§1.3 Sociale wetten en kiesrecht (alleen schema's)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Examenvragen - vraag 1 

Stap 1: Zelfstandig in stilte oplossen
(2 minuten)

Stap 2: In duo's bespreken en tot een conclusie komen
(3 minuten)

Stap 3: Klassikaal bespreken

Examenvragen - antwoord vraag 1 

Stap 1: Zelfstandig in stilte oplossen
(2 minuten)

Stap 2: In duo's bespreken en tot een conclusie komen
(3 minuten)

Stap 3: Klassikaal bespreken

Examenvragen - vraag 2 

Stap 1: Zelfstandig in stilte oplossen
(2 minuten)

Stap 2: In duo's bespreken en tot een conclusie komen
(3 minuten)

Stap 3: Klassikaal bespreken

Examenvragen - antwoord vraag 2 

Stap 1: Zelfstandig in stilte oplossen
(2 minuten)

Stap 2: In duo's bespreken en tot een conclusie komen
(3 minuten)

Stap 3: Klassikaal bespreken

§1.3 Sociale wetten en kiesrecht

A: nieuwe wetten

§1.3

Sociale wetten en kiesrecht

A

Nieuwe wetten

Leerdoel A:

Ik kan uitleggen welke drie sociale wetten werden ingevoerd en hoe het kiesrecht werd uitgebreid door het caoutchouc-artikel. 

Begrippen:

caoutchouc-artikel

B

Rechten voor vrouwen

Leerdoel B:

Ik kan uitleggen voor welke twee dingen Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs streden tijdens de eerste feministische golf. 

Begrippen:

feminisme

eerste feministische golf

vrouwenkiesrecht

C

Algemeen kiesrecht

Leerdoel C:

- Ik kan beschrijven welke drie aanpassingen in de grondwet van 1917 werden opgenomen.

- Ik kan beschrijven welke aanpassing in de grondwet van 1919 werd opgenomen.

pacificatie van 1917

evenredige vertegenwoordiging

parlementaire democratie

financiële gelijkstelling openbaar / bijzonder  onderwijs

Sommige liberalen veranderden van mening:
 

• Extra armoede door economische crisis in 1873.
• Arbeiders werden uitgebuit + moesten maar leven van liefdadigheid.
• Ze zagen dat armoede niet altijd de schuld was van arbeiders zelf.
  
  --> Daarom sociale wetten.

§1.3

Sociale wetten en kiesrecht

A

DeBoze burgers

Nieuwe wetten

§1.3 Nieuwe wetten en kiesrecht A Nieuwe wetten
Begripp en: Caoutchouc-artikel Historische personen: van Houten Jaartallen: 1874, 1887
Samenvatting

Leerdoelen A 

Ik kan uitleggen welke drie sociale wetten werden ingevoerd en hoe het kiesrecht werd uitgebreid door het caoutchouc-artikel. (blz. 22)

- Leg de drie sociale wetten uit die werden ingevoerd. 

- Leg uit wat caoutchouc-artikel inhield en waarom hierdoor meer mannen mochten stemmen.

• Kinderwetje van Van Houten (1874)
  
• Onder de 12 jaar niet in fabrieken werken
  
• Ongevallenwet (1901)
  
• Recht op uitkering als je door een ongeval in de fabriek niet meer kon werken
  

• Woningwet (1901)
• Woningen moeten aan bepaalde voorschriften voldoen
• (bijv. ramen, eigen wc)
• 1887: wijziging grondwet: censuskiesrecht afgeschaft.
  
• Caoutchouc-artikel. (is Frans voor rubber); gaf mannen met ‘kentekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand’ kiesrecht.
• Het kiesrecht werd uitgerekt, net als rubber.

• Hierdoor konden steeds meer mannen (met een huis, bepaald inkomen, bepaald bedrag aan huur) stemmen.

§1.3 Sociale wetten en kiesrecht

B: Rechten voor vrouwen 

§1.3

Sociale wetten en kiesrecht

A

Nieuwe wetten

Leerdoel A:

Ik kan uitleggen welke drie sociale wetten werden ingevoerd en hoe het kiesrecht werd uitgebreid door het caoutchouc-artikel. 

Begrippen:

caoutchouc-artikel

B

Rechten voor vrouwen

Leerdoel B:

Ik kan uitleggen voor welke twee dingen Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs streden tijdens de eerste feministische golf. 

Begrippen:

feminisme

eerste feministische golf

vrouwenkiesrecht

C

Algemeen kiesrecht

Leerdoel C:

- Ik kan beschrijven welke drie aanpassingen in de grondwet van 1917 werden opgenomen.

- Ik kan beschrijven welke aanpassing in de grondwet van 1919 werd opgenomen.

pacificatie van 1917

evenredige vertegenwoordiging

parlementaire democratie

financiële gelijkstelling openbaar / bijzonder  onderwijs

19e-eeuwse beeld van de vrouw:

• Rijke vrouw verzorgt thuis gezin. 
• Arme vrouw werkte, verdiende minder dan de man
• Getrouwde vrouwen mochten niet zonder toestemming van man geld uitgeven
• Vrouwen mochten niet doorleren
• Vrouwen mochten bepaalde beroepen niet uitoefenen

§1.3

Sociale wetten en kiesrecht

B

DeBoze burgers

Rechten voor vrouwen

§1.3 Sociale wetten & kiesrecht B Rechten voor vrouwen
Begrippen: Historische personen: Jaartallen:
Samenvatting

Leerdoelen B: Ik kan uitleggen voor welke twee zaken Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs streden tijdens de eerste feministische golf. (blz. 24)

- Leg uit wat feminisme inhoudt. 

