Nederland 1973-2004

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

1973-2008

Wat weet je nog?
Bij de jaren 50 horen:

1. Consumptiemaatschappij &Hippies
2. Nozems &Consumptiemaatschappij
3. Geleide loonpolitiek & hippies
4. Geleide loonpolitiek & Nozems

Wat weet je nog?
bij de jaren 50 hoort...

1. Het poldermodel
2. rooms-rode kabinetten
3. ontzuiling
4. gastarbeiders

wat weet je nog? Wat hoort bij het poldermodel?

1. Rooms-rode kabinetten
2. sociale partners
3. secularisering
4. emancipatie

Wat weet je nog?
Tijdens de tweede feministische golf streden vrouwen voor

1. handelingsbekwaamheid
2. actief kiesrecht
3. gelijke rechten &kansen
4. algemeen kiesrecht

Wat weet je nog? De eerste groep naoorlogse migranten kwam uit

1. Marokko
2. Spanje
3. Indonesië
4. Suriname

Wat weet je nog?
Welke politicus zorgde voor politieke vernieuwing in de jaren '60?

1. Drees
2. Van Mierlo
3. Kok
4. Lubbers

De Nederlandse economie in de tweede helft van de 20ste eeuw

Na WOII

Wederopbouw

-> d.m.v. Marshallhulp (economische hulp van de VS)

jaren '50

Verzorgingsstaat

= Mensen die werken, moeten met belasting en premies het geld opbrengen voor hen die niet kunnen werken.

jaren '60

Consumptie maatschappij

jaren '70

Economische terugslag

-> ontstaan Poldermodel

Belastingen en premies blijven gelijk

Bezuinigingen op de verzorgingsstaat

Lonen blijven gelijk

Nieuwe ontwikkelingen 1973-2008

Begin jaren '80

- 250.000 werklozen

- WAO te duur

- economie in slob

-druk op verzorgingsstaat neemt toe (te duur)

Aanvankelijk protest tegen bezuinigingen, maar door poldermodel komt er toch een 'deal'.

Economische achteruitgang

vanaf 1980

Het Amsterdam in de jaren 1970 kende woningnood tegelijk met langdurige leegstand. Jonge mensen zonder woonruimte kraakten leegstaande panden. De renovatie voor de kroningsceremonie van de koninklijke paleizen door het ministerie, maakte krakers boos omdat er volgens hen beter geld in nieuwe betaalbare woonruimte gestoken kon worden. Ook de snel stijgende (jeugd)werkloosheid speelde mee.

Toen Beatrix in 1980 werd gekroond als koningin gebruikte deze groep de kroning om aandacht te vragen voor hun problemen. Dit liep als snel uit in grote rellen.

Beleid nieuw kabinet (CDA&VVD)

1982-1994 o.l.v. premier Lubbers

1. Liberalisering (minder regels voor bedrijven)

2. Privatisering ( bedrijven i.p.v. staatsbedrijven)

3. Bezuinigingen op verzorgingsstaat: 

 -uitkeringen om laag 

 - strengere keuringen (minder mensen in WAO)

Liberalisering

• Jaren '70: door economische krimp neemt druk op de verzorgingsstaat toe 
• Daarnaast: te makkelijk om WAO te krijgen --> kost teveel geld
• 1982: kabinet Lubbers start afbouw verzorgingsstaat
• Jaren '80 in teken van neo-liberalisme 
• Dus:  privatisering van staatsbedrijven 
• Maakbare samenleving wordt zelfredzame samenleving
• Dankzij poldermodel weinig conflict

Privatisering

De overheid stoot wel eens een bedrijf af. Dan gaat dus het bedrijf van de collectieve sector naar de private sector. Dit heet privatisering.

De Nederlandse geschiedenis kent verschillende minister-presidenten. Wat is de naam van de in 1939 geboren CDA-politicus, die minister-president was van 1982 tot 1994 en die onder andere te maken kreeg met enorme bezuinigingen in de jaren '80 en de plaatsing van kruisraketten op Nederlands grondgebied? Hij stierf in 2018. Geef alleen de achternaam!

Welke maatregelen werden om de verzorgingsstaat betaalbaar te houden?

1. Bezuinigen op AOW en privatisering
2. Bezuinigen op defensie en liberalisering
3. Bezuinigen op WAO en privatisering
4. Bezuinigen op AOW en liberalisering

1995-2001 economische groei

- industrialisering

- mechanisering

- komst internet / computers /mobile telefoons

- groei dienstensector

- commercialisering (televisie)

- maakbare samenleving

- 'zelfredzaamheid' burgers (zorg en verzorgingsstaat afgeschaald)

Hoe zag dat er uit..

