Zuinigheid, gehoorzaamheid en hard werken 2022

Cultureel-mentale ontwikkelingen in 
Nederland na 1945


1. Zuinigheid, gehoorzaamheid en hard werken
1 / 34
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolmavoLeerjaar 3

This lesson contains 34 slides, with text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Cultureel-mentale ontwikkelingen in 
Nederland na 1945


1. Zuinigheid, gehoorzaamheid en hard werken

Slide 1 - Slide

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe het dagelijks leven in Nederland direct na de Tweede Wereldoorlog eruit zag.

Slide 2 - Slide

Bevrijd! 
  • De schade van de oorlog was groot
  • Het aantal slachtoffers was hoog, rond de 200.000
  • Honderdduizenden mensen waren dakloos, fabrieken 
     draaiden niet meer, wegen en spoorwegen waren vernietigd 
  • Veel machines, auto's, vrachtwagens en fietsen waren door de
     Duitsers mee genomen
  • Honderdduizenden mannen waren in Duitsland
     tewerkgesteld tijdens de oorlog

De schade na het bombardement van Rotterdam in mei 1940 was groot, maar tijdens de vijf jaren van de Duitse Bezetting was er nog niet veel gedaan om de stad op te bouwen.

Slide 3 - Slide


Wederopbouw
vanaf 1945



    Slide 4 - Slide

    Samenwerking is nodig
    Regering, werkgevers en werknemers gaan afspraken maken in de SER
    • Lonen mogen niet stijgen (geleideloonpolitiek)
    • Prijzen van producten worden niet verhoogd (prijspolitiek)
    • De overheid gaat plannen maken om armoede te voorkomen

    Slide 5 - Slide

    Samenwerken
    Deze samenwerking tussen werkgevers, werknemers en de overheid heet het harmoniemodel

    Slide 6 - Slide

    Multinationals
    • De loonpolitiek zorgde ervoor dat Nederlandse
       exportproducten goedkoop waren.
    • Daardoor werden er veel Nederlandse producten in het
       buitenland gekocht.
    • Waardoor veel berdijven kunnen groeien en in het buitenland
       hun spullen verkopen. We noemen dit multinationals. Vb. 
       Heineken, Philips, Unilever, ING.

    Slide 7 - Slide

    Hulp van de Verenigde Staten
    Financiële hulp voor de wederopbouw

    Slide 8 - Slide

    Marshallhulp
    • Zorgen dat Europa snel herstelt 
    • Laten zien wie de echte bondgenoot is

    Slide 9 - Slide

    Schaarste
    producten op de bon

    Slide 10 - Slide

    Emigratie
    • woningnood
    • schaarste / dreigende werkloosheid
    • dreiging van de Koude Oorlog

    Slide 11 - Slide


    De Wederopbouw lukt!


    • Door: geleide loonpolitiek
    • Harmoniemodel: samenwerken/de schouders eronder en niet zeuren!
    • Eerste industrialisatie nota: kleine bedrijven gaan ook samenwerken ⇒ kosten lager ⇒ prijzen lager ⇒ export stijgt

    • Hulp vanuit VS: Marshallplan
    • Ontstaan van een verzorgingsstaat


      Het Amerikaanse Marshallplan had twee belangrijke doelen:
      • Zorgen dat Europa weer wordt hersteld, zodat Amerika ook weer producten kan verkopen aan de Europeanen.
      • Laten zien wie hun échte bondgenoot is: kies voor het kapitalisme van ons, en niet het communisme van de Sovjet-Unie!

      Slide 12 - Slide

      Verzorgingsstaat
      Een land waarbij het welzijn van zijn burgers, zoals in kwesties van gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en sociale zekerheid de verantwoording zijn van de staat

      Slide 13 - Slide

      Vadertje Drees
      • Minister president 
        1948-1958 
      • AOW

      Slide 14 - Slide

      0

      Slide 15 - Video

      0

      Slide 16 - Video


      Welvaart
      • In 1956 werden de lonen voor het eerst verhoogd
      • Steeds meer mensen waren in staat zich luxe te veroorloven
      • In 1958 brengt het Brabantse DAF een familie-auto op de
         markt. Het Dafje.
      • De auto werd populair en was betaalbaar voor de gewone
         man

      Slide 17 - Slide

      0

      Slide 18 - Video


      Het gezin

      • Het leven van de meeste mensen speelde zich af in het gezin.