- Leg uit welke vereniging Wilhelmina Drucker oprichtte en wat zij hiermee probeerde te bereiken. 

- Leg uit wat Drucker & Aletta Jacobs samen oprichtten en wat zij hiermee probeerden te bereiken.

- Wat is de mening van socialisten, confessionelen, liberalen over vrouwenkiesrecht? 

• Feminisme: Feministen strijden voor gelijke rechten en kansen voor vrouwen (vrouwenemancipatie) 
• 1889: Drucker richtte de VVV (Vrije Vrouwen Vereeniging) op. Deze vereniging wilde dat mannen en vrouwen voor de wet gelijk zouden worden.
• Later richtten Drucker en Jacobs samen de VvVK op (Vereeniging voor Vrouwen Kiesrecht)
  
• De eerste feministen kwamen ook op voor toelating tot hoger onderwijs.
• Socialisten steunden het, maar vonden algemeen mannenkiesrecht belangrijker: de arbeider gaat voor de vrouw
  
• De confessionelen vonden het maar niets: politiek was iets voor het gezinshoofd (de man)
  
• Liberalen waren verdeeld: de meesten wilden kiesrecht voor vrouwen.

§1.3 Sociale wetten en kiesrecht

C: Algemeen kiesrecht

§1.3

Sociale wetten en kiesrecht

A

Nieuwe wetten

Leerdoel A:

Ik kan uitleggen welke drie sociale wetten werden ingevoerd en hoe het kiesrecht werd uitgebreid door het caoutchouc-artikel. 

Begrippen:

caoutchouc-artikel

B

Rechten voor vrouwen

Leerdoel B:

Ik kan uitleggen voor welke twee dingen Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs streden tijdens de eerste feministische golf. 

Begrippen:

feminisme

eerste feministische golf

vrouwenkiesrecht

C

Algemeen kiesrecht

Leerdoel C:

- Ik kan beschrijven welke drie aanpassingen in de grondwet van 1917 werden opgenomen.

- Ik kan beschrijven welke aanpassing in de grondwet van 1919 werd opgenomen.

pacificatie van 1917

evenredige vertegenwoordiging

parlementaire democratie

financiële gelijkstelling openbaar / bijzonder  onderwijs

§1.3 Sociale wetten & kiesrecht C: Algemeen kiesrecht
Begrippen: Historische personen: Jaartallen:
Samenvatting

Leerdoel C:

• Ik kan beschrijven welke drie aanpassingen in de grondwet van 1917 werden opgenomen.
  
• Ik kan beschrijven welke aanpassing in de grondwet van 1919 werd opgenomen. (blz. 26) 

- Leg uit wat de pacificatie van 1917 inhield. 

- Noem drie aanpassing in de grondwet van 1917 en leg ze uit. 

- Welke aanpassing in de grondwet van 1919 werd opgenomen. 

Pacificatie van 1917: 

• Deel liberalen wilde algemeen kiesrecht
• liberalen, socialisten, confessionelen besloten om voor elkaars wensen te stemmen.
• De grondwet werd met 2/3 meerderheid aangenomen
• Pacificatie betekent vrede

Drie aanpassingen in de grondwet van 1917: 

1. Algemeen mannelijk kiesrecht (voor alle mannen vanaf 23)
   
2. Passief kiesrecht voor vrouwen (konden gekozen worden, maar niet zelf stemmen)
   
3. Financiële gelijkstelling openbaar en bijzonder onderwijs
   
4. evenredige vertegenwoordiging in plaats van districtenstelsel. 

• 1919: ook vrouwen kregen nu algemeen kiesrecht
• NL IS VANAF 1919 EEN PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE: een bestuursvorm waarbij de macht lig bij een parlement gekozen door het volk. 

Evenredige vertegenwoordiging

• Districtenstelsel wordt vervangen door stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
• Aantal procent stemmen = aantal procent zetels in de kamer
• Nu konden kleine partijen ook een zetel krijgen. Dit heeft als nadeel dat samenwerken soms erg lastig is. 

§1.3

Sociale wetten en kiesrecht

C

DeBoze burgers

Algemeen kiesrecht

Examenvragen

Stap 1: Zelfstandig in stilte oplossen
(2 minuten)

Stap 2: In duo's bespreken en tot een conclusie komen
(3 minuten)

Stap 3: Klassikaal bespreken

Examenvragen

Stap 1: Zelfstandig in stilte oplossen
(2 minuten)

Stap 2: In duo's bespreken en tot een conclusie komen
(3 minuten)

Stap 3: Klassikaal bespreken

Examenvragen

Stap 1: Zelfstandig in stilte oplossen
(2 minuten)

Stap 2: In duo's bespreken en tot een conclusie komen
(2 minuten)

Stap 3: Klassikaal bespreken

Examenvragen