§1.4 Nederland als parlementaire democratie (alleen schema's)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

§1.4 Nederland als parlementaire democratie

H1 Staatsinrichting van Nederland

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

A

Het vormen van een bestuur

Leerdoelen A:

• Ik kan drie directe verkiezingen beschrijven en één indirecte verkiezing beschrijven. 
• Ik kan uitleggen uit hoe de Tweede Kamer werkt aan de hand van de begrippen coalitie & oppositie. 

Begrippen:

referendum

coalitie

oppositie

B

Rechten en taken van het parlement

Leerdoel B:

• Ik kan uitleggen welke rechten en taken de Tweede Kamer en de Eerste Kamer hebben. 
• Ik kan aan de hand van vijf stappen uitleggen hoe een wetsvoorstel wordt ingediend. 

Begrippen:

recht van budget

recht van interpellatie

recht van enquete

C

Rechten in de democratie

Leerdoel C:

• Ik kan drie manieren noemen waarop de Nederlandse burger wordt beschermd tegen machtsmisbruik door de overheid.
• Ik kan uitleggen welke twee regels er gelden in een rechtstaat én hoe er door de scheiding der machten nooit te veel macht komt bij één groep of persoon.

Begrippen:

klassieke grondrechten

sociale grondrechten

rechtsstaat

 

recht van initiatief

recht van amendement

 

wetgevende macht

uitvoerende macht

rechterlijke macht

§1.4 Nederland als parlementaire democratie

A: het vormen van een bestuur 

• Een bestuursvorm waarbij het parlement bestuurt en gekozen wordt door het volk.  

§1.4 Nederland als parlementaire democratie A Het vormen van een bestuur (blz. 28)
Begrippen: Coalitie, Historische personen: Jaartallen:
Samenvatting

Leerdoelen A:

• Ik kan drie directe verkiezingen beschrijven en één indirecte verkiezing beschrijven.
  
• Ik kan uitleggen uit hoe de Tweede Kamer werkt aan de hand van de begrippen coalitie & oppositie. 

Invloed uitoefenen op bestuur:

Directe verkiezingen

• Gemeenteraad (bestuur van de gemeente) 
• Provinciale Staten (bestuur van de provincies)
• Tweede Kamer (bestuur van het land)

Indirecte verkiezingen

•  Eerste Kamer (gekozen door de bestuurders van de provincies)

De Tweede Kamer:

• 150 zetels. De verkiezingen bepalen hoeveel zetels (stoelen) een partij krijgt
  
• Om beslissingen te nemen moet er een meerderheid voor een wetsvoorstel stemmen (de helft + 1 = minimaal 76)
  
• Daarom moeten partijen samenwerken: de coalitiepartijen
  
• Zij leveren ministers voor de regering.
  
• De partijen die niet in de regering zitten zijn oppositiepartijen

§1.4 Nederland als parlementaire democratie A Het vormen van een bestuur (blz. 28)
Begrippen: Referendum, coalitie, oppositie Historische personen: Jaartallen:
Samenvatting

Referendum

• Direct stemmen over een wet of maatregel
  
• Uitslag is een advies voor de minister

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

A

DeBoze burgers

Het vormen van een bestuur

Willem 1

Willem 2

Willem 3

Wilhelmina

Juliana

Beatrix

Willem-Alexander

Staatshoofden NL vanaf 1813

§1.4 Nederland als parlementaire democratie

B: Rechten en taken van het parlement

§1.4 Nederland als parlementaire democratie B Rechten en taken van het parlement
- Leg uit welke rechten en taken alleen de tweede kamer heeft. - Leg uit welke rechten en taken de Eerste en de Tweede kamer hebben. Begrippen: Historische personen: Jaartallen:	ZIE VOLGENDE BLADZIJDEN.
Samenvatting

Leerdoel : 

• Ik kan uitleggen welke rechten en taken de Tweede Kamer en de Eerste Kamer hebben.  (blz. 30)
• 
  

Rechten van het parlement:

• Het recht van initiatief: wetsvoorstellen indienen
• Het recht van amendement: wetsvoorstellen wijzigen
   
• Het recht van budget: Het recht om de begroting te controleren en deze als wet goed- of af te keuren
   
• Het recht van interpellatie: Het recht een minister te ondervragen over een besluit of uitspraak
• Het recht van enquête: Het recht om een zaak tot op de bodem uit te zoeken (een onderzoek instellen)

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

B

DeBoze burgers

Het vormen van een bestuur

Alleen de
Tweede Kamer

Eerste - en
Tweede Kamer 

Rechten van ministers

• Het recht van initiatief: wetsvoorstellen indienen

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

B

DeBoze burgers

Het vormen van een bestuur

Wetgevende bevoegdheid

Rechten van ministers

• Het recht van initiatief: wetsvoorstellen indienen

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

B

DeBoze burgers

Het vormen van een bestuur

Wetgevende bevoegdheid

Rechten van het parlement:

• Het recht van initiatief: wetsvoorstellen indienen
• Het recht van amendement: wetsvoorstellen wijzigen
   
• Het recht van budget: Het recht om de begroting te controleren en deze als wet goed- of af te keuren
   
• Het recht van interpellatie: Het recht een minister te ondervragen over een besluit of uitspraak
• Het recht van enquête: Het recht om een zaak tot op de bodem uit te zoeken (een onderzoek instellen)

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

B

DeBoze burgers

Het vormen van een bestuur

Hoe komt een wet tot stand? 

