Les 1: Wat is externaliserend gedrag en welke vormen zijn er?

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Externaliserend en internaliserend gedrag 

Wat weet ik aan het einde van de les?

Lesdoelen: 

1. Ik kan aan het einde van de les benoemen wat externaliserend gedrag betekent.

2. Ik kan aan het einde van de les 3 van de 6 vormen van externaliserend gedrag benoemen en een concreet voorbeeld geven van gedragingen.

Wat weten jullie al over externaliserend en internaliserend gedrag?

- Pak post-it en schrijf op wat je al weet over externaliserend/internaliserend gedrag.

Extra: Weet je al wat het inhoudt? Schrijf dan een concreet voorbeeld wat je hebt meegemaakt op stage.

Wat heb je gezien?

- Welk concreet gedrag heb je gezien? 

- Bij welke vorm van externaliserend gedrag is het concrete gedrag passend? 

- Wat vond je goed aan de aanpak? 

- Wat zou jij anders doen?

- Welke tip zou je geven aan de professional?

Wat is externaliserend gedrag?

Externaliserend gedrag houdt in dat er emoties uitgedrukt worden door ze naar buiten te richten. De client richt zich op de buitenwereld (Barlow, 2018). 

Voorbeelden van externaliserend gedrag: Agressie, hulpeloosheid, ongelukkig gedrag zoals vernieling en problemen in sociale relaties door conflict of afwijzing.

Wat zijn mogelijke oorzaken van externaliserend gedrag?

- gezinsproblemen 

- mishandeling 

- emotionele problemen 

- leerproblemen 

- leraar-leerling relatie  

- groepsdruk en sociale conflicten                                                   

- gedragsstoornissen                                                        

(Anderson, 2000) (NCJ, z.d.) en (NJI, 2021). 

Kies een oorzaak uit en beschrijf een korte
casus die jij hebt meegemaakt
op stage over dit onderwerp.

Wat is het verschil tussen externaliserend gedrag en internaliserend gedrag?

Externaliserend gedrag richt zich op de buitenwereld. Het komt vaak naar voren in de vorm van conflicten of gedragingen die anderen verstoren.

Internaliserend gedrag richt zich naar binnen. Het gaat vaak gepaard met gevoelens van angst, depressie, of sociale teruggetrokkenheid.

Een client dat zijn frustraties uit door schreeuwen of spullen kapot te maken.

1. Externaliserend gedrag
2. Internaliserend gedrag

Een client dat zijn frustraties niet uitdrukt en zich terugtrekt of zich verdrietig voelt.

1. Externaliserend gedrag
2. Internaliserend gedrag

Voorbeelden: 

Casus 1: meneer de Vries 82 jaar, vroege fase van dementie

Meneer De Vries woont sinds zes maanden in een woonzorgcentrum. Sinds zijn verhuizing vertoont hij steeds vaker boos en vijandig gedrag. Tijdens de ochtendzorg weigert hij zijn kleren aan te trekken en slaat hij naar de verzorgende wanneer zij probeert hem te helpen met wassen. In de eetzaal moppert hij luid op anderen en beschuldigt hij hen van het “stelen van zijn spullen”. Regelmatig loopt hij gefrustreerd de gang op, schreeuwend dat hij “naar huis wil”.

Casus 2: Kim, 24 jaar, Matige verstandelijke beperking en ADHD

Kim zit in een dagbestedingsgroep en wordt snel overprikkeld. Op een drukke dag met veel geluid uit de andere lokalen krijgt Kim een woede-uitbarsting wanneer de begeleiding haar vraagt op te ruimen. Ze begint te schreeuwen, gooit een stoel om en slaat een andere cliënt die dichtbij staat. Later trekt ze zich terug op haar kamer en weigert elk contact.

Wat zijn de verschillen?

Schrijf de verschillen op tussen het in de ouderenzorg en de gehandicaptenzorg.

 Bespreek de verschillen met een medestudent.

Wat zijn de verschillende vormen van externaliserend gedrag?

A gressief gedrag	Storend gedrag	Opstandig gedrag	Impulsief gedrag	Pesten en vermijdings-gedrag
- schoppen - duwen - trekken - slaan - knijpen	- door de les praten - andere kinderen afleiden - onrustig gedrag	- brutaliteit - dominantie - ongehoor zaamheid - niet aan regels houden - opdrachten weigeren te volgen.	- doelbewust aangaan van conflicten -docent uitdagen - niet op de beurt kunnen wachten - gebrek aan zelfbeheersing - onvoorspelbaar-heid	- pesten - plagen - roddelen - elkaar belachelijk maken - spijbelen - klaslokaal verlaten

Opdracht: 

1. De vormen van externaliserend gedrag worden op A3 papier geschreven. 

2. Maak groepen van 3 studenten

3. Schrijf bij iedere vorm concrete voorbeelden die je op stage hebt meegemaakt betreft externaliserend gedrag.

Wat is geen voorbeeld van Externaliserend gedrag?

1. Schreeuwen tegen de zorgverlener
2. Slaan en spugen
3. Teruggetrokken gedrag en stilte
4. Schelden tegen medebewoners

Is dit waar of niet waar?
Externaliserend gedrag bij mensen met dementie komt vaak voort uit angst of onbegrip?

1. Waar
2. Niet waar

Welke van de volgende factoren kunnen bijdragen aan externaliserend gedrag in de gehandicaptenzorg? (meerdere antwoorden mogelijk)

1. overprikkeling
2. Onvoldoende communicatie
3. voldoende structuur
4. lichamelijk ongemak

Meneer Jansen (85) met gevorderde dementie slaat vaak om zich heen tijdens het wassen. Wat is een mogelijke verklaring voor zijn gedrag?

1. Hij heeft zin in aandacht
2. Hij vind wassen prettig
3. hij begrijpt de situatie niet en voelt zich bedreigd
4. hij wil testen of je bang bent

Wat kun je beter niet doen om externaliserend gedrag te voorkomen?

1. Vaste structuur aanbieden
2. triggers herkennen en vermijden
3. veel onverwachte prikkels aanbieden
4. goede communicatie en signalering

Einde van de les

Praktijkopdracht 

Observeer tijdens je stage minimaal één leerling die externaliserend gedrag vertoont. Beschrijf objectief welk concreet gedrag je waarneemt. Beschrijf vervolgens over welke vorm van externaliserend gedrag dit gaat, onderbouwd met de theorie die in de les is behandeld.

Neem voor de volgende les (vrijdag 4 maart) een casus mee die betrekking heeft op externaliserend gedrag.