Stevigheid 4.1 herh. en 4.2 + 4.3 + 4.4 klas 1Q 2024-2025

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k, t
• Leerjaar 1

Thema 4

Stevigheid en beweging

Wat ga je leren vandaag?

Basisstof 1. 

• Je oefent met de onderdelen van het skelet.

Basisstof 2. 

• Je leert het verschil tussen botweefsel en kraakbeenweefsel
• Je leert de plekken waar bot en kraakbeenweefsel voorkomen
• Je leert wat ouder worden met je botten doet

Basisstof 3.

Wat is kraakbeen?

Welke drie typen gewrichten zijn er?

Basisstof 4 Spieren

 Welke botten ken je? 

         Wat weet je over botten?

Botten

Hoeveel botten heeft een mens?

1. 106
2. 206
3. 155
4. 81

• Een ander woord voor botten is beenderen
• Het menselijk skelet bestaat uit 206 beenderen. 

• Samen vormen ze je skelet of beenderstelsel 

 SKELET

Schedelbeenderen

Borstbeen

Sleutelbeen

Opperarmbeen

Halswervels

De bouw van botten

Botten bestaan uit kalkzouten en lijmstof (collageen)

• Kalkzouten geven stevigheid
• Lijmstof zorgt voor de buigbaarheid

Hierdoor zijn ze stevig maar breken ze niet snel

 De bouw van botten

In het skelet komt botweefsel en kraakbeenweefsel voor. Tussen de cellen zit tussencelstof. 

Kraakbeenweefsel: tussencelstof bestaat vooral uit lijmstof

Daardoor is het een beetje flexibel.

Waar zit kraakbeen?

De bouw van botten

In botweefsel liggen de cellen in kringen om kanaaltjes die bloedvaatjes bevatten

Botweefsel: tussencelstof bestaat vooral uit kalkzouten

functies skelet

stevigheid

vorm

beweging

bescherming

De bouw van botten

Bij de geboorte zitten de botten in de schedel nog niet aan elkaar vast

De ruimte tussen de botten noemen we fontanellen

Samenstelling van beenderen

Kinderen:

    beenweefsel met veel lijmstof en weinig kalkzouten
    Beenderen zijn erg buigzaam en flexibel

Samenstelling van beenderen

Bejaarden:

    beenweefsel met weinig lijmstof en veel kalkzouten
    Beenderen zijn erg hard en breken gemakkelijker

Wie breekt er makkelijker een bot?

Denk aan het experiment van les 1 met de botjes in azijnzuur en het verbrande botje.

Maken opgaven:

blz. 17 t/m 19

Opgaven: 1 t/m 8

Basisstof 4.2 Botten

Beenverbindingen

Meest beweegbaar

Minst beweegbaar

vergroeiing

niet bewegelijk

botten die eerst los van elkaar zaten.

heilig been.

naadverbinding

niet bewegelijk

je kan de scheidingen nog zien

schedel

kraakbeen verbinding

licht bewegelijk

kan mee buigen

- tussen de ribben en het borstbeen

- tussen de wervels

gewricht

zeer bewegelijk

3 verschillende soorten

kogelgewricht, scharniergewricht en rolgewricht.

Maken opgaven:

blz. 25 t/m 28

opgaven:

1 t/m 3 en 5 en 6

in de afbeelding zijn enkele beenverbindingen getekend.

bij welk van deze beenverbindingen is de meeste beweging mogelijk?

1. bij nummer 1
2. bij nummer 2
3. bij nummer 3

Soort beenverbinding?

1. koppelgewricht
2. scharniergewricht
3. kogelgewricht
4. rolgewricht

De beenverbinding van de wervelkolom is...

1. Naadverbinding
2. Vergroeid bot
3. Gewricht
4. Kraakbeenverbinding

Wat voor beenverbinding is de knie?

1. Kraakbeenverbinding
2. Vergroeid
3. Gewricht
4. Naden (naadverbinding)

In de afbeelding hiernaast is een beenverbinding aangegeven met Q.

Welke beenverbinding is aangegeven met Q?

1. vergroeide beenverbinding
2. naadverbinding
3. kraakbeenverbinding
4. gewricht

wat voor een beenverbinding zie je hier

1. naad
2. gewricht
3. vergroeid
4. kraakbeen

Wat is een beenverbinding?

1. Twee beenderen die met elkaar verbonden zijn
2. Botten die tegenover elkaar bewegen
3. Botten waar spieren aan vast zitten
4. Alleen gewrichten zijn beenverbindingen

Wat is geen beenverbinding?

1. naad
2. vergroeid
3. kraakbeen
4. bindweefsel

Hoe noem je deze beenverbinding?

1. Gewricht
2. Vergroeid
3. Kraakbeen
4. Naad

Kalk

Botten bestaan veelal uit kalk. Dit geeft het bot de stevigheid

Kraakbeen bevat minder kalk

Lijmstof

Kraakbeen bestaat veelal uit lijmstof. Dit geeft het kraakbeen zijn flexibiliteit.

Beenverbindingen

Gewrichten

Gewricht

kogelgewricht

scharniergewricht

Spaakbeen en ellepijp

www.facebook.com

Basisstof 4 - Spieren

waar zitten al je spieren?

• spieren zitten onder je huid
• spieren zitten in organen (maag)
• je hart is een spier

Spierstelsel

Spieren 

Hoe laten spieren je botten bewegen?

• Spieren die samenwerken aan een tegengestelde beweging (zoals buigen en strekken) heten antagonisten.

Pezen

Elke spier zit vast aan het bot met pezen. 

pezen

1

spieren

2

botten

3

Vragen?

Zelfstandig werken in stilte

Th. 4.4 Spieren    1  t/m 8