§1.4 Nederland als parlementaire democratie

C: Rechten in de democratie 

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

A

Het vormen van een bestuur

Leerdoelen A:

• Ik kan drie directe verkiezingen beschrijven en één indirecte verkiezing beschrijven. 
• Ik kan uitleggen uit hoe de Tweede Kamer werkt aan de hand van de begrippen coalitie & oppositie. 

Begrippen:

referendum

coalitie

oppositie

B

Rechten en taken van het parlement

Leerdoel B:

• Ik kan uitleggen welke rechten en taken de Tweede Kamer en de Eerste Kamer hebben. 
• Ik kan aan de hand van vijf stappen uitleggen hoe een wetsvoorstel wordt ingediend. 

Begrippen:

recht van budget

recht van interpellatie

recht van enquete

C

Rechten in de democratie

Leerdoel C:

• Ik kan drie manieren noemen waarop de Nederlandse burger wordt beschermd tegen machtsmisbruik door de overheid.
• Ik kan uitleggen welke twee regels er gelden in een rechtstaat én hoe er door de scheiding der machten nooit te veel macht komt bij één groep of persoon.

Begrippen:

klassieke grondrechten

sociale grondrechten

rechtsstaat

 

recht van initiatief

recht van amendement

 

wetgevende macht

uitvoerende macht

rechterlijke macht

§1.4 Nederland als parlementaire democratie B Rechten en taken van het parlement (bz. 30)
Begrippen: Coalitie, Historische personen: Jaartallen:
Samenvatting

Leerdoel B:

• Ik kan uitleggen welke rechten en taken de Tweede Kamer en de Eerste Kamer hebben.
  
• Ik kan aan de hand van vijf stappen uitleggen hoe een wetsvoorstel wordt ingediend. 

• Tweede kamer:  
• recht van initiatief
  
• recht van amendement
• Eerste en Tweede kamer: 
• recht van budget
  
• recht van interpellatie
  
• recht van enquete

§1.4 Nederland als parlementaire democratie C Rechtstaat (blz. 32)
- Leg uit wat klassieke grondrechten (voorbeelden) zijn en wanneer ze werden ingevoerd. - Doe hetzelfde voor sociale grondrecht. Begrippen: Klassieke grondrecht, sociale grondrechten Historische personen: Jaartallen: 1848, 1983
Samenvatting

Leerdoel C:

• Ik kan het verschil uitleggen tussen klassieke grondrechten en sociale grondrechten. (zelfstandig)
  
• Ik kan uitleggen welke twee regels er gelden in een rechtstaat én hoe er door de scheiding der machten nooit te veel macht komt bij één groep of persoon.

Ook NL'se burgers hebben rechten.

De belangrijkste staan in grondwet: grondrechten.

Twee soorten:

• Klassieke grondrechten: uit grondwet van 1848.
• Vrijheid van... (rechten die burgers beschermen tegen de overheid)
  
• godsdienst
  
• onderwijs
  
• meningsuiting
  
• drukpers: je mag je mening laten horen via internet, kranten of andere media
  
• vereniging en vergadering (bijv. eigen partij oprichten) 
• De sociale grondrechten: In 1983 aan grondwet toegevoegd. 
• De overheid beschermt burgers tegen slechte leefomstandigheden:
• Recht op... bestaanszekerheid, onderwijs, woongelegenheid, werk, medische zorg, bewoonbaarheid van het land en rechtsbijstand

NL is een rechtsstaat. :

1. alle burgers voorde wet gelijk

• bestuurders en rechters moeten zich ook aan de wet houden
• burgers en bestuurders krijgen dezelfde straffen
• 2. rechters zijn onafhankelijk. De overheid kan ze niet zomaar ontslaan.

• Niemand mag zomaar opgepakt of veroordeeld worden.  

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

C

DeBoze burgers

Rechten in de democratie

Leerdoel C:

• Ik kan uitleggen welke twee regels er gelden in een rechtstaat én hoe er door de scheiding der machten nooit te veel macht komt bij één groep of persoon.

• Wetgevende macht  
  
• - 1e en 2e kamer
  
• - Provinciale Staten
  - Gemeenteraad 
• Uitvoerende macht
  
• - Ministers (regering)
• Rechterlijke macht 
• Rechters 

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

C

DeBoze burgers

Rechten in de democratie

Rechten van het parlement:

• Het recht van initiatief: wetsvoorstellen indienen
• Het recht van amendement: wetsvoorstellen wijzigen
   
• Het recht van budget: Het recht om de begroting te controleren en deze als wet goed- of af te keuren
   
• Het recht van interpellatie: Het recht een minister te ondervragen over een besluit of uitspraak
• Het recht van enquête: Het recht om een zaak tot op de bodem uit te zoeken (een onderzoek instellen)

Samenvatting 

§1.4

Nederland als parlementaire democratie

B

DeBoze burgers

Het vormen van een bestuur

Wetgevende bevoegdheid

Wetgevende en controlerende

bevoegdheid

Controlerende bevoegdheid