5H 9.1 DNA

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

DNA

Oriëntatie

9.1 DNA
9.2 DNA-replicatie
9.3 Eiwitsynthese
9.4 Genexpressie
9.5 Mutaties
9.6 DAN-technieken

Leerdoelen 9.1

Je kunt de bouw en functies van DNA beschrijven

DNA

• Desoxyribonucleïnezuur
• Bevat informatie voor je erfelijke eigenschappen 
• Alle DNA in een cel = het genoom.
• Alle cellen van een organisme hebben hetzelfde genoom

DNA

• Prokaryoten --> geen celkern, Circulair DNA-molecuul, plasmiden (korte stukjes circulair DNA)
• Eukaryoten --> genoom = DNA in de celkern (kernDNA) en DNA in mitochondriën (mtDNA). Planten ook DNA in chloroplasten.  

Bouw van DNA

• Nucleïnezuur (ook in cytoplasma)
• DNA --> 2 ketens aan elkaar 
• Gekoppelde nucleotiden 

Adenine (A)

Thymine (T)

Guanine (G)

Cytosine (C)

Enkel strengs DNA

(desoxyribose)

Basenparing

Waterstofbruggen koppelen A-T en G-C --> dubbelstrengs DNA met een helixstructuur 

DNA Sequentie

• De volgorde van de stikstofbasen (nucleotiden) bepaalt welke eiwitten gevormd worden.
• Gen: deel van DNA-sequentie waarin code klaarligt voor het synthetiseren van één of meer eiwitten door ribosomen.
• Allel: variaties van genen

Niet-coderend DNA --> Junk DNA

Niet-coderend DNA, codeert niet voor eiwitten

• 98,5% van het genoom van een mens
• Een deel bestaat uit genen die hun functie hebben verloren
• Een deel codeert wel voor andere moleculen b.v. voor een regulerende functie bij de eiwitsynthese. 

0

BEVAT DNA

BEVAT GEEN DNA

Haar

Vingerafdrukken

Speeksel

Bloed

Kauwgom

Het stukje van een DNA molecuul heeft de volgende sequentie: TGCAAACC

Wat is sequentie van de tegenoverliggende DNA streng?

1. TTTGCAGG
2. ACGTTTGG
3. TGCAAACC
4. ATCTTTAA

Geef aan hoe de tegenoverliggende streng DNA eruit ziet.

1. A-G-G-T-G-A-G-T
2. A-C-G-A-C-T-C-A
3. T-G-C-T-C-A-C-A
4. T-G-C-T-G-A-G-T

Huiswerk

Lezen 9.1

Maken opdracht 1 t/m 8 + 10

+ begrippenlijst

Herhalen en/of extra oefenen

Uitlegvideo bouw van DNA

Playlist video's DNA 

Leerdoelen 9.1

Je kunt de bouw en functies van DNA beschrijven

Eiwitsynthese 

DNA-sequentie is een 'recept' voor een eiwit

1. Staat de gen 'aan'?  Dan wordt de DNA-sequentie afgelezen.

2.  De DNA-sequentie wordt gekopieerd

Het kopietje heet RNA

Transcriptie: Kopiëren van DNA --> RNA

00:20

Wat bevind zich in de celkern?

1. Ribosoom
2. Genoom
3. RNA
4. Aminozuren

00:45

Wat gebeurt er tijdens de transcriptie?

1. Het lezen van RNA
2. Het verpakken van DNA
3. Het lezen van DNA
4. Het vouwen van eiwitten

02:29

Wat is het resultaat van het proces waarbij aminozuren worden toegevoegd aan een groeiende keten?

1. RNA-molecuul
2. Ribosoom
3. DNA-molecuul
4. Eiwit