      • De rollen waren duidelijk: vader, moeder en (veel) kinderen
      • Vader was de baas, moeder de huisvrouw, kinderen gehoorzaam
      • Echtscheidingen kwamen maar weinig voor (vrouwen hadden vaak geen eigen inkomen)
      • Het leven was zuinig en vrije tijd werd thuis doorgebracht


        Vrouwen zijn tot 1956 handelingsonbekwaam

        Tot 1956 moesten getrouwde vrouwen hun man om geld en toestemming vragen als ze bijvoorbeeld kleding of apparaten wilden kopen. Ook konden ze geen verzekeringen afsluiten of geld van de bank halen. Vrouwen waren ‘handelingsonbekwaam’, zoals dat indertijd werd genoemd
        Tot 1955 werden vrouwen op de dag van hun huwelijk ontslagen uit overheidsfuncties.

        Slide 19 - Slide

        Aan de slag!
        Maak een samenvatting van blz. 7,8 en het eerste stukje van blz. 9 (het gezin) uit je boek

        Maak de opgaven: 3, 4, 9
        Schrijf de definities van de begrippen Harmoniemodel, verzorgingsstaat en verzuiling op kaartjes en leer deze begrippen


        Slide 20 - Slide


        Verzuiling

        • De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
        • Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
        • Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

        Slide 21 - Slide

        VERZUILING : EIND 19e EEUW
        = VERDELING VAN DE SAMENLEVING IN GROEPEN MET EEN EIGEN POLITIEKE EN GODSDIENSTIGE OVERTUIGING
        "ZUILEN"
        IEDERE ZUIL HAD ZIJN EIGEN POLITIEKE PARTIJ, KRANT EN VERENIGINGEN

        Slide 22 - Slide

        0

        Slide 23 - Video

        Katholieken
        Christenen met de bijbel als 
        uitgangspunt!

        Partij: CDA.
        Omroep: KRO.
        Krant: Volkskrant.


        Slide 24 - Slide

        Protestanten. 
        Christenen met de bijbel als 
        uitgangspunt!
        Zij doen dit anders dan de katholieken (strenger, soberder)

        Partij: Christen Unie/  SGP.
        Omroep: NCRV/ VPRO.
        Krant: Trouw.


        Slide 25 - Slide

        Socialisten. 
        Zij nemen het op voor de positie van de arbeiders

        Partij: PVDA.
        Omroep: Vara.
        Krant: Het Parool.


        Slide 26 - Slide

        Liberalen. 
        Zij hebben vrijheid hoog in het vaandel staan. De overheid mag niet een hele grote invloed hebben. 

        Partij  (nu): VVD/ PVV.
        Omroep: AVRO.
        Krant: Telegraaf.


        Slide 27 - Slide

        0

        Slide 28 - Video

        Slide 29 - Slide

        SAMENLEVING
        VERZUILING HEEFT GROTE IN VLOED OP  HET DAGELIJKS LEVEN:
        • Boodschappen bij eigen zuil
        • Sporten bij club van eigen zuil
        • Geen contact met mensen van andere zuilen
        • Nooit trouwen met iemand van een andere zuil!

        Slide 30 - Slide


        Seks? Bah!
        • Tot ver in de jaren 60 werd er bijna niet over seksualiteit gesproken
        • Seks was bedoeld om kinderen te krijgen en 'bestond' niet buiten het huwelijk
        • Er was weinig kennis over geboortebeperking
        • Voorbehoedsmiddelen waren bijna niet te koop  
        • Homoseksualiteit was taboe: het 'mocht niet', dus je trouwde maar gewoon met iemand van het andere geslacht.
        De vrouw wordt door een agent aangesproken omdat zij 'te bloot' over straat loopt. Deze foto is uit 1960.

        Slide 31 - Slide

        De jaren 50 


        kenmerkten zich door Vlijt, Zuinigheid en Gehoorzaamheid!


        Slide 32 - Slide

        Slide 33 - Slide

        Aan de slag!
        Maak een samenvatting van blz. 10 de tweede helft en blz. 11
        En een samenvatting van blz. 14 t/m 16

        Maken opgaven: 3, 4, 9, 10, 11, 12
         leer de begrippen van H1


        Slide 34 - Slide