literatuurgeschiedenis 1900-1940

Na WO-I
Had iedereen het gevoel dat er een nieuwe tijd zou aanbreken.
Men stortte zich vol enthousiasme op het leven.

--> Roaring twenties 

1
1 / 19
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

This lesson contains 19 slides, with text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Na WO-I
Had iedereen het gevoel dat er een nieuwe tijd zou aanbreken.
Men stortte zich vol enthousiasme op het leven.

--> Roaring twenties 

1

Slide 1 - Slide

Ondertussen in Nederland...
  • Radicale partijen bleven klein (NSB)
  • Sociale wetgeving werd versterkt: algemeen kiesrecht voor mannen (1917) en vrouwen (1919), Achturige werkdag (1919)
  • WOI: Nederland neutraal
  • 10 mei 1940: Duitsers vallen Nederland binnen
3

Slide 2 - Slide

De cultuurbeweging die tijdens WO-I tot ontwikkeling kwam wordt het modernisme genoemd.



- talrijke stromingen
- radicaal nieuwe kunst
- bloeide vooral tijdens de roaring twenties
4

Slide 3 - Slide

 Het modernisme

Slide 4 - Slide

19e eeuwse beeldende kunst


- realistisch / impressionistisch
- Gaf de werkelijkheid zo goed mogelijk weer
- toegankelijk
vroeg 20e eeuwse beeldende kunst


- Beeldende kunst moest gevoelens uitdrukken ten koste van de werkelijkheid
- d.m.v. kleuren, vormen of afbeeldingen.
- verwijst naar zichzelf
- lastig te begrijpen (werd verboden door vele dictatoriale bewinden)
1

Slide 5 - Slide

Opkomst nieuwe kunstvorm: film!
- Door montage heel anders dan 'verfilmd toneel'
- Eisenstein (Russische           filmregisseur)
- 1927: eerste film met kleur en geluid (The jazz singer)

- 1933: eerste kleurenfilms van Disney.

2

Slide 6 - Slide

Slide 7 - Video

Slide 8 - Video

Andere term voor modernisme:
Historische avant-garde
letterlijk: voorhoede



Richtingen: expressionisme, dadaisme, kubisme, constructivisme, futurisme
3

Slide 9 - Slide

 Expressionisme

Slide 10 - Slide

Schilderkunst
- Accent ligt op gevoel ten koste van de waarneming
- gedeformeerde realiteit
- abstract of non-figuratief
- band met werkelijkheid werd zwakker
- fauvisme in Frankrijk (= wild dier)
1

Slide 11 - Slide

Literatuur
- Expressionisme staat tegenover het impressionisme
- Uitdrukken van een gevoel d.m.v. het weergeven van beelden.

Poésie pure: gedichten waarin het niet gaat om het weergeven van concrete inhoud, maar waarin een sfeer, een beeld wordt opgeroepen.
- Leidt soms tot absurdisme (Kafka)
2

Slide 12 - Slide

Impressionisme
  • Wel rijm, metrum en regelmatige strofebouw
  • Normale zinnen


  • Veel bnw



  • Onderwerpen en beeldspraak vaak ontleend uit de natuur
  • Traditionele poëzie

Expressionisme
  • Geen of minder rijm, metrum, regelmatige strofebouw
  • Onvolledige, niet grammaticale zinnen
  • Emotie / gevoel wordt direct geuit d.m.v.  ongewone woordcombinaties (violette schemer)
  •  Onderwerpen en beeldspraak vaak ontleend uit het stadsleven
  • Vrije vers

3

Slide 13 - Slide

 H. Marsman

Slide 14 - Slide

H. Marsman (1899-1940)
  • 'Groots en meeslepend wil ik leven' --> vitalisme
  • Verafschuwde Hollandse bekrompenheid en verheerlijkte de hartstochtelijk levende, wilskrachtige persoonlijkheid.
  • Vitalistische bundels: Verzen (1923), Paradise regained (1927)
  • Vervolgens: traditionelere poëzie
  • Traditionele en realistische poëzie: Verzameld werk (1938)
1

Slide 15 - Slide

De eenzame zwarte boot
vaart in het holst van den nacht
door een duisternis, woest en groot
den dood, den dood tegemoet.

Ik lig diep in het kreunende ruim,
koud en beangst en alleen
en ik ween om het heldere land,
dat achter den einder verdween
en ik ween om het duistere land,
dat flauw aan der einder verscheen.


1927


Marsman stierf op zee, toen hij van Franrijk naar Engeland wilde vluchten in 1940. Het schip verging in Het Kanaal.
2

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video

Slide 18 - Video

Slide 19 - Video