Kunst en gevoel: Expressionisme 1

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Cultuur van het moderne (1900 -1950)

Expressionisme 1

Vandaag

• Expressionisme in de beeldende kunst
  
• Expressionisme in de muziek van Schönberg

Zelf vragen maken op Lambo.nl, eind v/d les bespreken

Expressionisme

Leg in 1 zin uit wat het expressionisme in de kunst betekent.

In het expressionisme geldt het volgende:

1. subjectiviteit van de waarneming
2. objectiviteit van de waarneming
3. emotie van de beschouwer speelt een grote rol
4. uiting van persoonlijk gevoelens

Leg uit waarom 'De Schreeuw' een typisch voorbeeld is van een expressionistisch kunstwerk. Betrek zowel vormgeving als voorstelling in je antwoord.

Verschillende kunstenaars-groepen

Verspreid over Europa

Allemaal expressionistisch, maar met een andere insteek

welke stroming behoort niet tot de expressionisten ?

1. de Fauvisten
2. Impressionisme
3. der Blaue Reiter
4. Die Brucke

Expressionisme 

Veel kunstenaars vinden dat regels over hoe je een kunstwerk moet maken (met perspectief, zo realistisch mogelijk) hun beperken. Hoe kun je kunst maken die (jouw) emoties verbeeld, terwijl je ondertussen continu denkt aan de regeltjes die je geleerd hebt...

dan dus geen regels

Omdat de regels dus belemmerend werken, worden ze overboord gegooid. Geen perspectief meer, geen kleurenleer, geen ballettechnieken of toonladders. Kunstenaars kiezen hun eigen weg: niet dat wat het publiek mooi vind, maar de individuele expressie

Kandinsky

-op de muziek van Schonberg. Lijn, vorm, en kleur om emoties weer te geven.

-Abstract

-Uitdrukken van gevoel

Kandinsky en de weg naar abstractie

De schilder Kandinsky wordt enorm beïnvloed door de componist Schönberg (aan het eind meer van deze muzikale vernieuwer). Schönberg adviseert om te breken met alle regels: kunst behoort tot het onbewuste, men moet zich rechtstreeks uiten! 

Kortom; vergeet alle regels!

Kandinsky en de weg naar abstractie

Dat advies volgt Kandinsky op. Zijn werken worden steeds minder herkenbaar. Hij abstraheert de voorstelling en slaat de weg in naar abstractie. 

abstraheren =  terugbrengen van een figuratieve, herkenbare voorstelling tot een non-figuratief werk

Hier zie duidelijk wat abstraheren (steeds abstracter maken) is.

Kandinsky

'Impression III Concert'

Dit werk maakt Kandinsky nadat hij naar een concert van Schönberg is geweest.

Wat herken je in de vorige afbeelding?

Franz Marc

Der Blaue Reiter

-gevoelswereld op luchtige manier weergeven

-felle kleurvlakken

-onwerkelijk kleurgebruik

Fauvisten

Matisse

- loslaten perspectief

- weinig dieptewerking door zwarte contouren

-geen licht en donker

-felle kleuren

- beelden de werkelijkheid uit zoals ze die zelf beleven

Brancusi

-gestileerde vormen

-alleen belangrijkste vormen weergeven

Voorstelling 

Je ziet een vrouw in een rode kamer met uitzicht naar buiten. Het tafereel is gerangschikt rond een tafel in het midden, die onderdeel is geworden van de rode kamer.

Het behang en het tafelkleed zijn gedecoreerd met plant-achtige figuren

Op welke manier heeft Matisse een verbinding gemaakt tussen de scène binnen en de tuin buiten?

Die Brucke:

Wel zichtbare werkelijkheid in combinatie hoe ze deze ervaren / vervorming/deformatie 

Ludwig Kirchner

Duitse houtsnedes

Op de volgende slides zie je voorbeelden van houtsnedes. Een hele oude techniek die in het expressionisme weer sterk op kwam.

Kathe Kollwitz - De weduwe

Bekijk deze houtsnede. Welke emotie overheerst in dit werk en hoe wordt dit weergegeven?

Welke emoties overheersen in dit werk?
Welke aspecten van de vormgeving ondersteunen deze emotie?

Antwoord

De afgebeelde vrouw is verdrietig, dit is te zien aan het grote lichtdonker contrast onder andere in haar gezicht (het gezicht is grotendeels donker), maar ook de beschermende handen die oplichten op haar donkere kleding

Kathe Kollwitz - Het ziekenhuisbezoek

Verklaar waarom de houtsnede een populair medium was voor de Duitse expressionisten.

Antwoord

Houtsnedes zijn onmogelijk heel gedetailleerd te maken, waardoor ze grof en hoekig aandoen (dus niet volgens de gladgepolijste academische regels). Daarnaast is het een relatief eenvoudig medium, dat ook veel gebruikt werd bij volkskunstenaars die zonder academische opleiding opereerden

vernieuwing in

expressionisme

in muziek

atonale muziek

samenklanken dissonant

dynamiek vaak luid

melodieën fragmentarisch/grillig

ritmes complex

vrije vorm

grote bezetting/veel slagwerk

twaalftoonstechniek

Arnold Schönberg

Anton Webern

Arnold Schonberg

Nu in de les maken

www.lambo.nl

Kunst en gevoel:

-> Blok 3 en 7

Huiswerk

Lees: 

ART-History H3

Kunst en gevoel

p. 20 t/m p. 37

Maak: PO stap 1 t/m 3 af