 

• Begrippen: investituur, machtsstrijd Paus en vorsten
  
• Soort KA: Politiek (want: machtsstrijd)
• Gebeurtenissen: gang naar Canossa, excommunicatie van Hendrik IV, Concordaat van Worms
• Tijdperk: late middeleeuwen (1000 - 1500)

Investituur

• Zowel de keizer als de Paus maakten aanspraak op de investituur. Daarom was er sprake van een machtsstrijd/ conflict in de christelijke wereld (KA).
• Investituur is het benoemen van bisschoppen. 
• Investituur: bisschop krijgt staf, ring en mijter. 

Gebruik de bron hiernaast. 

Uit deze bron blijkt dat:

• in 982 Adalbert uit handen van keizer Otto voor twee functies zijn bevoegdheid ontvangt en
• omstreeks 1175 deze afbeelding uit 982 zo belangrijk gevonden wordt, dat er een afbeelding van wordt gemaakt op een kerkdeur.

Leg met een kenmerkend aspect van de Middeleeuwen uit, waarom deze gebeurtenis in de twaalfde eeuw op een kerkdeur in het Duitse Rijk kan zijn afgebeeld. (2 p)

 

• Je hebt de vraag al geanticipeerd --> investituur hoort bij dit KA
• Het gaat over een machtsstrijd (daarom: propaganda), DUS: 

maximumscore 2

Voorbeeld van een juist antwoord is:

In deze tijd speelt het conflict in de christelijke wereld wie het primaat behoort te hebben, de wereldlijke of de geestelijke macht. Deze kerkdeur kan worden gezien als propaganda voor het standpunt/de aanspraken van de keizer., omdat 

 vragen aanpakken

KA's - Tijdvakken - Perioden

Je krijgt de KA's met de tijdvakken;

Maar:

In het examen wordt gesproken van Oudheid, Middeleeuwen, Renaissance, Vroegmoderne tijd...

Zorg dat je weet wat waar te plaatsen!

Vragen aanpakken

• Kijk hoeveel punten je kan scoren. Besef wat er in je antwoord voor moet komen.
• Besef wat er gevraagd wordt 'geef aan', 'noem' of 'leg uit', 'verklaar'.
• Deel je antwoord in stukjes in naar de punten (bijvoorbeeld met streepjes). Let wel: het moet wel een doorlopend verhaal blijven.

Het heffen van belastingen droeg bij aan het proces van staatsvorming. Leg dit uit.

H     Het heffen van belastingen droeg bij aan het proces van staatsvorming, 
O     omdat staatsvorming een proces is waarbij koningen wetten gingen                  doorvoeren die voor het hele land golden.
U     Door belastingen te heffen konden koningen ambtenaren betalen die                zijn wetten uitvoerden en controleerden.
D     Het heffen van belastingen was voor koningen daarom een middel om              staatsvorming te bevorderen. 

Deze vraag maak je op de volgende slide

Vul hier je antwoord in:

Tijdvak 3

Tijdvak 4

centralisatie 

hofstelsel

Bonifatius

kerstening

gildes

kruistochten

eerste banken

Islam komt op

Karel de Grote

herendiensten

Handel keert terug

stadsrechten

Alle verlichte denkers waren atheïsten.

Waar 

Niet waar

Volgens de verlichting moest de onwetendheid licht brengen in de duisternis van de rede.

Verlichte denkers wilden alles met hun gevoel begrijpen.

De verlichting was een gevolg van de wetenschappelijke revolutie in de 17e eeuw.

De verlichting ontstond in westerse landen.

Verlichte denkers vonden dat God niet meer moest ingrijpen in het leven.

Horen de uitspraken van absolute vorsten of verlichte denkers?

Absolute vorsten

Verlichte denkers

Als bestuurders slecht besturen, moeten ze vervangen worden

Elke staat moet een grondwet hebben

De macht moet verdeeld zijn tussen de regering, het parlement en de rechters

Een koning hoeft zijn besluiten niet uit te leggen

Iedereen moet zich aan de wet houden

Mensen hebben mensenrechten

Koningen hebben hun macht van het volk gekregen

Koningen hebben hun macht van God gekregen

En nu op papier!

In 1635 maakt Theodoor van Thulden een gravure met de titel Mercurius verlaat

Antwerpen: 

Toelichting: 

In het midden staat Mercurius, god van de handel, met in zijn rechterhand een geldbuidel en zijn koeriersstaf. 

Rechts staat de stedenmaagd Antwerpia, symbool voor de stad Antwerpen. 

Achter Antwerpia ligt een slapende matroos op een omgekeerde boot. 

Links ligt de riviergod Scaldis, symbool voor de rivier de Schelde, die Antwerpen verbindt met de Noordzee. 

Vraag 4

maximumscore 3

Kern van een juist antwoord is:

• Met (een van de volgende): 1

− de god van de handel Mercurius die Antwerpen heeft losgelaten /Antwerpen verlaat

− de slapende matroos

− de omgekeerde boot

− de Scheldegod die geketend is / de Scheldegod die slaapt

• geeft Van Thulden weer dat de Antwerpse handel is ingestort / dat de scheepvaart niet langer kan plaatsvinden 1

• De oorzaak hiervan is dat de opstandelingen / Holland en Zeeland de Schelde afsluiten (waardoor de Antwerpse handel tot stilstand is gekomen) 1

Opmerking

Alleen als een juist gevolg voor de economie van Antwerpen wordt genoemd, wordt 1 scorepunt toegekend aan een daarbij passende verwijzing naar de prent.

laatste tips:

• Kijk het examen door voor je het maakt; let ook op waar de 'grote' (lees: 3 of 4 punten) vragen staan;
• Begin eventueel bij de tijdsperiode die je het beste kent; je concentratie wordt minder na een paar uur.
• Hou je antwoordenblad overzichtelijk: maak van je werk geen zoekplaatje!
• Als je een vraag buiten de volgorde beantwoordt, schrijf dan op waar dat antwoord terug te vinden is!