Deze Nokia ( de middelste) was de eerste telefoon van LAG (1991)

volgende filmpje voor de liefhebber.... 

housemuziek jaren '90

Liberalisering en individualisering

• 1995 – 2001: economische groei hoog door dienstensector & opkomst internet & mobiele telefonie.
  
• 2008: economische crisis
  
• Vanaf ’80: minder geld naar overheid & rol bedrijfsleven en commercie groter.
  
• Verschuiving sociaaldemocratisch idee ‘maakbare samenleving’ naar liberaal vertrouwen in vrije markt & zelfredzaamheid burgers.
• Verschuiving politiek: 'paarse' kabinetten. 

Noem 3 kenmerken van het liberale beleid van de kabinetten Lubbers

Hoe bevorderde de kabinetten Lubbers de politieke en economisch rust eind jaren 80 en begin jaren 90?

De Nederlansde regering was voor globaliseringen de uitbreiding van de E.U. Waarom?

Nederland was in 1992 voorzitter van de E.U. Welke belangrijke stap in de ontwikkeling binnen de E.U. werd er toen gezet?

Paarse kabinet

In 1994 vormen PvdA, VVD en D66 een regering onder leiding van minister- president Kok (PvdA) -> Paarse kabinet

Voor het eerst sinds 1917 geen confessionele partij meer in de regering

Wim Kok

Minster- president tussen 1994-2002

progressief Nederland 1960-2000

Wet gelijke behandeling (1994)

Gedoogbeleid (softdrugs)

Homohuwelijk (2001)

Euthenasie (2002)

Leg uit wat individualisering is en hoe deze is ontstaan.

Door welke ontwikkelingen werd de individualisering in de jaren '80 bevorderd?

Geef twee voorbeelden van tolerantie in de Nederlandse samenleving in de jaren 2000

Nederland & de wereld 1978-2008

-Nederland tijdens Koude Oorlog tot 1990  

-Protest tegen Kernwapens jaren '80

-Nederland als onderdeel Europese Unie (EGKS-EEG -EU)

-Burgeroorlog in voormalig Joegoslavië ( val Srebrenica en val Kabinet Kok)

Tegen welk plan van de NAVO werd er begin jaren 80 gedemonstreerd?

jeugdcultuur '70-heden

Jaren '70 Hippies

Jaren '80 Punkers

echter: veel andere subculturen 

Hiphop / rap /Gabbers/ Rock / alto / skaters

Voor ieder individu wat wils....

Globalisering als gevolg van moderne communicatie

Welke groepen staan op de juiste chronologische volgorde

1. nozems, gabbers, punk
2. provo's, nozems, hippies
3. gabbers, punk, provo's
4. nozems, hippies, gabbers

1. Disco
2. Gabbers
3. Nozems
4. Hippies

1. Nozems
2. Punk
3. Hippies
4. Gabbers

Welk begrip betekent hetzelfde als globalisering?

1. Mondialisering
2. Mondialiteit
3. Internationaal
4. Internationaliteit

Vanaf de jaren 80 nam de internationale oriëntatie van Europese burgers toe. Noem daarvan een oorzaak.

polarisatie

In sommige niet-westerse landen verzet tegen westerse invloed (Midden-Oosten)

In Nederland kritische geluiden over mislukken multiculturele samenleving / immigratie 

bijv. Theo van Gogh (vermoord door extremistische Moslim) 

& Pim Fortuyn (vermoord door extreem linkse activist)

911

Geef een verklaring voor de polarisatie die begin jaren 2000 in Nederland was ontstaan.

Noem een binnenlandse en een buitenlandse gebeurtenis die de polarisatie versterkte

Politieke schandalen

• Na de aanslagen op het WTC kreeg en de moord op Pim Fortuyn kreeg de LPF uit eindelijk 26 zetels in de Tweede Kamer.
• De LPF viel al vrij snel uit elkaar door allerlei schandalen en onderlinge machtsstrijd. 

Politieke spanningen

• In 2004 werd regisseur en interviewer Theo van Gogh vermoord door Mohammed Bouyeri, vanwege zijn uitlatingen over de Islam.
• Geert Wilders stapte in datzelfde jaar uit de VVD; hij nam de ideeën van Fortuyn grotendeels over en won daarmee in 2014 25 zetels.